تبیان، دستیار زندگی
حسینی شاعری متعهد به تغزل است. به اعتقاد بزرگان تغزل روح غزل است و بدون آن غزل، غزل نیست؛ قطعه ای است با قافیه ای اضافی! حسینی توانسته در این روزگار غزل بسراید و از اجتماع نیز دور نباشد. توضیح بیش تر این که ....
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نامی چسبناک برای غزل!

نگاهی به کتاب «چسبی به نام زخم» سروده سید احمد حسینی

نامی چسبناک برای غزل!
معرفی کتاب از زبان صاحب اثر:

حسینی درباره این مجموعه شعر گفت: «چسبی به نام زخم» نخستین دفتر شعر من به حساب می‌آید و دربرگیرنده 35 غزل است که توسط موسسه انتشاراتی هنر و رسانه اردیبهشت منتشر شد.

70 درصد غزل‌ها پیرامون مضامین عاطفی و 30 درصد درباره موضوعات اجتماعی سروده شده‌اند.

این غزل‌ها طی سال‌های 1382 تا 1385 سروده شده‌اند و تاکید بیشتر من در این شعرها بر فرم بوده، می‌توانم بگویم زبان غزل‌های این مجموعه نیز کاملا امروزی است.

چند نکته درباره این کتاب

1.    در این کتاب خبری از اوزان بلند- که معمولاً دوره ای اند و کم سابقه در گذشته ادبی ما- نیست. به عبارتی حسینی از این امکان برای نوسرایی بهره گرفته است یا بهتر بگوییم نیازی به استفاده از آن را در شعر خود حس نکرده است. همین موضوع باعث می شود شعر حسینی به اوزانی راه یابد که به گوش مخاطب عام و خاص آشناست؛ بنابراین شاعر در این عرصه کاری سهل- به مراتب شدید تر – ممتنعی را پیش رو دارد.

2.    حسینی شاعری متعهد به تغزل است. به اعتقاد بزرگان تغزل روح غزل است و بدون آن غزل، غزل نیست؛ قطعه ای است با قافیه ای اضافی! حسینی توانسته در این روزگار غزل بسراید و از اجتماع نیز دور نباشد. توضیح بیش تر این که بسیاری از استعدادهای ژرف این روزگار به بهانه ی تعهد اجتماعی غزل را از روح آن جدا کردند و تشویق آنی حضار را به خلوت خوانی خوانندگان فرداهای پیش رو ترجیع دادند. اما حسینی سعی دارد غزل بگوید:

پیش من بنشین من از ایل و تبار گریه ام

پیش من . . . که سالها در انتظار گریه ام

پیش من . . . شاید که چشم مست تو کاری کند

سال ها در انتظارت من خمار گریه ام

فصل ها نا مهربان تو مهربان باش و بمان

پیش من بنشین که من ابر بهار گریه ام

این غزل‌ها طی سال‌های 1382 تا 1385 سروده شده‌اند و تاکید بیشتر من در این شعرها بر فرم بوده، می‌توانم بگویم زبان غزل‌های این مجموعه نیز کاملا امروزی است.

3.    حسینی شاعر تداعی هاست . برای توضیح این موضوع به ذکر حکایتی بسنده می کنم. عزیزی تعریف می کرد. در یکی از مناطق ترک نشین کشور، روزهای عاشورا و تاسوعا وقتی مردم برای سوگواری گرد هم می آیند، مداح یا واعظ برای این که مجلس سوگ را اداره کند، نوحه یا ذکر مصیبت نمی خواند بلکه فقط یک کلمه از کلمات کلیدی واقعه ی عاشورا را به زبان می آورد او سکوت می کند اما ناله عزاداران مجلس را در بر می گیرد. همین که سوگواران کمی آرام شدند، وی کلمه ای دیگر را به زبان می آورد و باز مجلس غرق ماتم می شود. در واقع وی لزومی به ذکر مصیبت نمی بیند و همین کلمات منقطع آنچه را که باید برای حضار تداعی می کند.

یکی از دلایل اقبال خوانندگان به شعر حسینی نیز همین تداعی هاست . این تداعی ها کار شاعر را آسان می کند.

عرفان لایت مزه نعنا نمی دهد

امروز روز گوش به فردا نمی دهد

یوسف میان چاه اگر خود کشی کند

خود را ولی به دست زلیخا نمی دهد

این روزها ببین که همه بی هوییتیم

دیگر کسی ندای خدایا نمی دهد

شاید منتقد خوش قریحه – این ترکیب پاراداکسیکال یا بهتر بگویم متناقض نماست!- بتواند برای هر کدام از این مصرع ها، مصرع های دیگری را پیشنهاد دهد که از نظر روابط بین اجزا و ترکیبات منطقی تر از شکل فعلی باشد اما شکل فعلی شعر نیز آنچه را که باید به ذهن مخاطب منتقل می کند.

4.    اجازه دهید در این مورد از عیوب احتمالی شعر حسینی مثال بزنم. حسینی شاعری خوش قریحه اما کم تجربه است و بی تردید در شعرهای آتی حسینی از این موارد کم تر دیده خواهد شد. شاعر این مجموعه گاه با سپردن مجال تأویل به خواننده او را دچار سردرگمی در مفهوم می کند. به عبارت بهتر معنا را بیش از اندازه به تعویق می اندازد.

مستی چشمان تو این روزه را باطل نکرد

بین ما حد و حدود "ربنا" معلوم شد

البته ناشر محترم به اشاره ی مولف کلمه ی ربنا را برجسته کرده است تا به خواننده در فهم شعر کمک کند اما باز هم ابهام در معنا باقی می ماند.

یا:

مستحب یا واجب است این که تو را سجده کنم

پاسخ این حرف ها با یک "چرا" معلوم شد

به راستی خواننده عام یا حتی خاص چگونه می تواند از این بیت به منظور شاعر دست یابد؟

دیگر این که گاهی حشو های ابیات قابل چشم پوشی نیست

این روزها از چشم هایت می نویسم

تنها برای تو برایت می نویسم

بین برای تو و برایت یکی را باید برگزید. البته اگر وزن اجازه می داد و یکی از این ها تکرار می شد، به زیبایی شعر می افزود: مثلا: تنها برای تو برای تو نوشتم!

و حرف آخر:

کتاب نام چسبناکی دارد اما این نام به محتوای کتاب نیز می چسبد؟!

حسینی فعالیت در عرصه شعر را به صورت جدی از سال 1378 آغاز کرده است. پیش‌تر نیز در جشنواره‌های «عصر شعر موعود» و جشنواره شعر دانشجویی آثارش برگزیده شده‌اند.

فرآوری: مهسا رضایی

بخش ادبیات تبیان


منابع: لوح- سید اکبر میر جعفری، خبرگزاری کتاب ایران