حضرت معصومه از نگاه ائمه اطهار

به برخی از ویژگی ها و مقامات آن حضرت اشاره کنید؟

اول، مقام شفاعت:

شفاعت در عالم قیامت از مقاماتی است که حضرت از آن مقام برخوردار هستند، چون در عالم برزخ شفاعت وجود ندارد و در روایت است «وَ اللَهِ مَا نَخَافُ عَلَيْكُمْ إلَّا الْبَرْزَخَ»؛ سوگند به خدا كه ما بر شما نگران نيستيم مگر از عالم برزخ. و امّا در قيامت چون در آنجا شفاعت بدست ماست، پس ما اولى هستيم به شفاعت نمودن از شما.

ویژگی شفاعت و اتصاف آن حضرت به این جایگاه در زیارتنامه آن حضرت تصریح شده است.

دوم، داشتن زیارت مأثوره:

امامان‌‌(علیهم السلام) ما زیارت ماثوره دارند، ولی معصوم زاده‌ها و امام زادگان زیارت نامه ماثوره ندارند مثلاً زینب کبری‌ (سلام الله علیها) آن شیر زن کربلا با آن عظمت و بزرگی و مقامات عالیه  زیارت ماثوره ندارد، بعضی امام زادگان زیارت ماثوره دارند از ویژگی‌های این بانوی مکرمه اسلام این است که زیارت ماثوره از حضرت جواد‌(علیه السلام) درباره ایشان رسیده است  و در زیارتنامه ایشان آمده است يا فَاطِمَةُ اشْفَعِي لِي فِي الْجَنَّةِ فَإِنَّ لَكِ عِنْدَ اللَّهِ شَأْناً مِنَ الشَّأْنِ [6] دختر موسی بن جعفر از تو می‌خواهم که مرا شفاعت کنی، زیرا جایگاه بلند و رفیعی داری.

خدا می‌داند از روزی که این بانوی بزرگ در قم اجلال نزول کردند، چقدر خیرات و برکات و چقدر معجزات و خوبی ها و خیرات به این سرزمین نازل شده است  و چه بلاها و شروری از این سرزمین دفع شده است.

این جایگاه دختر موسی بن جعفر است که از خاندان کرم هستند ؛ در زیارت جامعه آمده است که وَ عَادَتُکُمُ الْإِحْسَانُ وَ سَجِیَّتُکُمُ الْکَرَم [7]

زکریا بن آدم که در قبرستان شیخان قم  دفن هستند، از بزرگان و نام‌آوران و فقهای عصر خودشان هستند از اصحاب جلیل‌القدر امام  هشتم بودند، نقل است که شخصی اهل قم بود، نزد امام رضا‌(علیه السلام) آمد و گفت شُقَّتِی بَعِیدَةٌ وَ لَسْتُ أَصِلُ إِلَیْکَ فِی کُلِّ وَقْتٍ فَمِمَّنْ آخُذُ مَعَالِمَ دِینِی، شما در مرو خراسانی و من در بلاد بعیده ام و به شما دست رسی ندارم فَمِمَّنْ آخُذُ مَعَالِمَ دِینِی من معالم  دینم را از چه کسی  بگیریم حضرت فرمود : زَکَرِیَّا بْنِ آدَمَ الْقُمِّیِّ الْمَأْمُونِ عَلَی الدِّینِ وَ الدُّنْیَا فرمود شما را حواله می‌دهم به زکریا بن آدم که امین دین و دنیای مردم است [8] و حضرت وظیفه عالمان دینی و مسئولیت عالمان دینی را اینجا بیان کرده‌اند که ایشان باید امین دین و دنیای مردم باشند و گرنه علم تنها باعث سعادت بشر نمی‌شود، همان طوری که پرنده با دو بال پرواز می‌کند، عالمانی موفق اند که علم و عمل را توأمان دارند و خود ساخته باشند.

زکریا بن آدم از حضرت خواست از شهر قم بیرون بروند حضرت فرمود، شما در شهر قم بمانید خدا به وسیله شما بلایا را از شهر قم دفع می‌کند، همان طوری که بلایا را از بغداد توسط پدرم دفع کرده است [9] جایی که به برکت وجود زکریا بن آدم بلا دفع شود، دختر مو سی بن جعفر جای خود دارد ؛

13 قرن است که این بانوی بزرگوار در این شهر نزول اجلال کرده اند و منشأ برکات الهی بوده است و از همه مهم‌تر، شکل گرفتن حوزه علمیه قم در منطقه کویری و نیمه بیابانی قم است، اما خداوند آنقدر این بانوی بزرگوار را منشأ خیرات قرار داده که قم ام  القرای جهان شده است.

