تجاوزگری پنهان و ناشناخته

 امروزه ورود به فضای مجازی و سایبر برای ارتباط گیری بسیار ترویج یافته به طوری كه درصد قابل توجهی از نوجوانان و جوانان خصوصا دانشجوها با ثبت نام و عضو شدن در وب سایت های اجتماعی دست به این ارتباط گیری می زنند.

آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی، جامعه را در مسیر فروپاشی و تزلزل قرار داده، علایق ملی و روابط اجتماعی را به ویژه در میان خانواده‌ها مختل می‌کند. آسیب‌های سیاسی آن نیز حاکمیت واقتدار دولت‌ها را با تنش مواجه می‌کند. از این رو، پرداختن به آسیب‌های پدیده نوینی چون اینترنت و فضای سایبر، از لوازم مهم دور ماندن از خطرات و صدمات آن است.

امروزه ورود به فضای مجازی و سایبر برای ارتباط گیری بسیار ترویج یافته به طوری كه درصد قابل توجهی از نوجوانان و جوانان خصوصا دانشجوها با ثبت نام و عضو شدن در وب سایت های اجتماعی دست به این ارتباط گیری می زنند.

خبرنامه دانشجویان ایران نوشت؛ وب‌سایت‌های متعددی برای ایجاد ارتباط گیری و گپ‌وگفت در فضای رسانه شكل گرفته كه علاقه مندان و مخاطبان بسیاری را به خود اختصاص داده است.

در بین وب سایت هایی كه در این حوزه مشغول به كارند، وب سایت فیس بوك مخاطب خوبی را در خود جذب كرده به گونه ای كه توانسته با امار بالای بازدید در مكان چهارم جهان از حیث بیننده قرار بگیرد.

اما معضل بسیار مهم و اساسی كه شاید هم در پس پرده ی اهداف گردانندگان و راه اندازان سایت فیس بوك نهفته باشد، نقض مكرر حریم شخصی اعضا توسط اعضای دیگر و خصوصا توسط خود مسئولین سایت است.

دسترسی راحت به اطلاعات شخصی وارد شده در این وب سایت و نیز تصاویر شخصی در صفحاتی كه شما عضو آن هستید از طریق سرچ در گوگل به گونه ای كه نیاز این هم نیست شما در این وب سایت عضو باشید.

نمایش همه جزئیات فعالیت شما در سایت برای همه دوستان و نیز دیده شدن تصاویر و فیلم هایی كه شما قابلیت دیده شدن آن را حذف كرده‌اید، اما دوستان شما آن را قابل رؤیت كرده اند و از همه مهمتر اینكه دادن پسورد ایمیل به سایت فیس بوك به بهانه دوست یابی در حالی كه پسورد ایمیل كاملا یك مورد شخصی و خصوصی است.

جالب اینكه این سایت در یكی از تغییراتی كه در مورد مشتركین خود ارائه كرده و موجبات ناراحتی مخاطبین را فراهم نموده، حذف بندی است كه به موجب آن بند كاربران قادر بودند كه در هر زمان كه بخواهند اطلاعاتی كه در صفحه مخصوص به خود قرار داده بودند را پاك كنند كه این امر هرگونه سوء استفاده فیس بوك از اطلاعات كاربران را ناممكن میكرد، اما با حذف این بند دیگر امكان حذف مطلب نخواهد بود.

حتی این وب سایت با در اختیار قرار دادن اطلاعات شخصی به افراد غیر از سایت و بدون اجازه اعضای آن اعتراضات زیادی را در این باره از طرف اعضا به دنبال داشته است.

این وب سایت كه  تأثیر گذاری زیادی را در همراه كردن بدنه جامعه با اغتشاش گران داشته، با دریافت اطلاعات شخصی افراد و قرار دادن آن در اختایر برخی نهادها و سازمان‌ها موجبات ناامنی درفضای سایبر را فراهم كرده به گونه‌ای كه هیچ امنیتی در مورد حریم شخص در فضای مجازی باقی نگذاشته است.

نه تنها فیس بوک بلکه بسیاری از سایبر و سایت های دیگر در امر ارتباطات گروهی فعالیت می کنند. فضای سایبر یا فضای مجازی در تعریف برخی نویسندگان عبارت است از: «مجموعه ای از ارتباطات درونی انسان ها از طریق رایانه و وسائل مخابراتی بدون در نظر گرفتن جغرافیای فیزیکی است.

