چقدر به فرمایشات رهبری عمل شده است؟

هر سال بعد از سال تحویل شاهد پخش پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب هستیم. ایشان هر سال به فراخور اوضاع روز سال جدید را با عنوانی نام گذاری می کنند که اگر به آن دقت شود و چراغ راه سال پیش رو قرار گیرد قطعا راه رسیدن به اهداف سالانه و به دنبال آن اهداف بلندمدت را کوتاهتر خواهد کرد.

در طی سالیان اخیر هر زمان پیام های نوروزی مقام معطم رهبری را شنیده ام به ذهنم آمده که میان فرمایشات ایشان و نامگذاری سالها ارتباط ظریفی وجود دارد و ایشان سعی دارند که با شاخص کردن یک دستاورد و نامگذاری هر سال به یک موضوع مهم توجه مسئولین را به کمبود ها و نیاز های کشور جلب کنند. همواره افسوس خورده ام که چرا منویات معظم له به طور جدی مورد توجه قرار نگرفته و تنها به برگزاری چندین و چند همایش و سمینار بسنده شده است. مرور فرمایشات ایشان به ما کمک می کند که بدانیم اگر به درستی به آن عمل میشد وضعیت اقتصادی ما الان چگونه بود. بد نیست اگر کمی به عقب برگردیم و ببنیم درطول سالهای تصدی گری دولت نهم و دهم تا چه حد به تحقق فرمایشات مقام معظم رهبری توجه شده است. تا جایی که سواد اندکم اجازه دهد توضیح خواهم داد که چرا هر کدام از توصیه ها مهم هستند و باید چراغ راه حرکت اقتصادی و سیاسی قوای سه گانه قرار بگیرند. البته در این نوشتار به ذکر توصیه های ایشان بسنده می کنم؛ قضاوت درباره تحقق فرمایشات ایشان با شما

پیام سال 84

ایشان در پیام خود به مناسبت سال 1384 به برگزاری انتخابات پیشِ روی ریاست جمهوری اشاره می کنند و به علاوه از شروع اجرای سند چشم انداز بیست ساله به عنوان مسئله مهم سال نام میبرند و در این باره می فرمایند:" از امسال برنامه‏هاى پنج ‏ساله بر اساس چشم‏انداز بیست ساله تنظیم خواهد شد؛ بودجه‏ها بر آن اساس نوشته خواهد شد و تلاش مسؤولان در این رویكرد قرار خواهد گرفت. بنابراین امسال، سال دو آغازِ بسیار مهم است: هم مسأله‏ى انتخابات و هم شروع سند چشم‏انداز بیست ساله. آنچه اهمیت دارد، این است كه مسؤولان به وظایف خود با چشم مسؤولانه نگاه كنند و قواى سه‏گانه آنچه را كه سند چشم‏انداز بیست ساله بر عهده‏ى آنها گذاشته است، بار مسؤولیت عظیمى براى آینده‏ى كشور بدانند. اگرچه مسؤولیتها در دوران بیست ساله، دوره‏هاى كوتاه‏مدت و چهارساله است، لیكن هر كدام از این حلقه‏هاى چهار ساله، تشكیل دهنده‏ى زنجیره‏ى بسیار مهم و تعیین‏كننده‏ى سرنوشت كشور در بیست سال آینده خواهد بود. بخصوص در سالهاى اول لازم است زیرساختهاى این چشم‏اندازِ مهم و سازه‏ها و ساز و كارهاى آن، آن‏چنان تنظیم و چیده شود كه بتوان بر اساس آن، این بناى مستحكم را بالا برد و ان‏شاءاللَّه براى آینده‏ى كشور و ملت جاده‏ى هموارى را براى پیشرفت فراهم كرد."

اما حالا بعد از 6 سال از آغاز اجرای سند چشم انداز وضعیت ما چگونه است؟ براساس هدف‌ گذاری سند چشم‌انداز، کشور ما باید در سال 1404 به قدرت اول اقتصادی- علمی کشورهای منطقه تبدیل شود.

