فلسفه بوسیدن ضریح امامان و تبرّك كردن اشیاء چیست؟
احترام و ابراز ارادت پیامبران، بدان جهت نیست که براى آنان در مقابل خدا، مقام و ارزشى مستقل قائل باشیم؛ بلکه آنان مستقل از خدا هیچ ندارند و همه عظمت آنان و عشق و محبت ما به ایشان، ناشى از آن است که آنان در اوج معرفت، بندگى و عبودیت حضرت حق قرار دارند و مورد عنایت خاص پروردگار مىباشند.
معنای تبرک
تبرک در لغت به معنای طلب برکت است و برکت به معنای زیادت و رشد یا سعادت است. (لسان العرب ،ج10،ص390)
تبرک در قرآن
قران کریم به شکل روشن و واضح بدون هیچ ابهامی به بیان اشخاص و زمان ها و مکانهای متبرک می پردازد که تنها به ذکر برخی آیات آن بسنده می کنیم :الف : برکت در اشخاص
حضرت نوح : « قِیلَ یَا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلاَمٍ مِّنَّا وَبَركَاتٍ عَلَیْكَ وَعَلَى أُمَمٍ مِّمَّن مَّعَكَ » (هود ،48)
حضرت عیسی : « وَجَعَلَنِی مُبَارَكًا أَیْنَ مَا كُنتُ » (مریم ،31)
ب : برکت در زمان و مکان
مکه مکرمه : « إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِینَ»(آل عمران ،96)
مسجد الاقصی : « سبحان الذی اسری بعبده لیلا من المسجد الحرام الی المسجد الاقصی الذی بارکنا حوله » (اسراء،1)
شب قدر : «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةٍ مُّبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِینَ » (دخان، 3)
امامان و پیامبران مستقل از خداوند نیستند!
پیامبران و امامان بدان جهت كه بندگان شایسته خداوند هستند، سزاوار احترام و محبت هستند. احترام و ابراز ارادت به آنان، بدان جهت نیست كه براى آنان در مقابل خدا، مقام و ارزشى مستقل قائل باشیم؛ بلكه آنان مستقل از خدا هیچ ندارند و همه عظمت آنان و عشق و محبت ما به ایشان، ناشى از آن است كه آنان در اوج معرفت ، بندگى و عبودیت حضرت حق قرار دارند و مورد عنایت خاص پروردگار مىباشند.بر اساس روایات معتبر نزد شیعه و سنى، اصحاب پیامبر اكرم(ص) هنگام وضو گرفتن ایشان، هجوم مىآوردند تا هر كسى قطرهاى از آب وضوى ایشان را به عنوان تبرّك برگیرد؛ به گونهاى كه نمىگذاشتند قطرهاى از آب وضوى پیامبر(ص) بر زمین بریزد و اگر به كسى چیزى نمىرسید، از رطوبت دست دیگرى استفاده مىكرد
بر اساس روایات معتبر نزد شیعه و سنى، اصحاب پیامبر اكرم(ص) هنگام وضو گرفتن ایشان، هجوم مىآوردند تا هر كسى قطرهاى از آب وضوى ایشان را به عنوان تبرّك برگیرد؛ به گونهاى كه نمىگذاشتند قطرهاى از آب وضوى پیامبر(ص) بر زمین بریزد و اگر به كسى چیزى نمىرسید، از رطوبت دست دیگرى استفاده مىكرد
بوسیدن ضریح امامان(ع) و اولیاى الهى، برخاسته از عشق و محبت نسبت به آنان است؛ همان گونه كه عاشق، هر چیزى را كه منتسب به معشوق است، مىبوید و مىبوسد و به سینه مىچسباند. براى زائر امام معصوم(ع)، خود سنگ و چوب ارزشى ندارد . بوسیدن ضریح و در و دیوار حرم، از آن جهت است كه منسوب به محبوبش؛ یعنى، امام معصوم است. به تصریح قرآن كریم، حضرت یعقوب، لباس یوسف را بر چشم خود نهاد و بینایى خود را باز یافت: «فَلَمَّا أَنْ جاءَ الْبَشِیرُ أَلْقاهُ عَلى وَجْهِهِ فَارْتَدَّ بَصِیراً قالَ أَ لَمْ أَقُلْ لَكُمْ إِنِّى أَعْلَمُ مِنَ اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ ؛ پس چون مژده رسان آمد، آن پیراهن را بر چهره او انداخت، پس بینا گردید. گفت: آیا به شما نگفتم كه بىشك من از [ عنایت ]خدا چیزهایى مىدانم كه شما نمىدانید؟»( یوسف ، آیه 96)
تبرّك و استشفا به پیراهن یوسف، نمونهاى از تبرّك و استشفا به چیزى است كه به شكلى منسوب به اولیاى الهى است. بر اساس روایات معتبر نزد شیعه و سنى، اصحاب پیامبر اكرم(ص) هنگام وضو گرفتن ایشان، هجوم مىآوردند تا هر كسى قطرهاى از آب وضوى ایشان را به عنوان تبرّك برگیرد؛ به گونهاى كه نمىگذاشتند قطرهاى از آب وضوى پیامبر(ص) بر زمین بریزد و اگر به كسى چیزى نمىرسید، از رطوبت دست دیگرى استفاده مىكرد. (صحیح بخارى، ج 1، ص 33 و ج 7، ص 50؛ مسند احمد، ج 4، ص 329 و 330.) اگر تبرّك جستن به قطرات آب، شرك و حرام بود، وظیفه آن حضرت نهى و بازداشتن اصحاب از این عمل بود .
سیره اصحاب، تبرّك جستن به ظرف غذاى پیامبر(ص)، چاههایى كه آن حضرت از آن آب نوشیدهاند و... - چه در زمان حیات ایشان و چه بعد از رحلت ایشان - بوده است . (صحیح بخارى، ج 3، ص 35؛ كتاب المغازى؛ فضائل اصحاب النبى، باب مناقب على بن ابیطالب؛ صحیح مسلم، كتاب الجهاد السیر، ح 132؛ صحیح مسلم، كتاب الحج، ح 323 و 326؛ مسند احمد، ج 5، ص 68.)
بوسیدن بدون اعتقاد به الوهیت شرک نیست !
بنابراین بوسیدن و تبرّك جستن، بدون اعتقاد به الوهیت یا ربوبیت (فاعلیت استقلالى) شرك نیست. بر اساس داورى وهابیان - كه صرف بوسیدن و تبرّك جستن به آثار اولیاى الهى شرك و حرام است - پیامبر اكرم و اصحابشان و نیز یعقوب نبى و همه انسانها - حتى خود وهابیان كه فرزندان خود را مىبوسند - مرتكب شرك و حرام شدهاند!!فرآوری : زهرا اجلال
گروه دین تبیان
منابع :
- پایگاه حوزه
- مقاله " محمدرضا گرجی " پیرامون بوسیدن اماکن مقدس