گازگرفتگی بعد از هدفمندی یارانه‌ها!

هنگامی که در شامگاه 28 آذرماه امسال رییس ‌جمهور به ‌صورت رسمی قانون هدفمندی یارانه‌ها را ابلاغ کرد، به‌قدری ذهن‌ها مشغول تغییرات قیمت بنزین، آب و برق بود که شاید کمتر کسی تصور می‌کرد اولین حامل انرژی که تغییرات قیمتش تعجب مردم را درپی داشته باشد گاز خواهد بود.

تا همین چند سال پیش دیدن تصاویر میدان‌هایی که در آن فلکه گاز مشغول بیهوده سوزاندن این ثروت ارزشمند بود به امری متداول تبدیل شده بود، تصویری که به ایرانی‌ها یاد می‌داد گازی که به قیمت‌های بسیار ارزان در اختیارشان است، ارزش چندانی ندارد که بخواهند نگران بیهوده سوختنش باشند.

این درحالی است که ارزان‌بودن همیشگی گاز ایرانی‌ها را به قدری بدعادت کرده بود که حتی در زمستان حاضر بودند از اجاق‌گازهای خود برای گرمایش منازل استفاده کنند و از سوی دیگر، پنجره‌های خانه را برای تهویه هوا باز می‌گذاشتند؛ شاید به همین دلیل است که اگر قرار باشد راجع به اصلاح الگوی مصرف انرژی صحبت کنیم، گاز یکی از اولویت‌هایی است که همیشه باید مورد نظر قرار بگیرد. اما تغییر عادت ایرانی‌ها برای اصلاح و بهینه‌سازی مصرف گاز، آن‌هم با ابزار افزایش قیمت‌ها چندان هم کار بی‌دردسری نبوده است. تاجایی که گزارش های خبرگزاری رسمی دولت هم از اعتراض برخی مشتركان گاز خانگی به نحوه محاسبه مصرف در قبوض جدید خبر داده است.

مجتمع‌های مسکونی؛ نخستین قربانیان قبض های گاز !

مصرف كنندگان گاز در بخش خانگی با دریافت اولین قبوض گاز مصرفی خود پس از اجرای قانون هدفمندكردن یارانه‌ها، با توجه به افزایش قابل توجه بهای گاز، نسبت به چگونگی محاسبه مصرف دچار سردرگمی شده و این موضوع اعتراض بخشی از مشتركان را بدنبال داشته است. این درحالی است که مصرف گاز طبیعی در كشور از ابتدای قرارگرفتن آن در سبد انرژی، بهینه نبوده و یكی از دلایل آن پایین بودن قیمت پرداختی از سوی مصرف كنندگان و بالابودن حجم یارانه پرداختی از سوی دولت بوده است.

تراز تولید و مصرف گاز طبیعی در كشور به ویژه در فصل سرد سال همیشه در شرایط نگران كننده ای بوده و احتمال پیشی گرفتن مصرف از تولید در این دوره از چالش های عمده صنعت گاز كشور به شمار می رود.

این موضوع وقتی اهمیت بیشتری می‌یابد که ایران با مصرف روزانه بیش از 500 میلیون متر مكعب گاز در زمره كشورهای بزرگ مصرف كننده گاز جهان به شمار می رود و این میزان مصرف گاز به تنهایی معادل مصرف گاز چند كشور اروپایی است. اما ماجرا وقتی از پیش‌بینی‌ها فراتر رفت که هر چند نحوه محاسبه بهای گاز مصرفی پیشتر از سوی مراجع مرتبط اطلاع رسانی شده بود، اما مشتركان با دریافت اولین قبض گاز پس از اجرای قانون هدفمندكردن یارانه ها، نسبت به چگونگی محاسبه انجام شده دچار حیرت شدند و اعتراض هایی نیز داشتند.