متأسفانه از زمان تصویب سند چشم‌انداز تا به امروز که 6 سال از مهلت 20ساله مسئولان اجرایی کشور برای تحقق این هدف مقدس و البته دست‌یافتنی سپری شده است، به ‌دلیل توسعه شتابان و چشمگیر سایر کشورهای منطقه وضعیت کشور ما در بسیاری از شاخص‌ها نسبت به زمان تصویب سند چشم‌انداز نه‌ تنها ارتقا پیدا نکرده بلکه پس ‌رفت هم داشته‌ است. رشد اقتصادی، نرخ اشتغال، درآمد سرانه، نرخ تورم و... در سال‌ های اخیر گویای این واقعیت هستند، لذا حرکت در سال‌های باقیمانده برای جبران عقب‌ماندگی از مسابقه‌ای که با کشورهای منطقه داریم، بسیار سخت‌تر و ضرورتاً باید پرشتاب‌تر باشد.مثل رسیدن به رشد اقتصادی هشت درصد، تورم و بیکاری تک ‌رقمی و... شاخص‌هایی برای دستیابی به اهداف ترسیم شده بود.

پیام نوروزی سال 85

ایشان در پیام نوروزی سال 85 به حضور گسترده مردم در انتخابات سال گذشته اشاره کردند و آن را موفقیت بزرگی برای کشور به شمار آوردند. قطعا مشارکت سیاسی و حضور مردم در انتخابات معیار مهمی برای اندازه گیری سرمایه اجتماعی است. هر چه مشارکت مردم بیشتر باشد به معنای سرمایه اجتماعی بالاتر است و سرمایه اجتماعی بالاتر نشانه توسعه سیاسی و فرهنگی بیشتر.

سال 1386

معظم له سال 1386 را به عنوان سال وحدت اسلامی و انسجام اسلامی نامیدند و فرمودند: در سال 86 ?هم در زمینه تلاش اقتصادی باید همه نیروها، نیروهای ملی، نیروهای معتقد به آرمانهای بلند ملت ایران، مسوولان كشور، جوانان پر نشاط دست بدست هم بدهند و تلاش كنند، میدان برای تلاش اقتصادی گسترده است، بخصوص با ابلاغ سیاستهای اصل44 قانون اساسی و آنچه كه به مسوولان توصیه شد و به آنها تاكید شد و آنها هم عزم خودشان را نسبت به این قضیه ابراز كردند، میدان تلاش اقتصادی برای مردم گشوده است و راهها باز است.

سال 87 سال نوآوری و شکوفایی

سال 87 سال نوآوری و شکوفایی نامیده شد و از این نامگذاری دو انتظار میرفت. یکی ایجاد نوآوری در روشهای سیاسی و دیپلماسی، پیشبرد كشور به سمت علم و تحقیق، گسترش فرهنگ مطلوب در میان كشور،ارائه‌ی خدمات به همه‌ی قشرها بخصوص قشرهای محروم و مظلوم و آبادانی كشور و همین طور نوآوری در عرصه‌ی فعالیت آحاد مردم در دانشگاهها، بنگاههای اقتصادی، دستگاههای گوناگون اجتماعی و خدماتی وهدف دیگر به شکوفایی رسیدن فعالیتهایی كه در سالهای گذشته انجام گرفته است.

