احزاب ایران در سال 89

این متن به بررسی اتفاقاتی که در احزاب ایران در سال 1389 افتاده می پردازد. در مقاله گذشته به "سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی" ، "جبهه مشاركت ایران اسلامی" و "جامعه وعاظ ولایی" پرداخته شده است.

نشست های جامعتین و تدوین منشور اصولگرایی

پس از بروز اختلافاتی در جناح اصولگرای كشور – كه بعضا برخی از شخصیت های برجسته این جریان نسبت به آن ابراز نگرانی كرده بودند – جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم جلسات مشتركی را با هدف تلاش برای ایجاد وحدت میان اصولگرایان برگزار كردند.

بر همین اساس كمیته مشتركی تحت عنوان "كمیته‌ جامعتین" تشكیل شد و این كمیته جلسات مشتركی با برخی از شخصیت های شناخته شده جریان اصولگرا برگزار كرد تا بتوانند به راهكار مشتركی برای "وحدت اصولگرایی" دست پیدا كنند و در این بین، بسیاری از احزاب، گروهها و شخصیت های این جناح حمایت خود از برگزاری این نشست های مشترك و تلاش های جامعتین را اعلام كردند.

در نتیجه این تلاش ها، آذرماه 1389 پس از برگزاری جلسه‌ مشترك كمیته‌ جامعتین با تعدادی دیگر از اصولگرایان، نتایج این جلسه در قالب بیانیه‌ای از سوی آیت‌الله محمدرضا مهدوی كنی دبیر جامعه روحانیت مبارز تهران و آیت‌الله محمد یزدی رییس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم منتشر شد.

در این بیانیه با ایجاد وحدت میان اصولگرایان تاكید شده و آمده بود: «وحدت كلیه‌ نیروهای مؤمن و متعقد به نظام اسلامی بویژه خواص بصیر، ضروری‌ترین نیاز امروز جامعه‌ی ما است و تلاش صادقانه همه فعالان و دلسوزان برای حفاظت از این امر اساسی و مهم، اصلی ترین وظیفه‌ی اصولگرایانه است.»

این بیانیه در بخش دیگری ، از اعلام قریب الوقوع "تعریف جامع اصولگرایی" خبر داده بود: «هدف نهایی و اصلی وفاداران به انقلاب اسلامی، تحقق آرمانها و اهداف والای اسلامی است و جامعه مدرسین و جامعه روحانیت با تأكید بر این اصل و با اذعان به این امر كه اصولگرایی یعنی پاسداری از اسلام ناب محمدی (ص)، اقدام به تعریفی جامع از اصولگرایی بر مبنای آموزه‌های دینی و رهنمودهای مقام معظم رهبری نموده كه با نظر خواهی از دیگر صاحبنظران و تكمیل آن، بزودی آن را اعلام می‌نمایند.»

بدین ترتیب، حدود یك ماه بعد یعنی در دیماه سال 89 ، منشور اصولگرایی از سوی محمد یزدی، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و محمدرضا مهدوی كنی، دبیركل جامعه روحانیت مبارز تهران منتشر شد.

در این منشور با اعلام اینكه "جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز، كوشیده‌اند راهكارهای برقراری وحدت میان یاران و وفاداران صادق اسلام، ایران و انقلاب را بررسی كنند"، اسلام، جمهوری اسلامی (قانون اساسی)، خط و سیره امام(ره) و ولایت مطلقه فقیه به عنوان اصول اصولگرایان مطرح شده بود.

بر اساس این منشور، دفاع از ارزش‌های اسلامی، پایبندی به مبانی انقلاب اسلامی، التزام عملی به ولایت فقیه و فصل‌الخطاب دانستن نظر رهبری، احترام و توجه به جایگاه روحانیت و مرجعیت، ساده زیستی و پرهیز از تجمل‌گرایی و اشرافیگری و توجه ویژه به گروه‌های ضعیف و نیازمند، اعتقاد به آزادی‌های مشروع و مردم‌سالاری دینی، عدالت محوری و مبارزه با فساد، تاكید و باور به پیشرفت همه جانبه كشور، اداره امور بر اساس موازین اسلامی، عقلانیت، قانون، برنامه، حسن تدبیر و عطوفت با مردم، اعتقاد و التزام به تعامل و هماهنگی میان قوا در سایه تدبیر‌های رهبری، دشمن‌شناسی، استكبار ستیزی، استقلال طلبی و موضع‌گیری صریح در برابر دشمنان و فتنه‌ها، تلاش برای تحقق وحدت امت اسلامی نیز به عنوان شاخص‌ها یعنی اموری كه بیانگر اولویت‌های جریان اصولگرایی در مقام عمل و بخصوص در زمان فعلی هستند اعلام شده بود.

