شیری که زمانی یارانه ای بود

چند روزی است که توزیع شیر یارانه ای به دستور وزارت بازرگانی متوقف شده است.

پیش از این اگر صبح زود از کنار بقالی ها می گذشتی صف طویل افرادی که در انتظار دریافت شیر یارانه ای هستن جلب توجه میکرد. اما قرار است که دیگر شیر یارانه ای توزیع نشود و چنین صفهایی هم وجود نخواهد داشت.

پرداخت یارانه شیر سال‌هاست به منظور كاهش قیمت فرآورده‌های لبنی و بازدهی مثبت صنایع لبنی به صاحبان این واحدهای تولیدی پرداخت می‌شد اما بازار شاهد خوبی است كه نشان داد: هیچگاه یارانه شیر نتوانست قیمت فرآورده‌های لبنی را متعادل كند.

سال‌هاست كه ماجرای قیمت شیر خام محل مناقشه تشكل‌های دامداری و صنایع لبنی بوده است. مناقشه‌ای كه هیچگاه تاكنون حل نشده است.

طی سالهای گذشته تا به حال صنایع لبنی با قیمت بسیار پایینی شیر خام را از دامداران خریداری می‌كنند، قیمتی كه به صورت تحمیلی به دامداران ارائه می‌شود و تولیدكنندگان شیر خام نیز از پس هزینه‌های تولیدی نتوانسته‌اند بربیایند.

بر اساس آمارهای موجود نرخ شیر خام خریداری شده از دامدار در سال 87،تا سقف 500 تومان افزایش یافت. این قیمت در سال پس از آن بین 300 تا 500 تومان در نوسان بود و اکنون شیر خام با قیمت 400 تا 500 تومان به کارخانه‌دار فروخته می‌شود.

دلیل آن هم روشن است؛ کارخانه‌ها ظرفیت جذب شیر دامدار را ندارند. از آنجا که شیر خشک موجود در بازار و شیر خشک وارداتی با قیمت به مراتب کمتر از شیر خام تولیدی مشکل کارخانه‌ دار را حل می‌کند

پیش از همین هم شنیده ها از استفاده از شیر خشک در تولید شیر یارانه ای خبر میداد اما آیا واقعا چنین اجازه ای برای تولید کنندگان وجود دارد؟

رییس اداره‌ی نظارت بر مواد خوراکی، آرایشی و بهداشتی در خصوص افزودن شیرخشک به شیرهای یارانه‌ای گفت: حدود سه سال قبل، شیرخشک تقلبی به صورت قاچاق از کشور چین، وارد کشور ما شد که در این نوع شیرخشک، مقداری پودر ملامین (ملامینی که در ساخت ظروف به کار می‌رود) وجود داشت.

حصیبی افزود: این نوع شیرخشک بلافاصله توسط وزارت بهداشت از کلیه‌ی کارخانه‌ها جمع‌آوری شد.

وی افزود: استفاده از شیرخشک برای تولید شیر یارانه‌ای، ممنوع است و هیچ کارخانه‌ای مجاز به استفاده از شیرخشک برای این منظور نیست.

وی خاطر نشان کرد: کارخانه‌ها مجاز هستند از شیرهای خشک خاصی که دارای پروانه‌ی ساخت هستند و از مازاد شیر روزانه‌ی کارخانه‌ها تهیه می‌شوند برای تهیه‌ی ماست استفاده کنند. وی ادامه داد: برای بالا بردن غلظت ماست، تنها درصد کمی شیرخشک به کار می‌رود.

اما ماجرای حذف شیر یارانه ای از چه قرار است؟

رییس اتحادیه مرکزی دامداران کشور از حذف 20 درصدی شیر یارانه‌ای در استان تهران و حذف کامل عرضه شیر یارانه‌ای در سایر استان‌های دیگر خبر داد.

سعید سلطانی گفت: وزارت بازرگانی به کارخانه‌های لبنی اعلام کرده 20 درصد از عرضه شیر یارانه‌ای را کاهش دهند که با این تصمیم ناگهانی میزان خرید شیر از دامداران کاهش یافته است. این در حالیست که در آستانه فصل بهار میزان شیردهی افزایش می‌یابد و همچنین قرار بود میزان تولید شیر به منظور افزایش مصرف سرانه آن افزایش و یارانه آن به دامداران اختصاص یابد.

وی تصریح کرد: هم اکنون کارخانه‌ها تحت فشار مضاعف قرار گرفته‌اند، چراکه علی رغم افزایش تولید، از میزان خرید کارخانه‌ها کاسته شده است. همچنین طی چهار سال اخیر قیمت خرید شیر از دامداران افزایشی نداشته در حالیکه برای تهیه علوفه دام خود مجبور به دریافت وام هستند. از سوی دیگر کارخانه‌های لبنی هزینه شیر دریافت شده از دامداران را به بهانه اینکه اعتبار شیر یارانه‌ای هنوز از سوی دولت اختصاص نیافته نمی‌پردازند.

سلطانی میزان سرانه مصرف شیر در کشور را 110 کیلوگرم اعلام و اظهار کرد: علی‌رغم تلاش برای باقیماندن یارانه شیر به منظور افزایش مصرف سرانه به میزان حداقل 160 کیلوگرم شیر یارانه‌ای که اغلب مورد مصرف دهک‌های پایین جامعه بوده در تهران کاهش و در استان‌های دیگر حذف شده است.