مثل كارهایی كه دولت كرده و سرمایه‌گذاری‌های بزرگی كه مسئولان گوناگون و آحاد مردم در بخشهای مختلف ـ چه سرمایه‌گذاری مادی، چه سرمایه‌گذاری معنوی ـ انجام داده‌اند، به فرموده ایشان "برخی از كارها امروز آغاز می‌شود، لكن بزودی نتیجه‌ی خود را نشان نمی‌دهد؛ كارهایی كه در سالهای اخیر انجام گرفته است و همچنین بسیاری از كارهایی كه در طول سالهای گذشته انجام گرفته است، باید نتایج خود را بتدریج به مردم نشان بدهد و كام مردم را شیرین كند"

شکی نیست که در ادبیات توسعه امروزه نوآوری نقش بسیار مهمی دارد. آن هم در شرایطی که توسعه دانش محور مطرح می شود و کلید این توسعه در تخصص گرایی و آموزش است. کارآفرینی به عنوان یکی از هسته های اصلی اقتصاد به طور جدی وابسته به نوآوری است و البته در کنار آن پیگیری فعالیتهای انجام شده و تحقق اهداف بلند مدت

طرحهاست که یک توسعه بلندمدت پایدار و تعادل و تثبیت اقتصادی مانا را نتیجه می دهد.

پیام نوروزی سال 1388

در پیام نوروزی سال 1388 مقام معظم رهبری از بروز نوآوری‌ها و شكوفایی‌های چشم‌گیر در سال 87 ابراز خرسندی كردند و افزودند: عمل به این شعار در مرحله مقدماتی خوب بوده است اما باید شعار نوآوری و شكوفایی را همچنان با جدیت پیگیری كنیم تا به فضل الهی، به نقطه‌ای كه شایسته ملت ایران است، برسیم. ایشان سال 1388 را سال اصلاح الگوی مصرف نامیدند و فرمودند:" اسلام عزیز و همه عقلای عالم، بر این نكته تأكید می‌كنند كه مصرف باید مدبرانه و عاقلانه مدیریت شود."

رهبر انقلاب اسلامی در پایان پیام نوروزی تأكید كردند: "همه ما بخصوص مسوولان قوای سه گانه، شخصیت‌های اجتماعی و آحاد مردم باید در سال جدید در مسیر تحقق این شعار "مهم، حیاتی و اساسی" یعنی"اصلاح الگوی مصرف در همه زمینه‌ها"، برنامه ‌ریزی و حركت كنیم تا با استفاده صحیح و مدبرانه از منابع كشور، مصداق برجسته‌ای از تبدیل احوال ملت به نیكوترین حال‌ها، ظهور و بروز یابد." واضح است که حفظ منابع برای نسل های آینده و تحقق توسعه پایدار جز با اصلاح الگوی مصرف و مصرف بهینه محقق نمی شود

سال 1389

و اما سالی که پشت سر گذاشتیم.یعنی سال 1389 . مقام معظم رهبری این سال را سال همت مضاعف و کار مضاعف نامیدند و فرمودند:" آنچه که از ملاحظه‌ى وضعیت موجود کشور و ظرفیتهاى عظیمى که در دل این کشور و ملت بزرگ نهفته است، می‌شود به دست آورد، این است که آنچه ما انجام داده‌ایم، آنچه مسئولین و مردم انجام داده‌اند، در مقابل آنچه که ظرفیت عظیم این کشور براى پیشرفت و رسیدن به عدالت است، کار بزرگى نیست. باید تلاشها را بیش از آنچه که در گذشته انجام داده‌ایم، همه انجام بدهند و خود را موظف بدانند."

بد نیست حالا که در روزهای آغازین بهار 90 به سر میبریم با خود فکر کنیم که برای برآورده کردن این خواسته به حق مقام معظم رهبری چه کرده ایم. چرا که تحقق این هدف بیش از آنکه به سیاستگذاری خاص دولتی و یا تقنین مجلس شورای اسلامی احتیاج داشته باشد به همت و اراده تک تک ما برمیگردد. واقعا در سالی که گذشت چقدر همت را مضاعف کرده ایم؟ نکته حائز اهمیت این است که در خاطر داشته باشیم حتی اگر ما سرعت حرکت و پیشرفت خود را کند کنیم دنیا با سرعت به پیشرفت خود ادامه میدهد و سکون ما قطعا به معنای سکون دنیای اطرافمان نیست.

ریحانه حمیدی فر

بخش اقتصاد تبیان