رصد در مسافرت های نوروزی

تعطیلات عید و مسافرت های نوروزی فرصتی مناسب برای فرار از شلوغی شهر و هوای آلوده آن است. این روزها زمان مناسبی است تا به دور از آلودگی نوری شهرها به دیدار ستارگان آسمان برویم و یک بار دیگر به تماشای آن ها بنشینیم. در این مطلب چند مورد آسان و مناسب به همراه زمان های پیشنهادی برای رصد در ایام تعطیلات در نظر گرفته شده است. این فرصت را از دست ندهید!

سحابی جبار

در میان صور فلکی این روزهای آسمان، اگر چشمان تیز بین خود را به سمت کمربند صورت فلکی جبار نشانه ببرید بی شک می توانید لکه ای مات به نام سحابی اوریون یا سحابی جبار را مشاهده کنید. پیش از آنکه بخواهید سحابی جبار را رصد کنید بهتر است با نحوه رصد و پیدا کردن صورت فلکی جبار آشنا شویم. شکل شاخص و کاملا بارز آن در آسمان باعث شده که جبار به یکی از ساده ترین و قابل رویت ترین صورت های فلکی در کل آسمان تبدیل شود. حتی اگر آسمان بالای سرتان نیز دارای آلودگی نوری است می توانید این صورت فلکی را دقیق ببینید. همانطور که در تصویر قابل مشاهده است سه ستاره ی آن به صورت کاملا ردیف و دنبال هم در آسمان قرار گرفته است و این سه ستاره تشکیل کمربند جبار را می دهند. (همچنین دو ستاره پرنور در گوشه سمت چپ بالا و گوشه سمت راست پایین نیز می توانند به عنوان شاخص برای رصد این صورت فلکی به شمار آیند.)

اگر توانستید کمربند جبار را رصد کنید اکنون وقت آن رسیده که شانس خودتان را برای رویت یک سحابی با چشم غیر مسلح بیازمایید. اگر آسمان منطقه رصدیتان عاری از آلودگی بود مطمئنا می توانید لکه ای محو همچون ستاره ای کم فروغ در آسمان غربی خود بیابید اما اگر به هر دلیل آلودگی نوری یا هوا باعث کاهش در قدرت یافتن ستارگان کم سو شد دستتان را کامل باز کنید و به اندازه ی دو انگشت از ستاره وسطی کمربند به سمت پایین حرکت کنید.

خوشه پروین

زمان پیشنهادی: سوم فروردین

خوشه پروین در صورت فلکی گاو یا ثور قرار دارد. این صورت فلکی با ستاره بارز و نارنجی رنگ خود به نام دبران (که ریشه ی اصلی آن دلبران است) در آسمان غربی قابل مشاهده است. ثور یا گاو جزو صور فلکی زمستانی است و این شب ها در آسمان غربی قابل مشاهده است. شکل صورت فلکی گاو شباهت بسیار زیادی به حرف انگلیسی V دارد. این صورت فلکی در جایی در سمت شرقی جبار آرامیده است. اندک زمانی پس از غروب خورشید به دنبال ستاره ای نارنجی باشید که  درون آسمان شب خودنمایی می کند. این ستاره همان چشم گاو یا دبران است و خوشه پروین در 15 درجه ای سمت چپ این ستاره منتظر چشمان تیزبین رصدگران است. دیدن یک خوشه ستاره ای در آسمان خالی از لطف نیست!

دوتایی عناق و سها

زمان پیشنهادی: پنجم فروردین

یکی از روش های سنجش بینایی در عصر باستان استفاده از ستارگان و میزان درخشندگی آن ها بود. نیاکان ما، از تیراندازان و دریانوردان می خواستند که ستاره های کم سو و یا حتی دوگانه را با چشم رصد کنند و در صورتیکه از این رصد سربلند بیرون می آمدند آنان را لایق تیراندازی، سوارکاری و بسیاری از رشته های آن زمان می دانستند. عناق و سها در صورت فلکی دب اکبر نیز یکی از همین ستارگان شاخصی است که از آن برای سنجش بینایی در گذشته استفاده می کردند. این صورت فلکی دارای هفت ستاره اصلی و پرنور در آسمان بوده که شکل یک ملاقه و یا قاشق را به خود می گیرد. این شب ها اگر توانستید دب اکبر یا خرس بزرگ را مشاهده کنید حتما در تلاش باشید تا ستاره قطبی را نیز به کمک خرس بزرگ بیابید.

برای رصد این دوتایی تنها کافیست صورت فلکی دب اکبر را بیابید و سپس با استفاده از دوربین های شکاری و دوچشمی های نجومی به تفکیک آن ها بپردازید. هنگامی که خورشید غروب می کند در سمت شمال آسمان هفت ستاره دب اکبر را بیابید و دقیقا مطابق شکل به سراغ عناق و سها بروید. اگر آسمان پاک و چشمانی تیزبین در اختیار دارید حتما سعی کنید این دوتایی را با چشم غیر مسلح رصد کنید. اگر توانستید این دو ستاره را جدا از هم تمییز دهید حتما در گذشته تیرانداز قابلی از شما می ساختند!!

صورت فلکی دو پیکر

زمان پیشنهادی: هفتم فروردین

صورت فلکی دو پیکر یا جوزا یا دو برادر جزو صور فلکی زمستانی به شمار می آید. این صورت فلکی شاید ما را به یاد افسانه دو برادر فروتن و عاشق یکدگر می اندازد که پس از کشته شدن یکی از این آن ها، دیگری نیز خود را می کشد تا با هم باشند.  پیکره اصلی صورت فلکی دو پیکر را 12 ستاره می سازند که در راس آن 2 ستاره پرنور به نام های کاستور و پلوکس قرار دارد.  اگر آسمانی آلوده در اختیار دارید سعی زیادی را برای دیدن باقی ستارگان نکنید زیرا عمده ستارگان با قدری برابر با 4 یا 3 دارند که رویت چنین ستارگانی در آسمان های آلوده غیر ممکن است. اما اگر آسمان ایده آل دارید مطابق شکل مقابل به سراغ دیگر ستارگان بروید.

فرآروی : م.ح.اربابی فر

بخش دانش و زندگی تبیان

منبع: persianstar.com