تبیان، دستیار زندگی
دانه در ایران جاافتاده است روزت قادری از معدود فیلمبرداران زن سینمای ایران است که فیلمبرداری نزدیک به 200 اثر مستند و کوتاه را انجام داده، او همچنین کارگردانی 30 فیلم کوتاه و مستند را نیز برعهده داشته است... فکر می کنید چرا م...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

با روزت قادری (فیلمبردار)

فیلمبرداری به عنوان کارمردانه در ایران جاافتاده است


روزت قادری از معدود فیلمبرداران زن سینمای ایران است که فیلمبرداری نزدیک به 200 اثر مستند و کوتاه را انجام داده، او همچنین کارگردانی 30 فیلم کوتاه و مستند را نیز برعهده داشته است...

فکر می کنید چرا معمولاً کمتر زنی در ایران به سمت فیلمبرداری سینما روی آورده است؟

- شاید به این خاطر باشد که به نظر می رسد فیلمبرداری به دلیل پیچیدگی و سختی استفاده از ابزارش شرایط فیزیکی خاصی می طلبد که ممکن است در هر کسی وجود نداشته باشد، به هر حال حمل و نقل دوربین و سه پایه به خودی خود از محدودیت های این حرفه به نظر می رسد، اما فارغ از اینها مهم این است که این کار به عنوان یک کارمردانه در جامعه ایران جا افتاده است تا جایی که حتی هنگام تعیین گرایش فیلمبرداری در دانشگاه نیز با اینکه نمره مورد نیاز این کار را دریافت کرده بودم باز هم با بحث و جدل های بسیار پذیرفتند که من و سه خانم دیگری که از هم دوره ای هایم بودند در این گرایش مشغول به تحصیل شویم.

یعنی می توان شما را اولین فیلمبردار زن سینمای ایران دانست؟

- البته پیش از من پروانه مهیمن هم بوده که با همسرش محمد زرفام به عنوان مدیر فیلمبرداری همکاری می کرده است، اما فکر می کنم در حال حاضرمن تنها مدیر فیلمبرداری زن در سینمای ایران باشم.

چطور تاکنون فیلمبرداری یک فیلم بلند داستانی را برعهده نگرفته اید؟

- راستش، چهار سال است که از انجمن فیلمبرداران ایران تقاضای کارت حرفه ای کردم ولی هنوز جواب نگرفته ام. با اینکه شرایط لازم برای دریافت این کار را دارم و از حد معمول هم بیشتر کار کرده ام ولی نمی دانم چرا در صدوراین کارت تعلل صورت می گیرد.

فکر می کنید به خاطر زن بودنتان است که در صدور این کارت تعلل صورت گرفته است؟

- نه، فکر نمی کنم، به خاطر اینکه فیلمبرداران مرد بسیاری هم هستند که با داشتن کارنامه ای متنوع باز هم نتوانسته اند. این کارت را دریافت کنند. واقعیت این است که در این مورد مثل بسیاری از موارد دیگر در ایران بیش از آنکه بحث جنسینی مطرح باشد، بحث حاکمیت روابط بر ضوابط مطرح و در واقع تعیین کننده است.

یعنی کار کردن شما در یک فیلم بلند حرفه ای منع قانونی دارد یا فقط رایج نیست؟

- در مورد منع قانونی چندان مطمئن نیستم، اما به هر حال اگر این کارت حرفه ای را داشته باشید آدم های بیشتری شما را می شناسند و همین باعث می شود با پیشنهادات متنوع تری روبرو شوید، اما در مجموع فیلمبرداری "شکارجن" که یک فیلم داستانی بلند در عراق بود را برعهده داشتم و همچنین قرار است بعد از عید با یک کارگردانی ایرانی که از هلند آمده است کار تازه ای را فیلمبرداری کنم. گویا برای کارگردانان خارجی چندان مهم نیست که فیلمبردارشان کارت حرفه ای داشته باشد یا نه...

در چنین شرایطی اصولاً چرا در سینمایی به این گستردگی حرفه ای، فیلمبرداری را انتخاب کردید؟

- به خاطر اینکه به نظرم می رسید فیلمبرداری تنها گرایشی است که از زیر ساخت های علمی برخوردار است و چندان حسی و شخصی نیست. به طور مثال گمان می کردم حتی کارگردانی نیز چندان مثل فیلمبرداری نیازمند تحصیلات آکادمیک نیست و با مطالعه و به دست آوردن اطلاعات می توان بدان پرداخت.

در مورد حرفه های دیگر نیز چون تدوین و غیره فکرنمی کردم بتوانم در یک اتاق نشستن و تمرکز بر روی صفحه مانیتور را تحمل کنم، در واقع آدم یکجا نشستن نبودم.

تاکنون دچار هیچ کدام از مشکلاتی که به نظر می رسید برای فیلمبردار زن وجود داشته باشد، نشدید؟

- نه، اتفاقاً هرچه جلوتر می روم، کار برایم خیلی جدی تر و حرفه ای تر می شود. تاکنون هم از عهده آن به راحتی بر آمده ام، به طور مثال سرفیلمبرداری یکی از کارهایم با اینکه دستیار نداشتم دوربین بتاکم 15 کیلویی را به تنهای حمل کردم و کار را به سرانجام رساندم.

از صحبت هایتان اینگونه به نظر می رسد که قصد ندارید بر روی گرایش های خاص فمنیستی تاکید کنید، اما واقعیت این است که جامعه ایرانی بیش از اینکه جامعه ای زنانه باشد، مردانه است، در چنین شرایطی آینده حرفه ای تان را چطور پیش بینی می کنید؟

- همان طور که گفتید چندان اعتقادی به حرفه های فمنیستی ندارم. اتفاقاً در آمریکا کتابی در حال چاپ است با عنوان "زنان پشت دوربین" که تعدادی از سوال هایش را برای من فرستادند، معمول این سوال ها نیز برمی گشت به محدودیت های حرفه ای کار زنان در ایران. در صورتی که به نظر من اگر محدودیتی هم وجود دارد ربطی به جنسیت ندارد. به هر حال همین که توانسته ام در این جامعه مردانه تا اینجا پیش بیایم و کار کنم برای خودم جای امیدواری است چون احساس می کنم این توانایی و پشت کار در انجام کار است که از هر چیز دیگری مهمتر است.

گویا چند فیلم کوتاه و مستند نیز کارگردانی کرده اید، نمی خواهید از کانال کارگردانی به سمت کار حرفه ای روی آورید؟

- نه، چنین تصمیمی ندارم. چون حداقل امورات زندگی ام با فیلمبرداری می گذرد. از آنجای که در ساخت یک فیلم بلند و پروسه مالی حرف اول را می زند ترجیح می دهم آن قدر صبر کنم تا شرایط برای ساخت فیلمی که دوست دارم و از دغه غه هایم است، فراهم شود.