کریمه اهل بیت

هر کس با محبت آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم بمیرد ، شهید مرده است . - (حضرت معصومه علیها السلام)

بی بی جان ! سلام . باز هم آمده ام، با دلی لبریزاز شوق ، با چشمانی درانتظار ، آمده ام تا بار دیگر درآستانه ات ، سر ادب در خاک تواضع نهم و رازمگو را ، چون سفره دل عاشقان مهجور ، پیش تو بگشایم.

زمانه غریبی است . بوی غربت چیزی نیست که مشام ما آن را حس نکند.

اما... عطر آشنایی هم وجود دارد.

اگرعده ای ولایت را همچون طعامی دیر هضم می یابند ، انبوهی عظیم نیز ، آن را همچون" شراب طهور"، همچون" تسنیم" و " کوثر" می دانند و جرعه جرعه جان تشنه خود را از زلال آن سیراب می کنند.

خانم! میلیونها دل عارف و جان شیفته وجود دارد که یک لحظه حضور در رواق روشن یک" حرم" را با عمری تنفس در مکانی بدون شما اهل بیت عوض نمی کنند.

دو رکعت نماز عاشقانه در حریم " ولی خدا" را به هیچ لذت و تفریحی نمی فروشند.

وقتی یک زیارت با معرفت، برابر با هزار حج و عمره مقبول است، کدام سرمایه گذاری است که نخواهد به سودآوری و بهره وری این تجارت معنوی برسد؟

بانوی نجیب عترت! خدا را شاکریم که طعم محبت شما را به ما چشانده است.

معصومه عصمت آموز! کریم اهل بیت ! ما هنوز محتاجیم و نیازمند. نیاز ما به قدر کرم شماست ما را رها نکنید. (1)

"تاریخچه حضرت معصومه علیها السلام"

حضرت فاطمه معصومه (س)  از فرزندان امام کاظم علیه السلام و از شخصیتهای برجسته خاندان موسوی است که دو امام را در عصر خویش درک کرده و از رهنمودهای آن بزرگان بهره برده است.

ایشان در اول ذیقعده سال 173 ه. ق در مدینه منوره چشم به جهان گشودند. دیری نپائید که در سنین کودکی ، با مصیبت شهادت پدر گرامی خود درحبس هارون در شهر بغداد مواجه شدند ، از آن پس تحت مراقبت و تربیت برادر بزرگوارشان ، حضرت علی بن موسی علیه السلام بزرگ شدند.

در سال 200 ه. ق در پی اصرار و تهدید مامون عباسی سفر تبعید گونه امام رضا علیه السلام به مرو آغاز شد . آن حضرت بدون اینکه کسی از بستگان و اهل بیت خود را همراه ببرند راهی خراسان شدند.

یک سال پس از هجرت امام هشتم ، حضرت معصومه به شوق دیدار برادر ، همراه عده ای از برادران و برادر زادگان خود به سوی خراسان حرکت نمودند ، ایشان در هر شهر از طرف مردم مورد استقبال واقع می شدند. این جا بود که آن حضرت نیز همچون عمه بزرگوارشان حضرت زینب علیها السلام پیام مظلومیت و غربت برادر را به مردم می رساندند و مخالفت خود و اهل بیت را با حکومت بنی عباس اظهار می داشتند ، اما در این سفر به محض اینکه کاروان حضرت به شهر ساوه رسید ، عده ای از مخالفین اهل بیت علیهم السلام که از پشتیبانی مامورین حکومت برخوردار بودند ، راه را بر کاروان بستند و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند. در نتیجه تقرییاً همه مردان کاروان به شهادت رسیدند ،  بنا به نقلی حضرت معصومه را نیز مسموم نمودند.

حضرت معصومه یا بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم و یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا ، بیمار شدند و  ادامه راه به سوی خراسان برای ایشان میسر نگردید ، پس قصد شهر قم را نموده و سوال فرمودند : ازاین شهر (ساوه) تا " قم" چند فرسخ راه است؟ در پاسخ گفتند: ده فرسخ. فرمودند: مرا به شهر قم ببرید : زیرا از پدرم شنیده ام که" شهر قم مرکز شیعیان ما می باشد."

مردم شهر قم استقبال شایانی از حضرت داشتند. حضرت در 23 ربیع الاول سال 201 ه. ق وارد قم شدند ، شتر آن حضرت در محلی که امروز" میدان میر" نامیده می شود درمقابل منزل شخصی" موسی خزرج" زانو زد و افتخار میزبانی حضرت نصیب اوشد.

آن بزرگوار به مدت 17 روز در این شهر زندگی نمودند که این مدت را ، صرف عبادت و راز و نیاز با پرودگار متعال نمودند .

سرانجام ، آن بزرگ یادگاراهل بیت علیهم السلام در روز دهم یا دوازدهم ربیع الثانی سال 201 ه. ق پیش از آن که دیدگان مبارکش به دیدار برادر روشن شود ، در دیار غربت ، دیده ازجهان فروبست و شیعیان را در ماتم خود به سوگ نشاند.(2)

"مؤلفه های شخصیت حضرت معصومه علیها السلام"

فاطمه معصومه سلام الله علیها از لحاظ شخصیت فردی و کمالات روحی در بین فرزندان موسی بن جعفر علیه السلام بعد از برادرش ، علی بن موسی الرضا علیه السلام در والاترین رتبه جای دارد. این در حالی است که بنابر مستندات رجالی فرزندان دختر، از امام کاظم علیه السلام ، حداقل هجده تن بوده و فاطمه در بین این همه بانوی مکرمه ، سرآمد بوده است.

