زن و ورزش
تاریخچه ورزش زنان
زنان در جوامع کهن و باستانی به شدت از ورزش و حتی تماشای مراسم ورزشی منع می شدند، اما بالاخره پای آنان به ورزش و مسابقات ورزشی باز شد.
در کتاب زن و ورزش (ص 18 و 19) چنین آمده است:" حتی در مراسم و آیین های ویژه مذهبی و اجتماعی که تا پیش از بر پایی المپیاد در یونان باستان برگزار می شد، و بعد از آن در المپیاد باستانی که به منظور پرورش جسم و روان نو نهالان و جوانان ترتیب یافته بود و هر چهار سال یک بار برگزار می شد، زنان حق ورود و تماشا نداشتند، و این ممنوعیت، آن قدر شدت و غلظت داشت که اگر زنی این قاعده و قانون را نادیده می گرفت و به تماشای مسابقات می رفت، محکوم به اعدام می شد.نخستین زنی که سنّت مرد سالاری را در عرصه ورزش و مسابقات میدانی در هم شکست، زنی بود به نام "هیپوهریا" که با تلاش و پشت کاری خاص، سرانجام پای زنان را به عرصه ورزش و میدان مسابقات ورزشی یونان باز کرد. چندی نگذشت که زنان موفق شدند، تحت عنوان "هریا" برای اولین بار، مسابقاتی را در حضور مردان بر پا کنند و عرصه های نبرد ورزشی را زیر قدم های خود داشته باشند."
نظر کارشناسان در مورد ورزش زن
گروهی از کارشناسان ورزشی و دانشمندان، با ورزش کردن زنان به شدت مخالفند، و گروهی نیز در نقطه مقابل آن ها قرار داشته، و آن را برای زنان و دختران لازم و ضروری می دانند. ما در این جا به نحو اختصار به این دو نظریه اشاره می نماییم.
نظر موافقان
موافقان ورزش بانوان می گویند:
"تامین بهداشت جسم و روان برای زنان که در دوره ها و مراحل مختلف زندگی پر مسوولیت خویش، مراحلی چون بارداری، زایمان و از همه مهم تر، پرورش و تربیت فرزندان را پشت سر می گذارند، از اهمیتی والا برخوردار است.تحقیقات نشان داده است که شروع عادت ماهانه در دختران و زنان ورزش کار، دیرتر از غیر ورزشکار است... این تاخیر به نوبه خود تاثیرات مثبتی را برای دختران در برمی دارد، چنان که رشد بیش تر اندام ها را در جهت طبیعی، بیش تر خواهد نمود.همچنین در این دختران ورزیده و تمرین دیده، مقدار مطلق و نسبی جرم عضلاتشان از دختران هم سن تمرین نکرده، بیشتر بوده است.استراند (ASTRAVD)، سی شناگر دختر را در سنین دوازده تا شانزده سالگی، به مدت یک سال تحت تمرینات سنگین قرار داد. این دختران، مسافتی حدود 5500 متر تا 6500 متر را (حدود شش تا بیست و هشت ساعت) در هفته شنا نمودند؛ هر هفته در تمام طول تمرین، از نظر پزشکی نیز این افراد، مورد معاینه قرار می گرفتند. پس از این مدت، بررسی بر روی آن ها نشان داد که آن ها از نقطه نظر اکسیژن مصرفی در سطح بسیار بالایی قرار دارند، که با افراد تمرین ندیده قابل مقایسه نبوده است.براون (BROWN) نیز در یک تحقیق خود، همین تجربه را در مورد دخترانی که دوران قبل از بلوغ را می گذراندند انجام داد؛ مشاهده کرد که حداکثر اکسیژن مصرفی آن ها در شش هفته تمرین، حدود 18% و در دوازده هفته، حدود 26% افزایش پیدا نموده است. همچنین ضربان قلب آن ها بعد از این تمرین، کاهش یافته و هیچ گونه اثر سوئی در این افراد دیده نمی شود."نظر مخالفان
شهید دکترسید رضا پاک نژاد، در باره آثارمنفی ورزش- به ویژه ورزش های سنگین و خشن- بر روی زنان می نویسد:"صادقانه باید قبول کنیم زنان ورزشکار در این مورد مشکل است، ولی متخصصان امر عقیده دارند که 50% زنان ورزشکار، روحیه زنانه خود را از دست می دهند، چون زن های نامبرده برای رسیدن به مقام قهرمانی بین المللی، متحمّل ممارست و تمرین های مداوم و مشکلی شده اند، خواه نا خواه خشن بار آمده اند و به درشتی حرف می زنند. برای آن ها خوشایند مرد بودن مطرح نیست، بلکه کمال مطلوب آن ها، ثانیه ها و سانتی مترها و جلو افتادن ها و مدال هاست... . یک زن کوه نورد که دایماً عمرش در کوهستان می گذرد، به تدریج صفت زنانه خود را از دست می دهد و حتی ممکن است از زن بودن خود خجالت کشیده و روحانیت زنانه خود را از دست بدهد.زنان نباید فوتبال و رگبی بازی کنند. این ها ورزش های ظریف و زنانه نیستند، و بایستی آن ها والیبال و بسکتبال و اسکی بازی کنند، بدون این که لطف زنانه خود را از دست بدهند... به وسیله روزنامه "دیلی میرور" (در انگلستان) اعلام گردید، از نظر علمی ثابت شد ورزش، دختران و زنان را بد ترکیب و زشت می کند. زنان و دخترانی که ورزش می کنند، صدایشان کلفت می شود و زیبایی اندام و برجستگی های زنانه خود را از دست می دهند و اندام و جثه درشت و قوی، مانند مردان پیدا می کنند.کسی که این نظریه را از اول داشته است و اخیراً آن را به اثبات رسانیده، پروفسور، دکتر "الودویک پروکوپ"، کارشناس پزشکی و ورزشی است. این پزشک معروف، در مسابقات المپیک مکزیک، 911 دختر ورزشکار را مورد معاینه قرار داد و مشاهده کرد که نیمی بیش تر از این دختران، زیبایی اندام خود را از دست داده و شبیه مردان شده اند."مرحوم شهید دکتر پاک نژاد، به منظور تطبیق مطالب فوق با نظر اسلام، به حدیثی از قول پیامبر گرامی اسلام اشاره می کند که می فرماید: "المراة ریحانة لیست بقهرمانة" و آن گاه آن را چنین ترجمه می کند: "زن، گل است و قهرمان نیست."
