مسمومیت با استامینوفن

استامینوفن از داروهای پر مصرفی است که با اثر بر مرکز تب در مغز باعث کاهش تب می شود. از طرفی این دارو باعث کاهش احساس درد نیز می شود. این دارو اثراتی مشابه با آسپیرین دارد، با این تفاوت که اثر ضدالتهابی ندارد، لذا در بیماری های التهابی همچون روماتیسم قلبی استفاده نمی شود.

استامینوفن به خوبی از طریق خوراکی جذب می شود، اما جذب آن از طریق مقعد متغیر است. دارو در کبد دچار تغییر و دگرگونی شده و از راه ادرار دفع می شود.

استامینوفن به راحتی وارد بدن جنین می شود، اما میزان اندکی از آن در شیر ترشح می شود؛ در مجموع در دوران بارداری و شیردهی دارویی امن به حساب می آید.

انواع مسمومیت

مسمومیت با استامینوفن را باید در هر نوع مسمومیت دارویی مدنظر داشت و نمونه خون برای سنجش سطح خونی دارو فرستاد. مسمومیت با استامینوفن را می توان به 2 دسته تقسیم کرد.

دسته اول مسمومیت حاد است که به طور قراردادی به مصرف یک باره استامینوفن در کمتر از 4 ساعت اطلاق می شود.

دسته دوم مسمومیت مزمن است که به مواردی همچون مصرف مقادیر زیاد از حد درمانی، به صورت اتفاقی و تکرارشونده یا مصرف عمدی اما در مدت بیش از 4 ساعت اطلاق می شود.

در بیماری که تاریخچه ای از مصرف حاد می دهد می توان با سنجش سطح سرمی یا میزان مصرف استامینوفن، خطر بروز مسمومیت را برآورد کرد. اگر بیمار میزانی بیش از 150 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن از استامینوفن را به صورت یک باره مصرف کرده باشد مستعد مسمومیت حاد است.

نکات لازم جهت بیماران

* این دارو را نباید در سنین کمتر از 3 سال و برای مدت بیش از 5 روز در کودکان، بدون نظر پزشک استفاده کرد. مصرف استامینوفن در بیماران بالغ برای رفع درد بیش از 10 روز و برای کنترل تب بیش از 3 روز نیاز به دستور پزشک دارد.

* داروهایی همچون فنی توئین و کاربامازپین، زمانی که همزمان با استامینوفن استفاده می شوند احتمال آسیب کبدی ناشی از استامینوفن را افزایش می دهند و همزمان اثرات دارویی استامینوفن را کم می کنند.

* مصرف همزمان آسپیرین، ایبوپروفن، پیروکسیکام، ایندومتاسین، دیکلوفناک با استامینوفن خطر بروز نارسایی کلیه را به همراه دارد. این خطر زمانی که فرد روی مصرف طولانی مدت یا در معرض مسمومیت با مقادیر بالای دارو قرار دارد، افزایش می یابد.

مصرف زیاد استامینوفن خطرناک است

متخصصان بیماریهای کبدی در آمریکا تاکید کردند مصرف زیاد استامینوفن میتواند خطرناک و حتی مرگبار باشد.

به گفته متخصصان، نحوه صحیح مصرف این دارو به این ترتیب است که بزرگسالان نباید بیش از چهار هزار میلیگرم از این دارو را در طول روز مصرف کنند و برای افراد مبتلا به مشکلات کبدی این مقدار به دو تا سه هزار میلی گرم کاهش مییابد.

طبق آمار تایید شده آزمایشگاهی، سالانه صدها نفر بر اثر مصرف بی رویه استامینوفن جان خود را از دست می دهند.

تاثیر استامینوفن بر افزایش آسم و آلرژی

چند تحقیق نشان داده است مسکن های معمول مانند استامینوفن می توانند باعث افزایش آسم در سطح جهان شوند. البته هنوز هیچکس نمی داند آیا این داروها خودشان باعث بروز آسم می شوند یا خیر، اما به هر حال این مطالعات نشان می دهد بسیاری از کودکان قبل از آن که علائم آسم را از خود نشان دهند، استامینوفن مصرف کرده اند.

دکتر آلمایهو آمبربیر از دانشگاه آدیس آبا در این باره گفت: تحقیقات ما نشان می دهد استفاده از استامینوفن قبل از بروز علائم آسم اتفاق می افتد و بین این دو مورد رابطه وجود دارد.

تیم تحقیقاتی این دانشمند مطالعاتی را روی 1000 کودک اتیوپیایی به مدت 3 سال ادامه دارند. زمانی که کودکان به سن یک سالگی رسیدند، محققان از مادر آن ها پرسیدند که آیا کودک شان علائم تنگی نفس از خود نشان داده است یا خیر و این که کودک آن ها چه میزان استامینوفن مصرف کرده است.

نزدیک به 8 درصد از کودکان بین سنین یک تا سه سالگی علائم تنگی نفس از خود نشان دادند. این تحقیقات نشان داد کودکانی که قبل از سن یک سالگی استامینوفن مصرف کرده اند با احتمال 7 برابر بیشتر ممکن است علائم تنگی نفس را از خود نشان دهند.

بعد از در نظر گرفتن فاکتورهایی مانند تب و سرفه که هر دو علائم تنگی نفس را افزایش داده و باعث مصرف بیشتر استامینوفن می شوند، دانشمندان متوجه شدند رابطه بین مصرف مسکن ها و تنگی نفس قابل توجه است.

دکتر دیپاک کانابار در این باره گفت: البته ممکن است اطلاعات والدین چندان دقیق نباشد. این تحقیقات به این معنا نیست که دادن استامینوفن به کودکان الزاما باعث بروز آسم در آن ها می شود.

اما اگر استفاده از مسکن ها واقعا تا این حد باعث افزایش آسم در کودکان می شود، ما باید به شدت در مورد سلامت عموم نگران باشیم.

در تحقیق دیگری که روی 320 هزار نوجوان در 50 کشور جهان انجام شده است، 11 درصد از کودکان دچار مشکلات تنفسی بودند.

از بین این کودکان، آن هایی که حداقل یک استامینوفن در ماه مصرف کرده بودند که یک سوم جمعیت آن ها را شامل می شد، احتمال بروز مشکلات تنفسی تقریبا دو برابر می شد. آن ها همچنین با احتمال بیشتری ممکن بود دچار آلرژی و مشکلات پوستی مانند اگزما شوند.

فرآوری: معصومه آیت اللهی

بخش تغذیه و سلامت تبیان

منابع:

جام جم آنلاین - دکتر بهروز هاشمی ، متخصص طب اورژانس

خبرآنلاین

ایسنا

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

برای شرکت در بحث های انجمن بهداشت و سلامت سایت، اینجا را کلیک کنید.

جمع آوری استامینوفن کدئین از داروخانه‌‏ها

ماده مخدر استامینوفن نصف شد

دادن داروی مسکن به کودک

به نوزاد خود خیلی استامینوفن ندهید

خودسرانه بچه‌ها را معالجه نکنید