میدانهای مشترک نفتی را دریابید

ایران کشوری با منابع طبیعی فراوان است و در این بین منابعی مثل نفت و گاز از فراوانی و اهمیت بیشتری برخوردارند. اهمیت بهره برداری زمانی بیشتر می شود که این منابع با سایر کشورها مشترک باشند یعنی میدانهای مشترک

باتوجه به این‌که در برنامه پنجم توسعه، میادین مشترک نفتی و گازی به‌عنوان اولویت‌دارترین برنامه‌های توسعه‌ای وزارت نفت شناخته شده‌اند، گزارش‌های موجود حاکی از آن است که روند پیشرفت مطالعات و اجرای برنامه‌های مدون آن‌ها در کمیته ویژه نظارت بر میادین مشترک نفت و گاز به سرپرستی وزیر نفت در دو سطح دوهفته یک بار و ماهانه در حال پیگیری است.

باتوجه به تاکید مدیران نفتی بر اختصاص اولویت توسعه به میدان‌های مشترک و پیش‌بینی آنان، باید تا پایان امسال همه میدان‌های مشترک کشور صاحب برنامه‌ریزی مدون توسعه ‌شوند؛ به‌گونه‌ای که قرار است 35 درصد از منابع مالی تعیین شده در برنامه پنجم توسعه معادل 50 میلیارد دلار به توسعه این میدان‌ها اختصاص پیدا کند؛ به‌این منظور سالانه به حداقل 20 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی صنعت نفت نیاز است.

اگرچه مذاکره برای توسعه مشترک برخی میادین مانند میدان نفتی هنگام با کشور عمان، برخی میدان‌های مشترک غرب کشور با عراق و میدان نفتی آرش با کشورهای کویت و عربستان مذاکراتی در سال‌های قبل شده یا در حال انجام است، ولی تاکنون هیچ‌یک از میدان‌های مشترک کشور به ‌صورت مشترک توسعه نیافته است.

باتوجه به اهمیت توسعه میدان‌های مشترک، کمیته ویژه نظارت بر میادین مشترک نفت و گاز نیزتشکیل شده که از جمله مهم‌ترین اهداف آن می‌توان به تدوین مقررات و شرایط ویژه در مجموعه وزارت نفت برای توسعه و بهره‌برداری از میادین مشترک در همه زمینه‌های مورد نیاز و همچنین تشکیل کمیته‌های فرعی در حوزه های فنی، حقوقی، سرمایه گذاری و جذب منابع در خصوص میادین مشترک اشاره کرد.

ازسوی دیگر این کمیته موظف است قراردادهای موجود توسعه میادین را بررسی کرده و پیگیری پیشرفت طبق برنامه و رفع مشکلات و ارائه گزارش ماهانه را در برنامه داشته باشد. دیگر وظایف این کمیته شامل تحدید حدود میادینی که تمدید حدود آن‌ها به اتمام نرسیده، تخصیص بهینه منابع مالی با اولویت میادین مشترک به ویژه میدان گازی پارس جنوبی، ارتقای سرمایه گذاری و بهره برداری از میادین مشترک در راستای برداشت حداکثری و ایجاد سیستم منسجم و یکپارچه کنترل پروژه میادین مشترک است.

کشور ما با کشورهای همسایه یعنی عراق، کویت، عربستان، قطر، امارات و عمان دارای مخازن اشتراکی است. حداقل 15 مخزن در این ارتباط وجود دارند و این در حالی است که امکان مشترک بودن تعدادی دیگر از مخازن در هاله‌ای از ابهام واقع شده است. مخازن مشترک خشکی ایران با کشور عراق است. در طول مرز مشترک ایران و عراق حداقل 5 مخزن نفتی نفت‌شهر، دهلران، پایدار غرب، آزادگان و یادآوران وجود دارد. هم‌اکنون میادین دهلران، پایدار غرب و نفت شهر در حال تولید بوده و دو میدان یادآوران و آزادگان نیز در مراحل مختلف توسعه قرار دارند.در یک بررسی کلی مهم‌ترین مشکلاتی که صنعت نفت را تحت‌الشعاع قرار داده، افت سرمایه ‌گذاری خارجی، سیاست داخلی نادرست و عدم‌دستیابی به تکنولوژی‌های روز دنیاست که رشد و توسعه صنعت نفت را با چالشی جدی روبه‌رو کرده است. ایران در 4‌سال اخیر تفاهمنامه و قراردادهایی را با شرکت‌های داخلی و برخی شرکت‌های آسیایی برای توسعه میدان‌های نفت و گاز امضا کرده اما به گفته کارشناسان عملی شدن این قراردادها بدون همکاری شرکت‌های بزرگ نفتی بین‌المللی میسر نیست. مقامات وزارت نفت بر توانایی‌های داخلی برای توسعه نفت و گاز تاکید دارند اما مشکل اصلی علاوه بر کمبود منابع مالی تکنولوژی مورد نیاز است که عمدتاً در اختیار شرکت‌های بزرگ بین‌المللی قرار دارد.

