رکورد آتش سوزی شکسته شد

فرمانده یگان حفاظت از جنگلها می گوید امسال 100 درصد بیشتر از پارسال، آتش درختان را بلعید و باید 800 میلیارد تومان اعتبار پرداخت شود تا جنگلها محافظت شوند

سال 89 به آخر می رسد و خدا سال 90 را برای جنگلهای ایران به خیر کند، زیرا امسال 100 درصد بیشتر از پارسال، جنگلها در آتش سوخته اند و معلوم نیست چند برابر بیشتر از پارسال تخریب شده اند، چون فرسایش کانونهای بادی در جنوب و جنوب غرب، هدفمندی یارانه ها که منجر به افزایش قیمت سوخت و جنگل سوزی روستائیان شده و هزار و یک عامل طبیعی و انسانی دیگر، روز به روز از وسعت شش های سبز کشور کم می کند.

در این گیر و دار، مسابقه آتش سوزی در جنگلهای ایران، هنوز تمام نشده، زیرا به گفته فرمانده یگان حفاظت جنگل‌ها اگر 800 میلیارد تومان بودجه پیشگیری از آتش سوزی در جنگلها تامین نشود، معلوم نیست سال دیگر چند هکتار از جنگلهای کشور در آتش بسوزد.

امسال، نزدیک به یک ماه، آتش تا ریشه، جنگلهای گلستان را خاکستر کرد، ولی با این حال برخی از اظهار نظرهای مسئولان دولتی درباره آتش سوزی در جنگلها، جای تعجب فراوانی را در ذهن باقی می گذارد، زیرا آنها حرف از "برگ سوزی" در جنگلها می زنند.

سرهنگ تقی ایروانی از مسئولان سازمان حفاظت از جنگلها می گوید: " در 9 ماه ابتدایی سال جاری، بیشترین خسارت وارد شده بر اثر آتش‌سوزی‌های اخیر مربوط به برگ سوزی در جنگل‌ها بوده و خسارت زیادی به درختان وارد نشده است."

ولی کارشناسان مستقل منابع طبیعی و محیط زیست و تشکلهای مردم نهاد فعال در این حوزه چیز دیگری اظهار می کنند. آنها می گویند در برخی از مناطق کشور مانند غرب استان کردستان، تعداد آتش سوزیهای نقطه ای نزدیک به 1000 فقره شده و تنها در دو شهرستان مریوان و سروآباد، بیش از 35 هزار هکتار از جنگل‌های در آتش سوخته است به طوری که مناطق جنگلی در خط مرزی ایران با عراق به طور کامل محو شده است. کارشناسان تایید کرده اند در این منطقه، روستا‌های پیله‌ور، رشه‌ده، خوش‌کلام، سردوش بیشترین میزان گستردگی جنگل‌های سوخته را به خود اختصاص داده‌اند.

روزی 3 آتش سوزی در گلستان

برخی گزارشها می گوید از هفته انتهایی آبان تا پایان آذرماه امسال، 80 آتش سوزی در جنگلهای گلستان اتفاق افتاده و حدود 70 نقطه از عرصه های جنگلی اقلیم شمال ایران در آتش سوخته. اسماعیل کهرم، فعال محیط زیست و استاد برجسته این رشته می گوید دلیل آن کاهش میزان بارندگی در شمال کشور بوده. به گفته این کارشناس اهالی گلستان و مازندران همگی از گرما می‌نالیدند و بادهای گرم و گرم شدن زمین و خشک شدن عرصه ها یک عامل جدی برای تهدید جنگلهای آن خطه محسوب می شود.

از طرف دیگر این فعال محیط زیست تاکید می کند در جنگل مینودشت، جنگل جهان‌نما و حتی جنگل ابر در استان سمنان  کرانه جنگل‌های باستانی هیرکانی، آتش‌سوزی‌های عمدی فراوانی باعث تخریب درختان شده است.