پایگاه های خبری شاهدان زیادی برای ادعاهای خود ارائه کرده اند. برای مثال بهای گاز مصرفی یك مجتمع پنج واحدی قبل از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها 70 هزار تومان برای 40 روز بوده در حالی كه با اجرای این قانون 545 هزار تومان برای یك ماه محاسبه شده است. درنمونه دیگر گاز بهای یك مجتمع 10 واحدی قبل از اجرای قانون 250 هزار تومان و پس از اجرای قانون به دو میلیون تومان و یك مجتمع هفت واحدی از 70 هزار تومان به 240 هزار تومان افزایش یافته است. هزینه گاز مصرفی یك مجتمع 12 واحدی نیز قبل از اجرای قانون هدفمندكردن یارانه ها 90 هزار تومان بوده و با اجرای این قانون به 350 هزار تومان افزایش یافته است . این نحوه محاسبه اعتراضات مشتركین بویژه در مجتمع های مسكونی را بدنبال داشته است.

قیمت گاز تصاعدی حساب نمی‌شود

اما درحالی که اعتراض مشترکان گاز در مجتمع‌های مسکونی این احتمال را افزایش داده بود که قیمت گاز مجتمع‌ها به دلیل محاسبه تصاعدی بالا رفته، یک كارشناس شركت ملی گاز با اشاره به اینكه بهای گاز در مجتمع های مسكونی تصاعدی محاسبه نمی شود، گفته است: برای محاسبه بهای گاز مصرفی باید مصرف كل یك ساختمان مسكونی را بر تعداد واحدهای آن تقسیم كرده و حاصل را بر 49 روز مصرفی این دوره تقسیم كنیم. حاصل بدست آمده را در 30 روز مصرف ضرب می كنیم تا میزان مصرف ماهیانه یك واحد بدست آید و پس از آن رقم بدست آمده را براساس جدول تقسیم بندی اقلیمی و دامنه مصرف (پیش از این اعلام شد) مورد محاسبه قرار می دهیم. به گفته این کارشناس، در 49 روز مصرف این دوره،30 روز براساس تعرفه های قانون هدفمند سازی یارانه ها و 19 روز براساس تعرفه قبل از اجرای این قانون محاسبه می شود.

ورود وزیر نفت به ماجرا

اما درحالی که دامنه اعتراضات مشترکان گاز در کشور درحال افزایش بود، زمزمه‌هایی درخصوص احتمال کاهش قیمت گاز مطرح شد که در این زمینه وزیر نفت نسبت به این موضوع واکنش نشان داد و اعلام کرد ستاد هدفمند كردن یارانه‌ها مسئول تعیین قیمت گاز در سال آینده خواهد بود. وزیر نفت با بیان اینكه قیمت گاز باید در جدول قیمت ها در ستاد هدفمند كردن یارانه‌ها تصویب شود، گفت كه این ستاد قیمت گاز در سال آینده را اعلام خواهد كرد.  سیدمسعود میركاظمی با بیان اینكه در مدت 6 ماهه نخست سال آینده، مصرف گاز كاهش می‌یابد، تصریح كرد كه قیمت گاز باید در جدولی كه ستاد هدفمندكردن یارانه‌ها آن را مورد بررسی قرار می‌دهد، تصویب شود تا بتوان درباره كاهش قیمت اظهار نظر كرد. وی افزود: طبق روال همه ساله، مصرف خانگی گاز در 6 ماهه نخست سال بدلیل حذف شدن وسایل گرمایشی كاهش می‌یابد؛ هرچند كه در برخی مناطق سردسیر تا اردیبهشت‌ ماه نیز از وسایل گرمایشی استفاده می‌شود.

این درحالی است که مدیر گازرسانی شرکت ملی گاز برخی خبرها مبنی بر کاهش احتمالی گازبهای مشترکان در هفت ماهه ابتدایی سال آینده را تکذیب کرده و و گفته است تاکنون دولت هیچ‌گونه تصمیمی درباره تغییرات قیمتی گاز اتخاذ نکرده است. مجتبی شیخ بهایی با تکذیب برخی از خبرها مبنی بر احتمال کاهش قیمت گاز مشترکان در هفت ماه سال آینده، گفت: این موضوع به هیچ وجه صحت ندارد و اخبار منتشر شده در این رابطه کذب محض است. مدیر گازرسانی شرکت ملی گاز ایران با تاکید بر اینکه هم اکنون شرکت ملی گاز سناریوهای مختلف قیمتی را برای هفت ماهه اول سال جاری به کارگروه تحول اقتصادی دولت ارائه کرده است، تصریح کرد: در حال حاضر هیچ گونه تصمیم گیری درباره تغییرات قیمتی گاز طبیعی در سطح کلان دولت اتخاذ نشده است.

