نشانه‌های خونریزی داخلی بدن
خون جاری در رگ‌ها این قابلیت را دارد که هنگام آسیب دیدن عروق، بیش از حد از رگ خارج نشود، در غیر این صورت با اولین آسیبی که به جدار رگ وارد می‌آمد، آن قدر خون از بدن خارج می‌شد تا فرد به علت اختلال در تامین انرژی بافتی یا شوک، جان خود را از دست می داد.
عوامل موثر در این روند دفاعی بدن (یعنی خارج نشدن زیاد خون از رگ ها) شامل پلاکت‌ها، فاکتورهای انعقادی موجود در پلاسما و سلول‌های فرش‌کننده جدار رگ است که هر گونه اختلال در هماهنگی این سه عامل، باعث خونریزی غیر طبیعی و پیامدهای ناگوار ناشی از آن می‌شود.
بیماری‌های انعقادی خون به دو دسته ارثی و اکتسابی تقسیم می‌شوند :
بیماری‌های ارثی ممکن است به صورت کمی یا کیفی شامل پلاکت‌ها یا فاکتورهای 12گانه ی دخیل در تشکیل لخته خون باشند، مثلا فرد مبتلا به هموفیلی A به علت کمبود مادرزادی فاکتور 8 انعقادی، قادر نیست که در لحظه آسیب بافتی و هنگام خروج خون از رگ، جلوی خونریزی را بگیرد.
نوع اکتسابی ، ممکن است ناشی از داروها باشد که خود به دو دسته تقسیم می‌شود:
دسته اول داروهایی که به منظور کاهش توانایی انعقاد خون به کار می‌روند (مثل وارفارین، آسپیرین و....) و دسته دوم، عارضه مصرف یک دارو سبب ایجاد بیماری انعقادی خون می شود، مثلا وقتی داروی ایبوپروفن به عنوان مسکن یا ضدالتهاب مصرف می‌شود، می‌تواند باعث اختلال عملکرد پلاکتی شود. ضمن این که همین دارو می‌تواند به مخاط معده هم آسیب برساند و شرایط خونریزی گوارشی را فراهم کند.
بیماری‌هایی مثل عفونت پیشرفته، اختلالات متابولیک، اختلال سیستم ایمنی بدن و سرطان‌ها، با تغییر وضعیت طبیعی پلاکت‌ها و فاکتورهای انعقادی خون و سلول‌های مخاط عروقی می‌توانند باعث اختلال عملکرد سیستم انعقاد خون شوند.
تقریبا همه اعضای بدن دارای رگ های خونی هستند، بنابراین آسیب‌های جسمی یا هر پدیده التهابی عفونی و سرطانی می‌تواند باعث افزایش استعداد خونریزی در بافت‌ها شود.
بافت های بدن ممکن است از طریق لوله‌هایی به خارج راه داشته باشند، همانند دستگاه گوارشی، تنفسی، ادراری، تناسلی، بینایی و شنوایی، یا این که ارتباط آن ها از طریق عروق، اعصاب، عضلات و استخوان‌ها با دیگر اعضای بدن برقرار شود و رابطه مستقیمی با خارج از بدن نداشته باشند، مثل جمجمه و محتویات آن، گردن، قفسه سینه، شکم، لگن، ران‌ها، شانه، بازو و ... .
به همین دلیل وقتی خونریزی در بافت‌های مرتبط با خارج بدن رخ می‌دهد، بعد از خروج خون به بیرون بدن، بسته به شدت آن، اطرافیان و پزشک متوجه این اتفاق شده و درصدد کنترل علت و علائم آن برمی‌آیند، ولی اگر خونریزی در اعضای بسته ی بدن باشد، تشخیص سخت‌تر خواهد بود و با انجام آزمایشات، تصویربرداری در فضای لگنی و شکم می‌توان به علت خونریزی داخلی رسید.
