مصر، فرصتی برای غرب

آمریكا به دنبال انتقال قدرت از مبارک به عمر سلیمان است

مردم مصر از مسیری که رفته اند بازنمی گردند

تحولات در مصر آنقدر به سرعت در حال وقوع است كه دقیقا یك روز بعد از نطق تلویزیونی حسنی مبارك و تاكید وی درباره عدم كناره گیری از قدرت تا انتخابات ماه سپتامبر، عمر سلیمان معاون او كناره گیری مبارك از قدرت را اعلام كرد و گفت كه او قدرت را به كمیته ای نظامی واگذار كرده است. در این میان حمیدرضا آصفی از دیپلمات های برجسته كشورمان كه سابقه هشت سال سخنگویی دستگاه سیاست خارجی كشور را دارد در تحلیل خود از وقایع اخیر در مصر ریشه اصلی اعتراضات مردمی را در كنار بیكاری و فقر، تبعیض و تحقیر مردم مصر به خاطر سیاست های خارجی دولت آن عنوان می كند. او هم‌چنین معتقد است كه طولانی شدن مدت اعتراضات مردمی در مصر این امکان را به آمریکا و اسراییل می دهد که در دوره انتقال افرادی را روی کار بیاورند که در سیاست های خود مورد حمایت آمریکا و اسراییل باشند و در واقع در جهت منافع آنها حرکت کنند.

مشروح گفت و گوی تبیان را با حمیدرضا آصفی در این باره می خوانید:

- تحلیل شما از آغاز اعتراضات مردمی در مصر چیست؟ آیا به نظر شما این تحولات قابل پیش بینی بوده است؟

آنچه در مصر اتفاق افتاده خیلی غیر قابل پیش بینی نبود بلکه آنچه غیر منتظره بود این که ابتدا این تحرکات در تونس و بعد در مصر آغاز شد. به هر حال با توجه به شرایط مصر این تحولات ابتدا باید در مصر بوجود می آمد و از این کشور آغاز می شد لذا به نظر می رسد حتی این تحولات قدری دیر در مصر آغاز شده است.

- ریشه این تحولات را در چه می دانید؟

اما ریشه این وقایع مشخص است؛ اگرچه بیکاری، فقر و وضع بد اقتصادی موجب تسریع در این تحولات شده است اما ریشه اصلی جنبش مردم مصر به گمان من تبعیض و تحقیر آنها بوده است. در ابعاد داخلی به وجود آمدن قشر حاکم و ایجاد طبقه انبوه فقیر زیر خط فقر و در ابعاد بین المللی تحقیر به خاطر سیاست های خارجی دولت مصر باعث شد عملا مردم مصر با آن سابقه و پیشینه غنی فرهنگی احساس کنند به عنوان یک ملت تو سری خور اسراییل و آمریکا هستند. همین موضوع مردم مصر را تحریک کرد و باعث شد صدایشان را بلند کنند؛ البته در این میان مسائل و مشکلات اقتصادی این تحولات را تشدید کرد.

- به نظر شما چرا قدری این اعتراضات به طول انجامید؟

می شد پیش بینی کرد که غربی ها، آمریکا و خود دولت مصر نگذارند که تغییرات مصر زود به نتیجه برسد چرا که طولانی تر شدن اعتراضات باعث می شد که این تحولات به کشورهای منطقه برسد. با طولانی شدن اعتراضات مردم مصر کشورهای مختلف اصلاحات سیاسی را از جمله در مورد انتخابات ها و هم چنین دادن امتیازات اقتصادی و افزایش حقوق آغاز کردند و این نتیجه ای است که از طولانی شدن روند اعتراضات مردم مصر در خارج از مرزها حاصل شده است. داخل مرزهای این کشور هم طولانی شدن مدت اعتراضات مردمی این امکان را به آمریکا و اسراییل می دهد که در دوره انتقال افرادی را روی کار بیاورند که در سیاست های خود مورد حمایت آمریکا و اسراییل باشند و در واقع در جهت منافع آنها حرکت کند.

- ارزیابی شما از  عكس العمل آمریكا و غرب در قبال تحولات مصر چیست؟

اگرچه با افزایش اعتراضات مردمی در مصر آمریکایی ها به ناچار اشاره می کردند که دولت مصر باید کنار برود اما آنها در واقع می خواهند که روند تحولات در مصر طولانی شود تا قدرت از مبارک به عمر سلیمان منتقل شود و در یک پروسه طولانی انتخاباتی در این کشور برگزار شود که ساختار سیاسی مصر چندان تغییر نکند و تنها یک فرد در این ساختار جابجا شود. لذا آمریکا و هیات حاکمه مصربه دنبال این موضوع هستند.

هم‌چنین ما می بینیم که برخی سیاستمداران غربی مثل سارکوزی ابراز نگرانی کرده بودند که این تحولات به یک حکومت اسلامی منجر می شود، همچنین کشورهای غربی و برخی کشورهای منطقه سعی دارند با ایجاد موج اسلام هراسی شرایطی را به وجود آورند تا این روند را کنترل کنند اما مردم مصر نشان دادند که به هیچ وجه نمی توانند مبارک را تحمل کنند.

- اما به هر حال اعتراضات در حال شدت گرفتن است؟ پیش بینی شما چیست و فكر می كنید چه نتیجه ای از این اعتراضات حاصل شود؟

با افزایش و تشدید اعتراضات به نظر نمی رسید که مبارک بتواند بیشتر از این دوام بیاورد. از ابتدا معلوم بود که او رفتنی است اما آنچه مشخص نبود این بود که چه زمانی و چگونه این اتفاق می افتد. با شدت گرفتن اعتراضات احتمالا شاهد این باشیم که تحولات سریعتر جلو خواهد رفت.

یکی از نگرانی های آمریکا این است که با شدت گرفتن اعتراضات، مردم مصر دیگر فقط به رفتن مبارک راضی نشوند بلکه بخواهند کلیه عوامل حکومت جابجا شوند لذا آمریکا با مواضع دو پهلو گفت که مبارک باید برود تا مجموعه ساختار سیاسی مصر بدون مبارک حفظ شود. اما مردم مصر خود را شناخته اند و از مسیری که رفته اند بازنمی گردند.

- شما چقدر به تاثیر انقلاب اسلامی ایران در تحولات مصر معتقدید؟

شعار کلیدی اخوان المسلمین «الاسلام هو الحل» است به این معنا که اسلام راه حل مسائل است؛ همچنانکه ما هم در ایران و در دوران انقلاب جمهوری اسلامی و حاکمیت مکتب اسلام را برای کشورمان نجات بخش می دانستیم. لذا به نظر می رسد در سه دهه گذشته حرکت مردم ایران به کشورهای منطقه هم رسیده و اسراییل ستیزی ایران به طور جدی مورد توجه مردم منطقه قرار گرفته است. از سویی مصری ها به دلیل تحقیر از سوی اسراییل و آمریکا فهمیده اند که در این سالها راه را به اشتباه رفته اند. حرکت های مردمی در کشورهای منطقه و قدرت گرفتن گروه های اسلامی در منطقه نشان می دهد که اینها پرتوی از انقلاب اسلامی بوده است.

سارا كیان

بخش سیاست