تبیان، دستیار زندگی
كلمه‏ى «تحیت» از «حیات» ، به معناى دعا كردن براى سلامتى و حیات دیگران است. مراد از «یَوْمَ یَلْقَوْنَهُ» ، «روز ملاقات» ، روز رستاخیز است كه با كنار رفتن پرده‏ها ، انسان به مقام شهود باطنى و دید قلبى مى‏رسد و خدا را ملاقات مى‏كند . كه این روز ، لقاء الل
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

به راستی سخن رسمی فرشتگان چیست؟

فرشته


سلام هم از طرف خداست و هم از سوى فرشتگان است، هم نشانه‏ى سلامتى است (سلامت از عذاب و از هر گونه درد و رنج و ناراحتى)، هم سخن رسمى بهشتیان است.

تحیت فرشتگان الهى به مؤمنان در روز قیامت، روزى كه او را دیدار مى‏كنند سلام است.


راه دعوت مردم به دین، درود و رحمت است!!

« هُوَ الَّذِی یُصَلِّی عَلَیْكُمْ وَ مَلائِكَتُهُ لِیُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ كانَ بِالْمُؤْمِنِینَ رَحِیماً ؛ او كسى است كه بر شما درود مى‏فرستد و فرشتگان او (نیز بر شما درود مى‏فرستند) تا شما را از تاریكى‏ها (كفر، شرك، جهل، تفرقه و خرافات) به سوى نور (ایمان، تقوا، علم و وحدت) در آورند و او به مؤمنان مهربان است.»(احزاب 43)

" یصلى" از ماده " صلاة" در اینجا به معنى توجه و عنایت مخصوص است، این عنایت در مورد خداوند همان نزول رحمت است ، و در مورد فرشتگان استغفار و تقاضاى رحمت مى‏باشد، چنان كه در آیه 7 سوره غافر مى‏خوانیم: « وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِینَ آمَنُوا: حاملان عرش خدا براى مؤمنان استغفار مى‏كنند .»

به هر حال این آیه بشارت بزرگ و نوید عظیمى براى مؤمنانى كه همواره به یاد خدا هستند (طبق آیه قبل كه پیش از این بحث كردیم) در بر دارد ، چرا كه با صراحت مى‏گوید: آنها در سیر خود به سوى اللَّه تنها نیستند ، بلكه به مقتضاى" یصلى" كه فعل مضارع است و دلیل بر استمرار مى‏باشد ، همواره زیر پوشش رحمت خداوند و فرشتگان او قرار دارند ، در سایه این رحمت پرده‏هاى ظلمت شكافته مى‏شود ، و نور علم و حكمت و ایمان و تقوا را بر قلب و جان آنها مى‏پاشد.

آرى این آیه بشارتى است بزرگ براى همه سالكان راه حق و به آنها نوید مى‏دهد كه از جانب معشوق كِشِشى نیرومند است، تا كوشش عاشق بیچاره بجایى برسد!

این آیه تضمینى است براى همه مجاهدان راه " اللَّه" كه سوگند شیطان در زمینه اغواى فرزندان آدم دامان آنها را نمى‏گیرد، چرا كه در زمره خالصان و مخلصان قرار دارند، و شیطان از همان روز نخست از گمراه ساختن آنها اظهار عجز و ناتوانى كرده و گفته است : « فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ إِلَّا عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ ؛ به عزتت سوگند همه را گمراه مى‏كنم جز بندگان مخلصت!» (ص- 82 و 83)

جمله «وَ كانَ بِالْمُؤْمِنِینَ رَحِیماً » با توجه به اینكه " كان" فعل ماضى است و دلیل بر این است كه همیشه خداوند نسبت به مؤمنان رحمت خاصى داشته ، تأكید مجددى است بر آنچه در آغاز این آیه آمده است .

آرى این رحمت خاص خدا است كه مؤمنان را از ظلمات اوهام و شهوات و وساوس شیطانى بیرون مى‏آورد و به نور یقین و اطمینان و تسلط بر نفس رهنمون مى‏گردد كه اگر رحمت او نبود ، این راه پر پیچ و خم هرگز پیموده نمى‏شد.

یك نتیجه مهم كه به نظر می آید از این آیه می توان گرفت این است كه در آیه‏ى قبل فرمود: خدا را بسیار یاد كنید. در این آیه مى‏فرماید: خداوند بر شما صلوات مى‏فرستد، گویا صلوات خدا ذكر كثیر شماست : مثل آیه‏ى «فَاذْكُرُونِی أَذْكُرْكُمْ»  (بقره، 152)

او كسى است كه بر شما درود مى‏فرستد و فرشتگان او (نیز بر شما درود مى‏فرستند) تا شما را از تاریكى‏ها (كفر، شرك، جهل، تفرقه و خرافات) به سوى نور (ایمان، تقوا، علم و وحدت) در آورند و او به مؤمنان مهربان است

پیام‏های آیه:

عدد اول نوزده در کتاب آسمانی مسلمانان، قرآن

1ـ راه دعوت مردم به دین ، درود و رحمت است : «یُصَلِّی عَلَیْكُمْ ... لِیُخْرِجَكُمْ»

2ـ فرشتگان، هم بر مؤمنان درود مى‏فرستند : «یُصَلِّی عَلَیْكُمْ وَ مَلائِكَتُهُ لِیُخْرِجَكُمْ» و هم براى آنان استغفار مى‏كنند : «وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِینَ آمَنُوا» (غافر، 7)

3ـ انسان در خارج شدن از ظلمات، به امداد الهى نیاز دارد و عقل و علم بشر كافى نیست : «هُوَ الَّذِی یُصَلِّی ... لِیُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُماتِ»

4ـ تاریكى‏ها، متعدّد است : «الظُّلُماتِ» تاریكى جهل، شرك، تفرقه، غفلت و خرافات.