حضرت معصومه‌ (سلام الله علیها) هم دختر امام و هم عمه امام و هم خواهر امام است، شفاعت مختص به آخرت نیست بلکه از همین دنیا شروع می‌شود و به آخرت می‌رسد.

زریه پیامبر هر کجا باشند چه در مشرق و مغرب بلخ و بخارا و عراق باز هم نسل پاک پیامبرند.

گر ز مغرب بر زند خورشید سر               عین خورشید است نه چیز دگر

«آفتاب»، «آفتاب» است ولو از مغرب زمین طلوع کند، هر کجا فرزندان رسول اکرم‌(صلی الله علیه و آله) باشند «فرزندان فاطمه» باشند منشأ خیراتند.

در ادامه زیارت حضرت آمده است که « فانّ لکِ عندالله شان من الشان» یعنی تو شأنی داری که عقول بشر نمی‌تواند به آن «شأن» برسد و واقعا بهت آور و توصیف ناپذیر است و این جمله را هزاران نفر گفته‌اند و نه اشخاص عادی و معمولی؛ امام خمینی‌(ره) که معمار انقلاب است، بعد از 16 سال تبعید اولین کاری که بعد از ورود به این شهر مقدس انجام می دهد زیارت حضرت فاطمة معصومه‌ (سلام الله علیها) است و دست به سینه در مقابل دختر موسی بن جعفر  می‌گوید: یا «فاطمة اشفعی فی الجنه» همه عالمان ما از این بانوی گرامی می‌خواهند که  مشمول شفاعت ایشان قرار بگیرند.

پی نوشت ها:

[1] - بحارالأنوار ج : 48 ص : 317

عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا (علیه السلام) قَالَ قَالَ یَا سَعْدُ عِنْدَکُمْ لَنَا قَبْرٌ قُلْتُ جُعِلْتُ‌ فِدَاکَ قَبْرُ فَاطِمَةَ بِنْتِ مُوسَی قَالَ نَعَمْ مَنْ زَارَهَا عَارِفاً بِحَقِّهَا فَلَهُ الْجَنَّةُ

[2] - عیون‌أخبارالرضا(علیه السلام) ج : 2 ص : 259

حدثنا الحسین بن إبراهیم بن تاتانة و الحسین بن إبراهیم بن أحمد بن هشام المکتب و أحمد بن علی بن إبراهیم بن هاشم و محمد بن علی ماجیلویه و محمد بن موسی بن المتوکل و علی بن هبة الله الوراق رضی الله عنهم قالوا حدثنا علی بن إبراهیم بن هاشم عن أبیه عن محمد بن أبی عمیر عن حمزة بن حمران قال قال أبو عبد الله ع یقتل حفدتی بأرض خراسان فی مدینة یقال لها طوس من زاره إلیها عارفا به حقه أخذته بیدی یوم القیامة فأدخلته الجنة و إن کان من أهل الکبائر قال قلت جعلت فداک و ما عرفان حقه قال یعلم أنه إمام مفترض الطاعة شهید من زاره عارفا به حقه أعطاه الله تعالی له أجر سبعین ألف شهید ممن استشهد بین یدی رسول الله ص علی حقیقة و فی حدیث آخر قال قال الصادق ع یقتل لهذا و أومی بیده إلی موسی ع ولد به طوس و لا یزوره من شیعتنا إلا الأندر فالأندر

[3] - حدثنی أبی رحمه الله عن سعد بن عبد الله عن محمد بن الحسین عن الحسن بن محبوب عن صباح الحذاء عن محمد بن مروان عن أبی عبد الله ع قال سمعته یقول زوروا الحسین ع و لو کل سنة فإن کل من أتاه عارفا بحقه غیر جاحد لم یکن له عوض غیر الجنة و رزق زرقا واسعا و أتاه الله بفرج عاجل إن الله وکل بقبر الحسین بن علی ع أربعة آلاف ملک کلهم یبکونه و یشیعون من زاره إلی أهله فإن مرض عادوه و إن مات شهدوا جنازته بالاستغفار له و الترحم علیه حدثنی حسن بن عبد الله بن محمد بن عیسی عن أبیه عن الحسن بن محبوب بإسناده مثله (کامل‌الزیارات ص : 86 )