سناریویی برای تقسیم سال به دو بخش ؟!

از سوی دیگر، درحالی که براساس پیگیری های رسانه‌ها به نظر می‌رسید فرمول جدید قیمت گذاری گاز خانگی 12 ماهه سال به دو بخش هفت ماهه و پنج ماهه پایانی سال تقسیم بندی شده است که الگوهای مصرف این حامل انرژی در هر یک از این دو دوره زمانی تفاوتهایی با یکدیگر دارند، مدیر عامل شرکت ملی گاز با اشاره به ارائه سناریوهای تغییر قیمت گاز به دولت از کاهش احتمالی گازبهای مشترکان در 7 ماه نخست سال آینده اظهار بی اطلاعی کرده است.جواد اوجی، معاون وزیر نفت با اشاره به ارائه سناریوهای جدید قیمت گاز طبیعی مشترکان خانگی به کارگروه طرح تحول اقتصادی دولت، گفت: در حال حاضر هیچ گونه تصمیمی در خصوص کاهش یا افزایش بهای گاز مشترکان برای هفت ماهه نخست سال آینده اتخاذ نشده است.

معاون وزیر نفت با اشاره به کاهش حجم بار مالی قبوض گاز مشترکان خانگی از سال آینده، در خصوص افزایش بسیار زیاد

قیمتهای گاز مشترکان خانگی پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها با بیان اینکه اولین قبض هدفمند گاز به صورت 45 روزه از 16 روز قبل در سراسر کشور توزیع شده است، گفت: با توجه به افزایش مصرف گاز در زمستان قبوض مربوط به دوره دی و بهمن بالاترین میزان قیمت را به همراه دارد.

مدیرعامل شرکت ملی گاز با تاکید بر اینکه در دی و بهمن ماه امسال با توجه به کاهش دمای هوا به زیر صفر درجه در اکثر استانهای کشور تصریح کرد: در دو ماه ابتدایی فصل زمستان امسال مصرف گاز خانگی با ثبت یک رکورد جدید به 430 میلیون متر مکعب و کل مصرف گاز این کشور به 545 میلیون متر مکعب در روز افزایش یافته است. این عضو ستاد تدابیر ویژه اقتصادی وزارت نفت با اعلام اینکه از فروردین ماه سال آینده همزمان با کاهش مصرف گاز حجم بار مالی قبوض گاز خانگی کاهش چشمگیری پیدا می کند، اظهار داشت: بر اساس برآوردهای انجام شده، در دو ماه ابتدایی فصل زمستان 47 درصد مشترکان خانگی کمتر از 300 متر مکعب در ماه گاز مصرف کرده که قبوض این دسته از مشترکان 11 هزار تومان افزایش یافته است. مدیرعامل شرکت ملی گاز درخصوص تعیین تکلیف نرخ جدید فروش گاز طبیعی به بخشهای مختلف در هفت ماهه نخست سال آینده تاکید کرده است: بر این اساس، مقرر شده است نرخ گازبهای مشترکان در دو دوره 7 ماهه ابتدایی سال و 5 ماهه پایانی سال تعیین و ابلاغ شود. معاون وزیر نفت با بیان اینکه تاکنون 6 سناریو از سوی وزارت نفت برای تعیین نرخ فروش گاز در هفت ماهه نخست سال به ستاد هدفمندی یارانه ها ارائه شده است، اظهار داشت: تاکنون هیچ گونه تصمیمی در مورد کاهش یا افزایش قیمت گاز گرفته نشده و کار کارشناسی بر روی نرخ جدید فروش گاز آغاز شده است. حال باید دید کدام‌یک از سناریوهای مسئولان وزارت نفت می‌تواند رضایت مشترکان گاز را که پیش از این به اسراف در مصرف گاز عادت داشتند به همراه داشته باشد.

متین کاکویی 

بخش اقتصاد تبیان