خونریزی داخلی بدن می‌تواند به دنبال یک آسیب (مثل شکستگی یا جراحت نافذ) رخ دهد، ولی ممکن است به صورت خودبه‌خودی هم اتفاق بیفتد (مثلا خونریزی زخم معده). مهم‌ترین خطر خونریزی داخلی، شوک است. به علاوه، خون می‌تواند در اطراف اعضایی مثل ریه‌ها یا مغز تجمع کند و فشار تخریب‌کننده‌ای بر آن ها اعمال کند.
در صورتی که در یک فرد، نشانه‌های شوک بدون وجود خونریزی آشکار وجود داشته باشد، باید به خونریزی داخلی مشکوک شد.
علل خونریزی هر چه که باشد، از نظر شدت در محدوده ی از «بسیار اندک» تا «بسیار شدید» قرار می گیرد که یک سوی آن خونریزیهای خفیف و چند قطره در شبانه‌روز است؛ مثل زخم ساده در معده که از طریق روده و به همراه مدفوع دفع می‌شود و بیمار خود از آن مطلع نیست تا این که مدت‌ها بعد به علت کم‌خونی فقر آهن در آزمایشگاه مشخص می‌شود، اما ممکن است همین زخم به علت خونریزی شدید در عرض چند دقیقه جان بیمار را بگیرد.
گاهی به علت سوانح رانندگی، سقوط از بلندی، اصابت یک جسم سخت به ناحیه سر و ... ، خونریزی خفیفی در فضای داخلی جمجمه (بین استخوان و مغز) رخ می دهد که با کمی گیجی و عدم تعادل طی چند هفته خوب خواهد شد، ولی گاهی هم همین آسیب ممکن است سبب خونریزی وسیعی در نسج مغز شود و بلافاصله ارتباط سیستم عصبی مرکزی با بافت‌های حیاتی دیگر بدن را قطع کند و طی چند دقیقه موجب مرگ بیمار شود.
گاهی در پی آسیب وارده به استخوان لگن یک فرد، احتمال می‌رود حدود یک لیتر از خون فرد یا حتی بیشتر از این میزان، در لگن و ران او محبوس شود که علاوه بر علائم موضعی، به شوک و اتفاقات جدی بعدی منجر می گردد، در حالی که خونی از بدن خارج نشده است.
ممکن است فردی که دچار نقص سیستم انعقادی خون است، به علت سرفه شدید دچار پارگی رگ های مخاط دستگاه تنفسی شده و به دلیل شدت خونریزی در مجاری تنفسی یا بافت ریه، تلف شود، بنابراین بهتر است افراد با جدی گرفتن آن، هنگام داشتن ضعف و خستگی، افزایش تنفس و ضربان قلب، حتما فورا با پزشک مشورت کنند و اجازه دهند تا پزشک با انجام معاینات و آزمایشات، بیماری و خونریزی داخلی آن ها را تشخیص دهد.
نشانه های خونریزی داخلی:
در ابتدا، پوست رنگ پریده، سرد و مرطوب است. با ادامه خونریزی، رنگ پوست ممکن است به آبی - خاکستری (سیانوز) تغییر رنگ پیدا کند.
نبض سریع و ضعیف
تشنگی
تنفس سریع و کم‌عمق
منگی، بی‌قراری و تحریک‌پذیری
بی خالی یا بیهوشی
خونریزی از سوراخ‌های بدن
در موارد آسیب‌های شدید و خشونت‌بار "کبودشدگی" قابل مشاهده است
درد
فرآوری : نیره ولدخانی
بخش تغذیه و سلامت تبیان
منابع :
- جام جم آنلاین - دکتر سید محسن رضوی، فوق تخصص بیماری‌های خون و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
- بانک اطلاعات پزشکی پاراسات
اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.
برای شرکت در بحث های انجمن بهداشت و سلامت سایت، اینجا را کلیک کنید.
مطالب مرتبط :