به نظر می رسد ایشان در ترجمه این حدیث، دچار خطا شده اند. ایشان کلمه "قهرمان" را که به عنوان یک کلمه عربی به کار رفته، به معنای "قهرمان، و شخص نیرومند"- که در فارسی به کارمی رود- گرفته است، اما این برداشت، صحیح نیست. این حدیث به همین شکل در نهج البلاغه نیز آمده است، آن جا که امیر مومنان در وصیت خویش به فرزند برومندش، امام حسن علیه السلام می فرماید:"فانّ المراة ریحانه، لیست بقهرمانة"
و فیض الاسلام در ترجمه آن چنین می نگارد: "زن گیاهی است خوشبو، نه کار فرما (پس او را از انجام امور بازدار)."و همین ترجمه صحیح است. زیرا "قهرمان" در زبان عربی از ماده "قهرم" است که رباعی است، نه از ماده "قهر" که ثلاثی است.
لغویان این کلمه را چنین ترجمه کرده اند:
"القهرمان: الّذی یحکم فی الامور و یتصرّف فیها بامره؛قهرمان: کسی است که در کارها حکم کرده و به دستورش در کارها دخل و تصرف می شود.""قهرم- (القهرمان): ناظر دخل و خرج؛قهرم(القهرمان): الوکیل او امین الدّخل و الخرج؛قهرمان: وکیل و نماینده امینی است که دخل و خرج به عهده اوست."بنابر این، معنای روایت چنین می شود که: "زن، همانند گل خوشبوست که باید در منزل یا گل خانه مانده و تحت مراقبت دقیق قرار گیرد. گل نباید از گل خانه خارج شده و در دسترس همگان باشد، والا پژمرده و پرپر شده، طراوت، زیبایی و بوی خوش خود را از دست خواهد داد، و چون چنین است، حتی مسوولیت دخل و خرج منزل و خرید مایحتاج زندگی از بازار و مغازه نیز که مستلزم خارج شدن وی از منزل، و در معرض خطر قرار گرفتن اوست، از دوش او برداشته شده است". شاهد بر صحت این برداشت و ترجمه، فرمایشات آن حضرت است که پیش از بیان این عبارت فرمودند:"با حجاب و پوشاندن، چشم های آن ها را از دیدار بازدار [مگذار بیرون رفته، چشمشان بر مردم افتد]، زیرا سخت گرفتن حجاب برای ایشان پاینده تر است [هر چند در حجاب باشند، از تباه کاری ها محفوظند]، و بیرون رفتن اینان بدتر نیست از آوردن تو کسی را که از جهت ایشان اعتماد و اطمینانی به او نمی باشد. و اگرمی توانی، کاری کن که غیر تو را نشناسند و مسلّط مکن زن را به آن چه به او مربوط نیست."جمع بندی و نتیجه گیری
بدون تردید، ورزش برای مردان بسیار مفید، بلکه لازم است، اما باید توجه داشت که هرگز نباید زنان را در ردیف مردان دانسته و با آنان مقایسه کنیم. مقایسه زن با مرد، و انتظار اعمال و کارهای سنگین و خشن مردانه از زن، ظلم بزرگی به زنان است. تفاوت های فراوانی در خلقت و آفرینش، بین زن و مرد وجود دارد، و این تفاوت ها موجب برتری هیچ یک بر دیگری نیست. کمال مرد در این است که دارای خصوصیات مردانه باشد و کمال زن نیز در این است که به ویژگی های زنانه، آراسته باشد. زن، ظریف آفریده شده و این ظرافت برای زن یک کمال است. به همین جهت، در اسلام انجام کارهای خشن، سنگین و طاقت فرسای خارج از منزل به عهده مردان، و کارهای ظریف، دقیق، حساس و عاطفی، همچون: تربیت و پرورش کودک، رسیدگی به وضع منزل، پخت و پزد و هنر شوهر داری، به زن واگذار شده است. بدن زنان، نسبت به بدن مردان ضعیف تر و ظریف تر است، ولی این ضعف بدنی برای آنان نقص نیست. حضرت علی علیه السلام در نهج البلاغه به همین مطلب اشاره کرده و می فرماید:فانّهن ضعیفات القوی؛