رییس اتحادیه مرکزی دامداران تصریح کرد: با این تصمیم ناگهانی دام‌های مرغوب شیری که طی 30 سال اخیر در واحدهای دامداری تامین شده است ظرف چند روز نابود خواهد شد چراکه هم اکنون دامداران به دلیل نپرداختن پول شیر تحویل داده شده به کارخانه‌ها برای تهیه علوفه دام که قیمت آن افزایش یافته، مجبور به تهیه وام هستند و به بنگاه‌های تامین علوفه بدهکارند. از سوی دیگر محصولشان فاسد شدنی است که اگر قرار باشد کارخانه‌ها خریدشان را کم کنند باید شیر تولیدی را دور بریزند یا گاوهای شیری را روانه کشتارگاه کنند.

وی تصریح کرد: با توجه به کمبود کلسیم و مشکلات مفصلی و پوکی استخوان در کشورمان اگر یارانه شیر پرداخت نشود هزینه‌های دارو و درمان دولتی افزایش می‌یابد چرا که مصرف کنندگان توان خرید به قیمت آزاد را ندارند.

به گفته سلطانی سالانه دو میلیون و 300 هزار تن شیر یارانه‌ای در کشور تولید می‌شود که اغلب مورد استفاده دهک‌های پایین جامعه قرار می‌گیرد که با اجرای این تصمیم عملا مصرف شیر برای قشر ضعیف جامعه کاهش می یابد.

رییس اتحادیه مرکزی دامداران یادآور شد: هم اکنون دو هزار و 500 تن شیر خام در استان تهران تولید و از استان‌های دیگر شیر وارد کارخانه‌های لبنی می‌شود.

وی با بیان اینکه روند پرداخت یارانه شیر هنوز مشخص نیست، گفت: در این راستا به ریاست جمهوری، معاونت اول رییس جمهوری، وزیر جهاد کشاورزی، معاون اقتصادی طی نامه‌ای، اعلام آمادگی کرده‌ایم که اگر یارانه شیر به تولیدکنندگان اختصاص یابد نه تنها شیر یارانه‌ای تامین می‌شود بلکه قیمت سایر لبنیات هم کاهش خواهد یافت و مصرف سرانه شیر و لبنیات در کشورمان افزایش خواهد یافت.

سلطانی تصریح کرد: درحالیکه دولت از مهرماه 280 میلیارد تومان به کارخانه‌های لبنی به منظور یارانه شیر بدهکار است، کارخانه‌های لبنی به بهانه اینکه دولت این اعتبار را برایشان تامین نکرده بیش از 500 میلیارد تومان به دامداران بدهکارند و دامداران هم اکنون تحت فشار مضاعف قرار دارند

محمد فربد عضو هیئت مدیره انجمن صنایع لبنی در مورد دلیل افزایش قیمت شیر یارانه‌ای توسط برخی كارخانه‌های تولید كننده گفت: وزارت بازرگانی در نامه‌ای به برخی واحدهای لبنی، از آنها خواسته تا تولید و عرضه شیر یارانه‌‌ای را از 26 بهمن امسال متوقف كنند.

وی ادامه داد:‌ در این نامه اتمام بودجه یارانه‌ شیر به عنوان دلیل اصلی توقف تولید و عرضه شیر یارانه‌ای عنوان شده است.

فربد با بیان اینكه سازمان بازرگانی استانهایی مانند مازندران و فارس از تولیدكنندگان شیر یارانه‌ای خواسته‌اند تا عرضه و تولید شیر یارانه‌ای را ادامه ندهند، افزود: قرار نبود یارانه شیر در این مقطع زمانی قطع شود و به همین دلیل یك سری از پاكت‌های شیر كه قبلا با عنوان شیر یارانه‌ای چاپ شده بود، در انبار تولیدكنندگان وجود داشت.

وی تصریح كرد:‌ تولید‌كنندگان نمی‌توانستند این پاكتها را كه از قبل چاپ شده، دور بریزند و به همین دلیل شیر غیر یارانه‌ای در این پاكت‌ها توزیع می‌شود.

فربد با اشاره به كاهش 20 درصدی تولید و عرضه شیر یارانه‌ای در استان تهران، گفت:‌ قطع یارانه شیر اقدامی شتابزده و عجولانه است و وزارت بازرگانی باید با مطالعه بیشتر در این زمینه تصمیم‌گیری و اقدام می‌كرد.

وی با اشاره به عرضه شیر آزاد در پاكت‌های پلاستیكی شیر یارانه‌ای با قیمت 600 تومان، گفت: این مساله تقاضای خرید شیر را كاهش می‌دهد و در نتیجه باعث وجود شیر مازاد در كشور و ضرر دامداران خواهد شد.

عضو هیئت مدیره انجمن صنایع لبنی تاكید كرد: قطع یارانه شیر در حالی صورت می‌گیرد كه دولت مقادیر قابل توجهی از این یارانه را طی سال جاری به تولیدكنندگان بدهكار است.

سخن آخر اینکه وزیر محترم بازرگانی در گفت و گو با خبر نگاران از تصمیم احتمالی برای واریز نقدی مبلغ سرانه شیر به حساب خانوارها خبر داد و ارگ چنین شود نگرانی خانواده ها و نهادهای بهداشت و سلامت در کم شدن سرانه مصرف شیر قطعا کمتر خواهد شد.

فرآوری:ریحانه حمیدی فر

بخش اقتصاد تبیان

فارس

مزکر خبر رسانی استان کرمان