براى پیوستن به معترضان فقط باید کلیک کنید

درباره تاثیر شبکه هاى اجتماعى مجازى و بطور کلى اینترنت در راه اندازى و تداوم اعتراض هاى خیابانى در مصر و تونس، مطالبى گفته و نوشته شده است. اما گاه درباره مخاطرات و خلاهاى حاصل از اتکا بر این دستاوردهاى عصر جدید نیز سخنانى بر زبان مى آید که تناقض آمیز به نظر مى رسد.

توماس فریدمن نویسنده و روزنامه نگار امریکایى، بخش اعظم کتاب "جهان مسطح است" (تاریخ فشرده قرن بیست و یکم) را به فناورى هاى نوین، پیشرفت ها و ابداعاتى اختصاص داده است که بعد از اختراع اینترنت وارد زندگى انسان شده است. از نگاه او که واقع بینانه به نظر مى رسد، جهان پس از فروریزى دیوار برلین و تولید اولین رایانه به سمتى حرکت کرده است که دستاوردهاى امروزین اینترنت و شبکه هاى اجتماعى و سرویس هاى متعدد جستجو و بلاگ و... دیگر بدیهى و عادى مى نمایند.

شاید اگر اولین برخوردتان را با پست الکترونیک یا همان ایمیل به خاطر بیاورید، متوجه عمق تغییرات درحال وقوع در عرصه فناورى بشوید. اگر غرق در اینترنت شده باشید و هر روز با ده ها نفر از طریق ایمیل و فیس بوک و... در ارتباط باشید، اصلا متوجه فرایند تغییر نخواهید بود. اگر اولین پروازتان را با هواپیما به یاد بیاورید یا تصور کنید که مردم جهان وقتى براى اولین بار هواپیما را بر فراز آسمان مشاهده کردند، چه واکنشى از خود نشان دادند مى توانید به بزرگى تغییرات و تاثیر آنها در زندگى و تاریخ بشر پى ببرید.

مى گویند مردم کنجکاو امریکا که براى دیدن اولین فیلم تاریخ سینما در سال 1896 در سالنى جمع شده بودند، با شروع فیلم که حرکت یک قطار از دوردست و رسیدنش به ایستگاه بود، هراسیدند و از سالن پا به فرار گذاشتند (با این تصور که ممکن است تصویر زنده شود و قطار همه را زیر بگیرد) اما امروز عجیب ترین پروژه هاى تکنیکال سینمایى نظیر آواتار و اینسپشن را با تحسین و شعفى زایدالوصف تماشا مى کنند و از مشاهده اوج خلاقیت و فناورى هاى بکار رفته در آن متعجب نمى شوند. لازمه این عدم شگفتى – در عین تحسینى که بر زبان دارند – این است که در فاصله تولید فیلم "ورود قطار به ایستگاه" ساخته برادران لومیر با "آواتار" جیمز کامرون، سینما حرکتى تدریجى و تکاملى داشته و از عروسک هاى موسوم به گودزیلا تا انیمیشن هاى کارتونى و تلفیقى و غیره را از سر گذرانده و حالا دیگر نه تنها شگفتى آفرین نمى نماید بلکه سطح انتظارات را ارتقا داده و معلوم نیست دهه آینده به چه سمتى و چه سبک و روالى کشیده مى شود. در همین حوزه سینما گفته بودند که قرار است همفرى بوگارت ستاره فقید هالیوود در سینما زنده شود و کنار بازیگران زنده فیلم نقش آفرینى کند تا شیفتگانش بتوانند همچنان از او با همان قامت و صدا و حرکات و عادات خاصش فیلم هاى بوگارتى تماشا کنند.

اینترنت امروز به قول فریدمن از مهم ترین ابزار تسطیح جهان است که با ابداعاتى چون گوگل و فیس بوک و توییتر و سایر خلاقیت هایى که در راهند، روندى سهل و سریع پیدا کرده است. گوگل مصداق عینى برابرسازى و آزادى است. گوگل صفحه اى خالى در برابر شما مى گشاید تا اگر طالب اطلاعاتى درباره خداوند و جهان پس از مرگ هستید، درباره آن جستجو کنید و اگر دنبال دارو و محصولات آرایشى مى گردید، کلمات موردنیازتان را وارد کنید و مارک هاى مختلف را بیابید. گوگل فرصت برابر در اختیار همه است؛ فرصت برابر براى همگان در هر نقطه اى از جهان بى توجه به رنگ و زبان و نژاد و مذهب کاربران. اینترنت و سرویس هایى چون گوگل و فیس بوک و وبلاگ و ایمیل کمترین تبعیضى براى فرد قائل نمى شود و هیچ رتبه بندى شهروندى یا ملاک اقتصادى و سیاسى را درنظر نمى گیرد. کافى است دولت ها به این فناورى ها اعتماد کنند و با باور به سودآفرینى اینترنت و تاثیر آن در تسهیل امور مردم و دولت ها، ظرفیت هاى لازم نظیر باند پهن و خدمات ارزان را در اختیار بگذارند. حتى دولت هاى بسته و بدبین نیز به واقعیت منفعت آور اینترنت پى برده اند.اگر امروز چین نگران استفاده آزادى خواهان و تجزیه طلبان از اینترنت است، امریکا نیز از خیزش اقتصادى چین به هراس افتاده است. سهم اینترنت و تبادلات و معاملاتى که از این راه عاید چین مى شود غیرقابل انکار است. اگر بخواهیم تنها به یک مورد اشاره کنیم باید به بازاریابى، آشنا شدن دنیا با جاذبه هاى توریستى چین و نیز شناخت محصولات و کالاهاى تولید این کشور اشاره کنیم که با ورود اینترنت، سرعتى عجیب به خود گرفته و سیل ثروت را روانه کشورى کرده است که دنگ ژیائوپنگ آن را به جهان جدید پرتاب کرد.