[4] -  الفاطمة المعصومة  (سلام الله علیها) - محمد علی المعلم - ص 76 -77

السید أحمد المستنبط عن کتاب کشف اللئالی لابن العرندس الحلی ، وحاصلها : أن جمعا من الشیعة قصدوا بیت الإمام موسی بن جعفر ( علیهما السلام ) للتشرف بلقائه والسلام علیه ، فأخبروا أن الإمام (علیه السلام) خرج فی سفر وکانت لدیهم عدة مسائل فکتبوها ، وأعطوها للسیدة فاطمة المعصومة ( علی‌ها السلام ) ثم انصرفوا . وفی الیوم التالی - وکانوا قد عزموا علی الرحیل إلی وطنهم - مروا به بیت الإمام ( علیه السلام ) ، ورأوا أن الإمام (علیه السلام) لم یعد من سفره بعد ، ونظرا إلی أنه لا بد لهم أن یسافروا طلبوا مسائلهم علی أن یقدموها للإمام ( علیه السلام ) فی سفر آخر لهم للمدینة ، فسلمت السیدة فاطمة (علیها السلام) المسائل إلیهم بعد أن کتبت أجوبتها ، ولما رأوا ذلک فرحوا وخرجوا من المدینة قاصدین دیارهم . وفی أثناء الطریق التقوا بالإمام الکاظم (علیه السلام) وهو فی طریقه إلی المدینة ، فحکوا له ما جری لهم فطلب إلیهم أن یروه تلک المسائل ، فلما نظر فی المسائل وأجوبتها ، قال ثلاثا : فداها أبوها . فإن صحت هذه الحکایة فهی تدل - أولا : - علی أن السیدة فاطمة المعصومة عاصرت أباها مدة طویلة من الزمن فیکون القول بأن ولادت‌ها سنة 183 ه أو 179 ه غیر صحیح قطعا . وثانیا : تدل علی المقام العلمی الرفیع الذی بلغته السیدة فاطمة المعصومة (علیها السلام) ، بل کما قال الشیخ مهدی پور إنه دلیل علی أنها عالمة غیر معلمة ، هذا مع التوجه إلی أنها کانت صغیرة السن آنذاک

[5] - منتهى الآمال فى تواريخ النبى و الآل عليهم السلام(فارسى)، ج‏2، ص: 995 ؛ كامل بهائى، ص 300

[6] - بحارالأنوار ج : 99 ص : 267

یَا فَاطِمَةُ اشْفَعِی لِی فِی الْجَنَّةِ فَإِنَّ لَکِ عِنْدَ اللَّهِ شَأْناً مِنَ الشَّأْنِ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ أَنْ تَخْتِمَ لِی بِالسَّعَادَةِ فَلَا تَسْلُبَ مِنِّی مَا أَنَا فِیه

[7] - زیارت جامعه کبیره ؛ مفاتیح الجنان ؛ من‌لایحضره‌الفقیه  ج 2 ص  615

[8] - وسائل‌الشیعة ج : 27 ص : 146

عَنْ سَعْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِیدِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْمُسَیَّبِ الْهَمْدَانِیِّ قَالَ قُلْتُ لِلرِّضَا (علیه السلام) شُقَّتِی بَعِیدَةٌ وَ لَسْتُ أَصِلُ إِلَیْکَ فِی کُلِّ وَقْتٍ فَمِمَّنْ آخُذُ مَعَالِمَ دِینِی قَالَ مِنْ زَکَرِیَّا بْنِ آدَمَ الْقُمِّیِّ الْمَأْمُونِ عَلَی الدِّینِ وَ الدُّنْیَا قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْمُسَیَّبِ فَلَمَّا انْصَرَفْتُ قَدِمْنَا عَلَی زَکَرِیَّا بْنِ آدَمَ فَسَأَلْتُهُ عَمَّا احْتَجْتُ إِلَیْهِ

[9] - بحارالأنوار ج : 49 ص : 278

عَنْ زَکَرِیَّا بْنِ آدَمَ قَالَ قُلْتُ لِلرِّضَا (علیه السلام) إِنِّی أُرِیدُ الْخُرُوجَ عَنْ أَهْلِ بَیْتِی فَقَدْ کَثُرَ السُّفَهَاءُ فَقَالَ لَا تَفْعَلْ فَإِنَّ أَهْلَ قُمَّ یُدْفَعُ عَنْهُمْ بِکَ کَمَا یُدْفَعُ عَنْ أَهْلِ بَغْدَادَ بِأَبِی الْحَسَنِ (علیه السلام)

تهيه و تنظيم - حامد رهنما - گروه حوزه علميه تبيان