یكی دیگر از فعالیت های شاخص جامعه روحانیت مبارز در سال 89 ، تلاش برای كاندیداتوری آیت الله مهدوی كنی برای ریاست مجلس خبرگان بود.

حجت الاسلام والمسلمین سالك سخنگوی جامعه‌ روحانیت مبارز ابتدا این خبر را اعلام كرد و در نهایت پس از كاندیداتوری مهدوی كنی در اجلاسیه مجلس خبرگان در اسفندماه، دبیركل جامعه‌ روحانیت مبارز بر صندلی ریاست مجلس خبرگان تكیه زد.

فعالیت های برخی احزاب دیگر

در بهمن ماه سالی كه گذشت، نهمین كنگره مردم‌سالاری با حضور تعدادی از فعالان سیاسی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و منتخبان حوزه‌های این حزب از سراسر كشور برگزار شد.

در این كنگره كه هر ساله برگزار می‌شود، مصطفی كواكبیان نماینده مجلس و دبیركل این حزب، علی مطهری، داریوش قنبری و محجوب سخنرانی كردند و در پایان این كنگره نیز قطعنامه ای منتشر شد كه در آن بر "صیانت از قانون اساسی با اصلاحات مردمی" و " اتحاد و انسجام ملی، پایبندی تمامی گروه‌ها و جناح‌ها و فعالان سیاسی به قانون" تاكید شده بود.

در سال 89 همچنین، جلسات شورای هماهنگی جبهه اصلاحات بصورت دو هفته یكبار برگزار شد و این شورا دیدارهایی را نیز با برخی از شخصیت های سیاسی كشور برگزار كرد.

در یكی از جلسات بهمن ماه این شورا، اعضای جدید كمیته سیاسی جبهه اصلاحات انتخاب شدند. این كمیته براساس وظایف خود، دیدگاه‌های احزاب عضو را در خصوص مباحث انتخابات و شرایط یا نحوه حضور در آن بررسی و به شورای هماهنگی جبهه اصلاحات ارائه خواهد كرد.

حزب موتلفه اسلامی نیز در سال گذشته مطابق هر سال برنامه های مختلفی را برگزار كرد كه از جمله آنها می توان به اجلاس روسای واحد بانوان این حزب، مراسم عزاداری دهه آخر صفر، نشست مشترك شورای مركزی و حوزه نمایندگان مجلس این حزب، نشست دبیران استان‌ها وشهرستان‌های حزب موتلفه درمشهد، اجلاس مسوولان مطالعات و برنامه‌ریزی استان‌های حزب و مراسم سالگرد شهدای حزب موتلفه اشاره كرد.

این حزب، همچون سالهای گذشته یكی از پركارترین احزاب كشور در زمینه اعلام مواضع در مورد رویدادهای مختلف داخلی و خارجی و نیز انتشار بیانیه ها و اطلاعیه ها در مناسبت های مختلف بود.

در سالی كه گذشت، همچون سالهایی كه انتخاباتی در آنها برگزار نمی شود، فعالیت های اغلب احزاب و گروههای سیاسی كشور بیشتر معطوف به انتشار بیانیه ها و موضع گیری ها در مناسبت های مختلف كشور نظیر 12 فروردین، 13 آبان، 16 آذر و 22 بهمن بود.

تحولات منطقه و واكنش‌های احزاب ایران

یكی از مهمترین تحولات جهان در سال گذشته، تحولات صورت گرفته در كشورهایی نظیر تونس، مصر، یمن، بحرین و البته لیبی بود كه این موضوع با واكنش های فراوانی از سوی احزاب و گروههای سیاسی ایران مواجه شد.

پس از آنكه مردم تونس و سپس مصر دست به كار بزرگی زدند و دیكتاتورهای كشورشان را وادار به تسلیم در برابر خواسته های مردم كردند، بسیاری از احزاب سیاسی كشورمان در غالب بیانیه ها، اطلاعیه ها یا مصاحبه های شخصیت های برجسته شان اقدام به اعلام موضع درباره این تحولات، بویژه درمورد مصر كردند.

بدین ترتیب اغلب احزاب سیاسی كشور نظیر حزب موتلفه اسلامی، جامعه اسلامی مهندسین، جامعه روحانیت مبارز، مجمع روحانیون مبارز، مجمع مدرسین حوزه علمیه قم، مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم، شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، جبهه پیروان خط امام و رهبری، انجمن اسلامی مدرسین دانشگاهها، جامعه انجمن های اسلامی اصناف و بازار و حزب مردم‌سالاری به همراه بسیاری دیگر از احزاب، گروهها و تشكل های سیاسی دیگر، بخشی از فعالیت سیاسی و حضور خود در عرصه رسانه ای كشور را در قالب پیام های تبریك به مردم مصر و تونس و حمایت از بیداری كشورهای منطقه متجلی كردند.

حسین هرمزی

بخش سیاست تبیان