حاج شیخ عباس قمی آنگاه که از دختران امام موسی بن جعفر سخن می گوید ، درباره فاطمه معصومه می نویسد:

" با توجه به  آنچه به ما رسیده ، افضل آنها سیده جلیله معظمه ، فاطمه بنت امام موسی علیه السلام معروف به حضرت معصومه است."

اما شیخ محمد تقی تستری در " قاموس الرجال" پا را فراتر می نهد و فضیلت وی را نه تنها در بین دختران ، بلکه پسران آن حضرت غیر از امام رضا علیه السلام بی نظیرمی داند و می نویسد :" در میان فرزندان امام کاظم علیه السلام با آن همه کثرتشان ، بعد از امام رضا علیه السلام ، کسی هم شأن حضرت معصومه نیست. "

در این نوشته به برخی از ویژگیهای آن بانوی دو عالم اشاره می کنیم:

1-شفاعت گسترده

بالاترین جایگاه شفاعت ، از آنِ رسول گرامی اسلام است که در قرآن کریم از آن به "مقام محمود" تعبیر شده ، اما خاندان ایشان ازجمله دو تن از بانوان این اهل بیت از مقام شفاعت برخوردارند اول سیدة نساء العالمین ، صدیقه اطهر ، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها. و دوم شفیعه روز جزا ، حضرت فاطمه معصومه علیها السلام.

در این زمینه روایتی وجود دارد که از طریق اهل تسنن نیز به آن تصریح شده : " بعد از فاطمه زهرا سلام الله علیها از جهت گستردگی شفاعت ، هیچ کس و حداقل هیچ بانویی به شفیعه محشر ، حضرت معصومه دخت موسی بن جعفر علیها السلام نمی رسد " ،  امام صادق علیه السلام می فرماید:" با شفاعت او همه شعیان ما وارد بهشت می شوند."

2- عصمت

بر اساس روایتی که مرحوم سپهر در ناسخ التواریخ از امام رضا علیه السلام نقل کرده ، امام هشتم ، لقب" معصومه" را به حضرت معصومه اعطا کرده اند و این دلالت بر عصمت و پاکی آن حضرت دارد.

3-فداها ابوها

آیت الله سید نصرالله مستنبط از کتاب کشف اللئالی نقل می نماید  که روزی عده ای ازشیعیان وارد مدینه شدند و سؤالاتی از محضر امام کاظم علیه السلام داشتند، اما امام در سفر بودند. شیعیان ناراحت و خسته قصد بازگشت داشتند از این رو حضرت معصومه علیه السلام که سن زیادی هم نداشت سؤالات ایشان  را گرفته و به آنها پاسخ داد.

شیعیان با مسرت فراوان از مدینه خارج شدند، در بیرون مدینه با امام کاظم علیه السلام مواجه شده  و داستان خود را برای آن حضرت شرح دادند.

هنگامی که امام پرسشهای آنان و پاسخهای حضرت معصومه را ملاحظه کردند، سه بار فرمودند :" فداهاابوها " ، پدرش به قربانش. با توجه به خردسالی حضرت معصومه این داستان از مقام بسیار والا و دانش بسیار گسترده آن حضرت حکایت می کند.

اسامی و القاب حضرت معصومه علیها السلام

این مجلله عظیم الشأن هم نام حضرت زهرا سلام الله علیها ، فاطمه نامیده شده است.

-یک لقب معروف حضرت ، معصومه می باشد. حضرت فاطمه معصومه مستغرق در عبادت ، و از آلایش به معاصی و زشتیها پیراسته و عصمت مادرش حضرت زهرا علیها السلام در او تجلی نموده است. بر اساس روایات ،  این لقب را حضرت رضا علیه السلام به ایشان عطا فرموده اند .

-کریمه اهل بیت ، حضرت معصومه در زبان علما و فقهای شیعه به لقب " کریمه اهل بیت" یاد می شود. از میان بانوان اهل بیت این نام زیبا تنها به ایشان اختصاص یافته است.

- لقبهای حضرت معصومه در  زیارتنامه های ایشان عبارتند از:

طاهره (پاکیزه) ، حمیده (ستوده) ، برّه (نیکوکار) ، رشیده (رشد یافته) ، تقیه (پرهیزکار) ، رضیه (خشنود از خدا) ، مرضیه (مورد رضایت خدا)، سیده صدیقه (بانوی بسیارراستگو).

حضرت معصومه در کلام اهل بیت علیهم السلام

-امام رضا علیه السلام فرمود:" هر کس حضرت معصومه را در قم زیارت کند ، همانند کسی است که مرا زیارت کرده است."

-امام جعفر صادق علیه السلام در ضمن حدیث مشهوری که پیرامون قداست قم به گروهی از اهالی ری بیان کردند ، فرمودند :"بانویی از فرزندان من به نام" فاطمه" دختر موسی ، در آنجا رحلت می کند که با شفاعت او همه شیعیان ما وارد بهشت می شوند."

-در روایت دیگر حضرت صادق علیه السلام فرموده اند : " خداوند حرمی دارد و آن مکه است ، رسول خدا حرمی دارد وآن مدنیه است ، امیر المؤمنین علیه السلام حرمی دارد و آن کوفه است. آگاه باشید که قم ، کوفه کوچک است. بدانید که بهشت هشت در دارد که سه باب از آنهابرای اهل قم است. بانویی از فرزندانم به نام فاطمه دختر موسی علیه السلام درآنجا وفات می نماید و با شفاعت او تمام شیعیانم وارد بهشت می شوند."

-و در جایی دیگر فرموده اند: " به زودی بانویی از اولاد من به نام فاطمه در آن دفن می گردد که هر کس او را زیارت نماید بهشت براوواجب خواهد شد."

پی نوشت:

1-   جواد محدثی

2-زندگی نامه حضرت معصومه علیها السلام ، انتشارات آستانه قم .