5ـ ایمان به خداوند و حقایق الهى ، نور راه انسان است : «إِلَى النُّورِ وَ كانَ بِالْمُؤْمِنِینَ»

6ـ ایمان، كلید دریافت رحمت ویژه‏ى الهى است : «بِالْمُؤْمِنِینَ رَحِیماً»

سلام سخن رسمى بهشتیان است

« تَحِیَّتُهُمْ یَوْمَ یَلْقَوْنَهُ سَلامٌ وَ أَعَدَّ لَهُمْ أَجْراً كَرِیماً ؛ تحیّت آنان در روزى كه خدا را ملاقات كنند سلام است و خداوند براى آنان پاداشى نیكو فراهم كرده است .»  (احزاب 44)

كلمه‏ى «تحیت» از «حیات» ، به معناى دعا كردن براى سلامتى و حیات دیگران است.

مراد از «یَوْمَ یَلْقَوْنَهُ» ، «روز ملاقات» ، روز رستاخیز است كه با كنار رفتن پرده‏ها ، انسان به مقام شهود باطنى و دید قلبى مى‏رسد و خدا را ملاقات مى‏كند . كه این روز ، " لقاء اللَّه" نامیده شده ، و معمولاً این تعبیر در آیات قرآن در همین معنى به كار مى‏رود.

(فخر رازى در تفسیر كبیرش در اینجا بیان جالبی دارد او مى‏گوید: " انسان در این دنیا به خاطر غرق شدن در امور مادى و تلاش براى معاش غالباً از خدا غافل مى‏شود ، ولى در قیامت كه همه این مشغله های فكرى بر طرف مى‏گردد ، انسان با تمام وجودش متوجه پروردگار عالم مى‏شود و این است معنى لقاء اللَّه )"

سلام هم از طرف خداوند است : «سَلامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِیمٍ» (یس، 58) هم از سوى فرشتگان است : «سَلامٌ عَلَیْكُمْ بِما صَبَرْتُمْ» (رعد، 24)

هم نشانه‏ى سلامتى است : «ادْخُلُوها بِسَلامٍ آمِنِینَ» (حجر، 46) (سلامت از عذاب و از هر گونه درد و رنج و ناراحتى) ، هم سخن رسمى بهشتیان است : «قِیلًا سَلاماً سَلاماً» (واقعه، 26)

همه مجاهدان راه " اللَّه" كه سوگند شیطان در زمینه اغواى فرزندان آدم دامان آنها را نمى‏گیرد ، چرا كه در زمره خالصان و مخلصان قرار دارند، و شیطان از همان روز نخست از گمراه ساختن آنها اظهار عجز و ناتوانى كرده و گفته است : « فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ إِلَّا عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ ؛ به عزتت سوگند همه را گمراه مى‏كنم جز بندگان مخلصت!»

قرآن حکیم

قرآن کریم مقام مؤمنان و پاداش آنها را به عالیترین وجه و در كوتاهترین عبارت ترسیم كرده و مى‏گوید :" تحیت فرشتگان الهى به آنها در روز قیامت روزى كه او را دیدار مى‏كنند، سلام است : (تَحِیَّتُهُمْ یَوْمَ یَلْقَوْنَهُ سَلامٌ)."

گر چه بعضى از مفسران معتقدند كه معنى" تحیتهم" اشاره به درود و تحیت مؤمنان به یكدیگر مى‏باشد ، ولى با توجه به آیات قبل كه در آن سخن از صلاة و رحمت الهى و ملائكه در این جهان بود ، ظاهر این است كه این تحیت نیز از ناحیه فرشتگانش در آخرت است ، چنان كه در" آیه 23 سوره رعد" مى‏خوانیم: « وَ الْمَلائِكَةُ یَدْخُلُونَ عَلَیْهِمْ مِنْ كُلِّ بابٍ سَلامٌ عَلَیْكُمْ بِما صَبَرْتُمْ : آن روز فرشتگان از هر درى بر مؤمنان وارد مى‏شوند ، و به آنها مى‏گویند سلام بر شما به خاطر صبر و شكیباییتان".

بعد از این تحیت كه در حقیقت مربوط به آغاز كار است اشاره به پایان كار آنها كرده، مى‏فرماید: "خداوند براى آنها پاداش پر ارزشى فراهم ساخته است : (وَ أَعَدَّ لَهُمْ أَجْراً كَرِیماً)."

(جمله‏اى كه در عین اختصار همه چیز در آن جمع است و همه نعمتها و مواهب در آن نهفته است .)‏

پیام‏های آیه:

1ـ سلام، درودِ بهشتى و بهشتیان است : «تَحِیَّتُهُمْ ... سَلامٌ»

2ـ پاداش‏هاى الهى ، هم بزرگوارانه است ، هم بزرگ و گرانقدر : «أَجْراً كَرِیماً» ، «أَجْراً عَظِیماً»  (نساء، 40)

آمنه اسفندیاری

بخش قرآن تبیان


منابع :

1- تفسیر نور ، ج9

2- تفسیر نمونه ، ج17

3- تفسیر كبیر فخر رازی