در این مجال، به بررسی آسیب های فرهنگی فضاهای سایبر می پردازیم.

آسیب های فرهنگی

 کم رنگ شدن ارزش‌های مترقی

هر جامعه صاحب ارزش هایی است که ناشی از فرهنگ آن است؛ اما برخی ارزش‌های مترقی در جوامع اسلامی‌است که به موجب تأثیر از فرهنگ بی بندوبار، و اباحه گر غرب در حال کم رنگ شدن است؛ ارزش‌هایی مثل: حیا و عفت زن، اهمیت داشتن شخصیت انسان نه جنسیت آن و قبح عریان نمایی بدن. روان‌شناسان شبکه‌‌ ای‌بی‌سی نیوز (ABC NEWS)، بر اساس تجربیات خود در مواردی که با کودکان سر و کار داشته‌اند، بر این باورند که پسرانی که با تصاویر خشونت‌آمیز و مستهجن مواجه بوده اند، اغلب انگیزه‌های بوالهوسانه‌ای نسبت به جنس مخالف دارند؛ در عین حال، دختران نیز پاسخ مثبتی به این گونه تمایلات پسرها نشان می‌دهند».  در نتیجه رواج بوالهوسی کم پوشی و عریانی در میهمانی‌ها و عروسی‌ها به ویژه در میان جوانان گسترش می‌یابد و در نهایت، قبح برخی اعمال که سازنده ارتباطی سالم و مفید در میان افراد جامعه است، از بین می رود و در گذر زمان به رشد ارتکاب برخی اعمال خلاف اخلاق متعالی، و حتی ارتکاب برخی جرایم، منتهی خواهد شد.

 تضعیف فرهنگ‌های کم حضور

از ویژگی‌های فضای سایبر این است که به شدت تحت تأثیر هر نوع عرضه گسترده ای قرار می‌گیرد. گرچه این فضا ، گذرگاه فرهنگ‌های متنوع و گوناگونی است که هر یک در صدد عرضه خویش هستند، اما تنها فرهنگی پیشتاز خواهد بود که حضور پر رنگ تر و گسترده¬تری داشته باشد. و بدین سبب است که در آن فرهنگ غالب، فرهنگی جز فرهنگ قدرتمند، اما منحط غرب نیست؛ چرا که با به کارگیری صحیح از امکانات وسیع و تلاشی وافر، به عرضه گسترده خود پرداخته و یکه تاز این عرصه گردیده است. به طور متوسط توسعه وب که یکی از مهم ترین ابزار عرضه فرهنگ است. اما این رشد روز افزون، به نفع فرهنگ غربی است؛ چرا که پر رنگ ترین حضور از آن ایشان است.

به عنوان مثال، در چت‌های اینترنتی فارسی زبانان بیشتر از الفبای انگلیسی به جای الفبای فارسی استفاده می‌کنند که البته یکی از دلایل آن کمبود نرم افزارهای قدرتمند فارسی است. گسترش این کاربرد خود موجب تضعیف الفبا و زبان فارسی خواهد شد. به¬ویژه با توجه به این که علم و فناوری که از ضروریات زندگی است، در این فضا به صورت زبان انگلیسی نمود یافته است. تمامی‌نشریات، متون و منابع دست اول - حتی در کشور‌های غیر انگلیسی - به این زبان می‌باشد. از این رو، دانستن زبان انگلیسی از لوازم حضور فعال در فضای سایبر شده است. و این خود به صورت طبیعی موجب سیطره فرهنگ غرب بر عرصه‌های گوناگون جوامع به ویژه جوامع اسلامی‌می‌گردد. بدین وسیله، ارزش ها، روش ها و هویت های مطلوب فرهنگ غربی بر جوامع تزریق شده، فرآیند دگرگونی عناصر فرهنگی سرعت خواهد گرفت.

تضعیف اعتقادات و گسترش شبهات فکری

گرچه دستیابی آسان به انواع اطلاعات از مزایای فضای سایبری است، اما معایبی نیز دارد. از جمله این که طرح و نشر انواع شبهات در آن، موجب تزلزل در باورهای کاربران سست عقیده و کم اطلاع می¬گردد. فضای سایبر چاقویی دو لبه است که ما می‌توانیم از آن به سود خود مدد بگیریم؛ اما هجمه و تنوع و گسترش فرهنگ مهاجم غربی، به حدی است که در شرایط فعلی کوشش‌های مدافعان فرهنگی مسلمان را بسیار کم اثر می‌نماید؛ خاصه این که مدیریت اصلی اطلاعات نیز در دست غرب و غربیان است.