نگاهى به کارکرد اینترنت در کشورهایى چون هند و چین و استفاده امروز معترضان مصرى و سورى و یمنى از فیس بوک و توییتر ما را بیش از پیش متوجه شباهت این ابزارهاى جدید به چاقویى مى کند که هم مى تواند در پختن غذا کمک حالمان باشد و هم یک روز بیخ گلویمان بنشیند. همه چیز بستگى به کاربر و نیت و خواسته او دارد. هدف گوگل این است که همه اطلاعات را درباره جهان براى همه افراد در همه جاى جهان قابل دسترسى کند. فایده دیگر گوگل این است که شما را از دروغ گفتن و رفتارهاى زننده بازمى دارد، چون ممکن است کسى که اسم شما را جستجو مى کند متوجه تناقض گویى هایتان بشود یا تصویرى از شما ببیند که دیگر قابل اصلاح و فراموشى نباشد. گوگل مى گوید دروغ نگویید تا مجبور نباشید همه حرف هایى را که تا به حال زده اید از بر کنید. با گوگل تکذیب دروغین بى معنى و عین حماقت است چرا که بر دروغ هایتان مى افزاید.

یکى از مدیران Airspace شرکت فروشنده فناورى بى سیم به توماس فریدمن در کتاب "جهان مسطح است" مى گوید: "هرکس بتواند از گوگل استفاده کند مى تواند همه چیز را پیدا کند. گوگل مثل خداست. همه جا هست و همه چیز را مى بیند. از گوگل مى توان همه سوال هاى دنیا را پرسید."

شاید اولین برخوردتان را با گوگل، ایمیل، فیس بوک و توییر به یاد نداشته باشید. ولى حتما معترفید که حتى با ورود این ابزارها نمى توانید فراموش کنید که چطور به اقوامتان در داخل و خارج از کشور نامه مى نوشتید و بسته به طول مسافت، روزها و هفته ها منتظر مى ماندید تا نامه تان به مقصد برسد و جوابى از آن بیاید. نامه هایى که گم و گور مى شد، تلفن هایى که راه نمى داد و هروقت شما نمى خواستید قطع مى شد را مقایسه کنید با ایمیل و فیس بوک که ارتباط را در لحظه برقرار مى کند و کاملا در سیطره اراده شماست.

امروز معترضان مصرى از آزادى "وائل غنیم" مدیر جوان گوگل در مصر پس از دوازده روز بازداشت خوشحال اند و مى دانند که خونى تازه در رگ هاى جنبش اعتراضى شان دمیده خواهد شد. شبکه الجزیره پیش بینى کرده است که با آزادی او شمار بیشتری از افراد وارد تجمعات اعتراضى مى شوند. تاثیر او و درواقع تاثیر گوگل آن اندازه بوده است که بسیارى از جوانان مصرى به وائل غنیم به چشم قهرمان و رهبر جنبش مى نگرند. آنها اعلام کرده اند که هیچ کدام از طرف هاى مخالف مذاکره کننده با دولت را قبول ندارند و غنیم را سخنگوى خود مى دانند. تا دیروز حدود ۹۰ هزار نفر با عضویت در یک گروه فیس ‌بوکی، وائل غنیم را به عنوان سخنگوی خود نامزد کرده‌اند.

دولت مصر و سایر دولت هاى سرکوب گر مى توانند از گوگل و فیس بوک و ایمیل براى شناسایى معترضان خیابانى استفاده کنند و از این بابت نگرانى را به اردوگاه مخالفان بیاورند. اما آنها نیز مى دانند که این امر اجتناب ناپذیر است و عدم تبعیض و اعطاى فرصت برابر براى همه، جز این نمى تواند باشد؛ حتى اگر به دستگیرى اعضا و خفگى جنبش منتهى شود.

همانطور که شما مى توانید به شماره تلفن و آدرس و مشخصات دیگران در اینترنت دسترسى پیدا کنید، دیگران هم از این دسترسى برخورداند. همانطور که شما مى توانید از نقشه گوگل براى مشاهده موقعیت خود و سایر نقاط عالم استفاده کنید، دیگرى هم مى تواند شما را به نظاره بنشیند. همانطور که شما مى توانید فعالیت هاى تجارى و کسب معاش خود را با نشستن در خانه از طریق اینترنت انجام دهید، دیگران هم مى توانند از شما سبقت بگیرند و کار بهتر و خلاقانه ترى ارائه کنند. اینها واقعیت دنیاى جدید است و باید مثل اعجاب انگیزى اولیه سینما به امورى پذیرفتنى و عادى تبدیل شوند.

منبع: دیپلماسی ایرانی

بخش سیاست