نقش تغذیه در پیشگیری و درمان پرفشاری خون

با توجه به خطراتی که پرفشاری خون در بعضی از مهمترین اعضای بدن به خصوص مغز، قلب، چشم ها، کلیه ها و ... به وجود می آورد، لزوم پیشگیری و تشخیص به موقع این بیماری موضو عی کاملاً محرز می باشد. فشارخون برمبنای عوامل ایجاد کننده ی آن به دو گروه تقسیم می شود: پرفشاری خون اولیه( که فا قد هرگونه تغییرات ارگانیک قابل اثبات می باشد) و پرفشاری خون ثا نویه( که تحت تأثیربیماری های کلیوی ،اختلالات غدد درون ریز و تغییرات بیمار گونه ی رگ های بدن و ... ایجاد می گردد)

گسترده ترین علایم بالینی در پر فشاری خون عبارتند از: احساس فشار و سردرد، خستگی و احساس افت قدرت و توانایی وسرگیجه. در صورتی که پر فشاری خون به مدت طولانی و بدون تشخیص و درمان ادامه یابد، احساس درد در نواحی قلب، تنگی نفس در مواقع پیاده روی سریع به خصوص در سربالایی ها و یا بالا رفتن از پله ها و یا حمل اشیای سنگین ایجاد می گردد.

عوامل غیرقابل کنترل ایجاد کننده ی پرفشاری خون

1- وراثت: وجود پرفشاری خون در پدر و مادر و یا هر دوی آنها و یا سایر خویشاوندان نزدیک

2- سن: به موازات افزایش سن خطر بروز و وقوع پرفشاری خون بالا می رود.

3- جنس: مردها معمولاً بیشتر از خانم های غیر یائسه در معرض ابتلا به پرفشاری خون قرار دارند. ولی بعد از یائسگی خطر ابتلا به پرفشاری خون در هر دو جنس یکسان می باشد.

4- نژاد: سفید پوستان در مقایسه با سیاه پوستان کمتر به پرفشاری خون مبتلا می گردند.

لازم به یادآوری است داشتن یک یا دو مورد از عوامل نام برده شده در بالا، دلیل ابتلای حتمی شما به پرفشاری خون نبوده و تنها هشداری است برای این گونه افراد، که در صورت بی احتیاطی در قبا ل عوامل قابل کنترل ایجاد کننده ی پرفشاری خون، از شانس بیشتری برای ابتلا به این بیماری برخوردار هستند.

عوامل قابل کنترل ایجاد کننده ی پرفشاری خون:

1- چاقی: به موازات افزایش وزن، خطر ابتلا به پرفشاری خون نیز به طور چشمگیری افزایش می یابد به خصوص اگر چربی ناشی از زیاده روی در مصرف خوراکی ها، در ناحیه شکم انباشته شود.

2- ترشح بیشتر انسولین:تحت تأثیر پرخوری و ریزه خواری و به موازات بالا رفتن وزن، گیرنده های انسولین حساسیت خود را از دست داده و مرتباً به مقدار ترشح و انباشتگی انسولین در جریان خون افزوده می شود و به علت انباشتگی مایعات و عدم دفع سدیم، موجبات پرفشاری خون فراهم می شود.

3- سدیم:

در حالی که نیاز به سدیم ضروری برای بدن محسوب می گردد، با مصرف 3-2 گرم نمک، این نیاز تأمین می گردد. ولی متأسفا نه به علت عادات غلط و تغذیه ی نامناسب، ذائقه ی اغلب ما نمک بیشتری را طلب می نماید و با استفاده از نمکدان سرسفره، با پاشیدن نمک در غذاهای خود، مقدار مصرف خود را باز هم بالاتر می بریم. بعلاوه مصرف تنقلات حاوی نمک مثل چیپس ، بادام شور، چوب شور، پفک، بادام زمینی ، انواع تخمه ها ،سس، خیارشور، کلم شور، ترشی ها ، رب ها، سوسیس و کالباس، گوشت ها و ماهی های دودی، انواع پنیرها، کنسروها، ترد کننده های گوشت، ادویه های مرکب، ( کاری، سویا سس) چاشنی های آماده برای درست کردن سالاد،منجر به دریافت سدیم بیشتر می شود. که این مصرف بالای سدیم خود در ایجاد پر فشاری مو ثر است.

به این نکته باید توجه کرد که، سدیم در ترکیب طبیعی اغلب مواد غذایی مصرفی وجود دارد و به مواد غذایی فرآوری شده نیز برای طعم دادن و یا به منظور نگهداری بیشتر و افزودن به زمان ماندگاری آنها نمک اضافه می شود.

4- کشیدن سیگار: از ابعاد مختلفی بر افزایش پرفشاری خون تأثیرگذار می باشد.

5- عصبانیت: هر نوع عصبانیتی، تغییراتی را در سطح هورمون های مختلف بدن ایجاد می نماید که باعث پرفشاری خون می گردد و این موضوع در افرادی که عصبانیت ، ناامیدی و سرخوردگی ها را در درون خود سرکوب و نگهداری می نمایند، اثرات مخرب و مضاعفی در بالا بردن سطح فشار خون از خود باقی می گذارد.

6- شیوه ی زندگی:عدم تحرک و ورزش، عامل تحلیل عضلات و موجب پرفشاری خون تلقی می گردد.

افرادی که نمی توانند نمک به مقدار زیادمصرف کنند می توانند با استفاده از سبزی جات معطر و ادویه جا ت گوناگون، طعم و مزه ی دلخواه خود را تأمین و میزان نمک مصرفی را کاهش دهند. بدین منظور می توان از موادی مانند: سیر، ریحان، پیاز، فلفل قرمز، جعفری ، شوید، زنجبیل، فلفل سیاه، خردل، برگ بو، آب لیمو، نارنج، ماست کم چربی، زعفران ،آویشن، پودرجوزهندی ،ترخون، آویشن،اکلیل کوهی و زیره استفاده نمود.

تو صیه های غذایی جهت پیشگیری و درمان پر فشاری خون:

1- کاهش مصرف چربی ها به حداقل ممکن و استفاده ی بیشتر از روغن های حاوی اسیدهای چرب غیراشباع با یک باند دوگانه (مثل روغن زیتون ) و یا چند باند دوگانه (مثل روغن های نباتی مایع ذرت، بادام زمینی، هسته ی انگور، آفتاب گردان).

2- استفاده از کپسول های حاوی روغن امگا 3 به میزان 3-1 گرم در روز.

3-کاهش مصرف گوشت قرمز و گوشت مرغ ودر عوض ماهی به جای آنها مصرف شود ( به صورت کباب شده، فرپز یا بخارپز. توجه داشته باشید سرخ کردن ماهی از ارزش درمانی آن می کاهد.)

مصرف 3-2 حبه سیر، در کاهش پرفشاری خون بسیار مؤثر است

4- افزایش مصرف سیر و پیاز درتهیه مواد خوراکی و یا به صورت خام مثلاً نصف پیاز در روز و یک حبه سیررنده شده درهروعده ی غذایی

5- همه ی سبزی جات و میوه ها بسیار ارزشمند می باشند ولی در میان میوه ها، سیب ، پرتقال ، گریپ فروت، آلو، انگور و موز و در بین انواع سبزی جات، مصرف کرفس، هویج ، و گوجه فرنگی در کاهش شدت پرفشاری خون بسیار مؤثر می باشد. سبزی جات دیگر نیز با دارا بودن فیبر و موادی نظیر پتاسیم ، منیزیم ، ویتامین C و کلسیم در کاهش فشار خون از ارزش خاصی برخوردار می باشند.