علت: انسان، گرما یا باران؟

با وجود این اظهار نظرها، مسئولان دولتی هنوز در بیان علت آتش سوزیها نیز با کارشناسان مستقل اختلاف دارند. به طور مثال، فرمانده یگان حفاظت جنگل‌ها گفته آمار آتش سوزی جنگل‌ها در9 ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته 100درصد افزایش یافته است که علت آن افزایش پوشش گیاهی و مطلوب بودن میزان بارش فصل بهار بوده است.

این در حالی است که فعالان محیط زیست می گویند به دلیل فقدان یک رژیم اثر بخش حفاظت از جنگل‌ها امکان بهره برداری و بهره وری از جنگلها وجود ندارد و مسایلی مانند آتش سوزیهایی با منشاء طبیعی و انسانی نیز مزید علت شده است. آنها معتقدند وجود دام در جنگل‌های کشور باعث شده جوانه های درختان چون از لحاظ چرای حیوانات مطبوع است، مورد تغذیه دام قرار ‌گیرد و از چرخه جنگلسازی خارج شود. آنها می گویند وجود انسان در داخل جنگل‌ها باعث شده برداشت پایدار از منابع و عرصه های جنگلی کشور صورت نگیرد و در عوض آن، تخریب محیط زیست افزایش یابد. برخی نگرانیها نیز درباره قطع درختان در جنگلهای بلوط غرب کشور توسط ساکنان مناطق جنگلی برای تامین سوخت مورد نیازشان به گوش می رسد که گفته می شود به دلیل قطع یارانه های سوخت، در ماه های پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، میزان آن بیشتر شده، هر چند تاکنون پژوهش دقیقی در این خصوص منتشر نشده است.

عوامل طبیعی نیز همیشه به عنوان پای ثابت آتش سوزی جنگلهای ایران شمرده می شود. زمانی که برگهای انباشته شده در کف جنگلها و علف‌های خشک دچار تخمیر می شوند و حرارت تولید شده بر اثر تخمیر به همراه وزش بادهای گرم باعث مشتعل شدن سطح جنگل می شود و نهایتا منجر به "برگ سوزی" درختان خواهد شد. گفته می شود حرارت حاصل از این آتش سوزیها در کف جنگل می‌ماند و بادهایی با سرعت پایین این آتش سوزی را به راحتی منتشر می‌کند و از این نقطه به آن نقطه می‌برد.

برنامه های دولت برای مهار آتش سوزی جنگلها

کارشناسان برآورد کرده اند در صورتی که روند تخریب جنگلها به شکل فعلی ادامه یابد، تا 50 سال دیگر، نقطه سبزی در ایران نخواهد ماند. آنها می گویند باید عزمی ملی برای حفاظت از این منابع خداداد در مسئولان و مردم به وجود بیاید تا فردا فرزندان این سرزمین، فقط جنگلها را در عکسهای یادگاری نبینند.

دولت نیز برنامه هایی را برای مهار آتش سوزی جنگلها اعلام کرده، ولی اعتبارات مورد نیاز آن، هنوز تامین نشده است. یگان حفاظت از جنگلها می گوید برنامه مهار آتش در جنگلها که به نام "طرح جامع پیشگیری و اطفای حریق جنگلها" به وزارت کشور ارسال شده، نیاز به تجهیزاتی همچون بالگرد، ماشین آلات سبک و سنگین و تجهیزات انفرادی و گروهی همچنین نیروی انسانی دارد که حداقل 800 میلیارد تومان اعتبار باید به آن اختصاص یابد.

تقی ایروانی، فرمانده این یگان می گوید در سال آینده احتمال به وجود آمدن شرایط مشابه امسال و آتش‌سوزی وسیع جنگل‌ها وجود دارد که لزوم راه‌اندازی ناوگان اطفای حریق را دو چندان می کند. به گفته این مقام مسئول، در صورت عدم اختصاص این اعتبارات، آتش سوزی در سال آینده 300 تا 400 درصد بیشتر از سال گذشته، جنگلها را به کام خود خواهد کشید. آیا سال 90، رکورد آتش سوزی را در ایران می شکند تا سال 89 به عنوان خاطره ای فاجعه آمیز در خاطره ها باقی بماند یا آتش همچنان قربانیان سبز خود را نابود می کند؟

بخش اجتماعی تبیان

منبع:خبرآنلاین