بدون شک افزایش خیره‌کننده قیمت نفت می‌تواند بزرگ‌ ترین اهرم برای سرمایه‌گذاری در بخش نفت باشد و فرصت خوبی را برای جهش اقتصادی و توسعه کشور به ‌وجود آورد، اما هم‌ اکنون و با از دست رفتن همه فرصت‌های طلایی گذشته با روند کنونی کاهش قیمت نفت و فاصله گرفتن از روزهای اوج، سرنوشت پروژه‌های معطل مانده در هاله‌ای از ابهام فرو رفته است. برداشت‌های بدون مجوز و  کمک به برخی کشورها از جمله مواردی بود که به سرمایه‌گذاری ترجیح داده شد تا پول نفت آن‌طور که شایسته بود، به کار گرفته نشد، اما صنعت نفت یکصد ساله ایران تنها از این موارد رنج نمی‌برد. مسئله وقتی حاد میشود که بدانیم گذشته از چالشهای موجود در سرمایه گذاری در صنعت نفت میدانهای مشترک به شدت مغفول مانده اند و کشورهای دیگر در حال استخراج ز این مواهب خدادادی مشترک هستند. البته بر مبنای گفته های وزیر نفت تلاشهایی در ین زمینه در حال انجام است.

بد نیست اگر به اظهارات وزیر نفت در مورد بهره برداری از میدانهای مشترک توجه کنید:

سید  مسعود میرکاظمی وزیر نفت در این باره گفت: با توجه به آنکه در بهره برداری از میدان مشترک پارس جنوبی چند سالی از شریک قطری خود دیرتر برداشت گاز را اغاز کردیم، برنامه ریزی های گسترده ای برای توسعه دیگر میدان های نفتی و گازی مشترک کشور انجام شده است تا به سرعت بهره برداری از آنها اغاز شود. وی با بیان اینکه با عراق میدان های مشترک بسیاری داریم، گفت: از مدت ها پیش مذاکرات و جلسات متعددی با عراق داشته ایم و علاقه مند هستیم به دلیل تولید صیانتی، با ایجاد شرکت مشترک با این کشور مخازن را توسعه دهیم. وزیر نفت اظهار داشت: بهترین راه برای توسعه میدان های مشترک، توسعه مشترک آنها در قالب یک قرارداد است. میرکاظمی با بیان اینکه برای توسعه میدان نفتی دارخوین بیش از یک میلیارد دلار سرمایه گذاری شده است ، اظهار داشت: با نهایی شدن قرارداد فاز سوم میدان دارخوین، تولید این میدان از 160 هزار بشکه به بیش از 250 هزار بشکه در روز افزایش می یابد. وی با بیان اینکه در برنامه پنجم توسعه به حداقل 210 میلیارد دلار اعتبار برای سرمایه گذاری در صنعت نفت نیاز داریم، گفت: بخشی از این اعتبار به سرمایه گذاری در میدان های غرب کارون اختصاص می یابد. میرکاظمی در همین حال گفت: برای توسعه فاز سوم میدان نفتی دارخوین چند شرکت برای سرمایه گذاری اعلام آمادگی کردند که در حال مذاکره هستیم

حرف آخر اینکه اهمیت بهره برداری از میدانهای مشترک در این است که اگر ما از آنها استخراج نکنیم سایر کشورها بهره برداری کرده و قطعا هیچ کشوری به جز نفع خود به مسئله دیگری فکر نمیکند. پس اهمال ما به معنی سود دیگر کشورهاست.و البته از دست رفتن منابعی که حق طبیعی ماست. به عبارتی سکون ما قطعا به معنای ساکن ماندن دیگر کشورها نیست.

فرآوری:ریحانه حمیدی فر

بخش اقتصاد تبیان

منابع:نفت نیوز

خبر آنلاین

همشهری