رواج سطحی نگری فکری

آزادی بیان و طرح اندیشه‌های متضاد در فضای سایبر، از اهداف اولیه ایجاد چنین فضایی است؛ اما چنانچه اندیشه ای بدون هیچ بنیان و اساس معتبری در این فضا مطرح شود، ثمره آن انباشته شدن اندیشه‌های بسیاری است که توان بررسی و نقد و تحلیل همه آن ها از عهده مخطبان خارج است. و بدین سبب، کاربران بدون بررسی و تحقیق در مبانی و زوایای پنهان اندیشه‌های نو ظهور، به سبب کثرت و رواج بیحد و حصر آن در فضای سایبر، از آن متأثر می‌شوند. و در نتیجه، روحیه حق پذیری کاربران به ویژه جوانان، به سطحی نگری و مسامحه کاری در پذیرش اندیشه‌های نو ظهور مبدل خواهد شد.

ایجاد سر درگمی

فضای سایبر گر چه مولد آزادی بیان و تضارب آرا است، اما انباشت اطلاعات خوب و بد، گزینش اطلاعات صحیح را دشوار کرده و طرح نامحدود و طبقه¬بندی نشده آن، موجب سردرگمی‌ کسانی خواهد شد که در تحلیل افکار و اندیشه‌ها دچار ضعف هستند. از این رو، ضروری است که پیش از هر چیز کاربری صحیح و طبقه بندی شده این فضا را به کاربران بیاموزیم.

 گسترش اباحه گری عملی

حفظ حرمت قوانین اجتماعی و رعایت آموزه‌های اخلاقی، از ریشه ای ترین اصول هر فرهنگی است. بدیهی است با گسترش اباحه گری در فضای سایبر، نهایتاً این روند در میزان خودداری افراد جامعه از ارتکاب اعمال غیر اخلاقی و ناهنجار در فضای جامعه نیز تأثیر خواهد گذاشت. منشأ برخی از اعمال خلاف اخلاق در سطح جامعه، مباح شدن آن در فضای سایبر است.

به خطر افتادن حقوق مادی و معنوی مولفین

یکی از نگرانی‌های مؤلفان آثار علمی، ادبی و یا هنری ارائه آثارشان به صورت دیجیتال است. با توجه به گسترش روزافزون سرقت داده‌های گوناگون و نرم افزارها و نیز عدم توانایی مسؤلان در برخورد با این قبیل جرایم و دشوار بودن نظارت و حفاظت از داده‌ها، حقوق مادی و معنوی مؤلفان در فضای سایبر دو چندان به خطر خواهد افتاد؛ چرا که با توجه به قدرتمند شدن انواع ابزار‌های قفل شکن و نبود نظارت لازم بر فضای سایبر، مؤلفانی که بخواهند از منافع مادی و معنوی اثر خویش بهره ببرند، از ارائه اثرشان در غالب داده‌های الکترونیکی خودداری می‌ورزند.

 گسترش محصولات فرهنگی فرهنگ‌های منحط (به ویژه فرهنگ غربی)

عمده محصولات فرهنگی اعم از فیلم، عکس، متن، بازی‌های رایانه و اینترنتی از سوی غرب و گاه شرق، تولید و در فضای سایبر تبیلغ و توزیع می‌شوند. بدین سان یکی از خطرات ناشی از فضای سایبر متوجه کشورهایی است که دارای فرهنگ‌های متضاد با فرهنگ حاکم بر فضای سایبر است. به ویژه کاربران مسلمان، که عمدتاً با وجود برخورداری از فرهنگی غنی، از استفاده از محصولات قوی فرهنگی متناسب با فرهنگ خود محروم اند.

فرآوری : کهتری

بخش اجتماعی تبیان

منابع:

محمد حسین طارمی- ماهان نیوز

سایت خبری – تحلیلی خدمت

لینک مرتبط:

رشد 13 درصدی کاربران ایرانی

شاخص‌های نفوذ اینترنت