آیا ادغام وزارت راه شدنی است؟

هیچ کس گمان نمی کرد رخ دادن حادثه اخیر هوایی بعد از استیضاح آقای وزیر به ادغام احتمالی وزارت راه منجر شود. اما دکتر احمدی نژاد با معرفی وزیر فعلی مسکن و شهرسازی به عنوان سرپرست وزارات راه این موضوع را مطرح کرده و از ادغام وزارت راه خبرداد.

قرار است وزارتخانه راهبردی و زیربنایی راه، به جای تقویت و کارآمد ساختن، در یک وزارتخانه دیگر ادغام شود که معنی‌‌ای جز انحلال وزارت راه ندارد. رئیس‌جمهور با انتقاد از استیضاح وزیر راه و ترابری و با اشاره به تکالیف قانون برنامه پنجم که براساس آن دولت باید وزارتخانه‌های خود را از 21 به 17 وزارتخانه کاهش دهد، از ادغام وزارت راه و ترابری در یکی از وزارتخانه‌های زیربنایی خبر داد.

ادغام وزارتخانه‌های نفت با نیرو و تشکیل وزارت انرژی، بازرگانی و صنایع و معادن و تشکیل وزارت صنایع و بازرگانی، کار و امور اجتماعی با تعاون و تشکیل وزارت کار و تعاون، راه و ترابری با ارتباطات و تشکیل وزارت حمل و نقل و ارتباطات تاکنون بحثهایی در محافل مختلف کارشناسی مطرح شده است.

شاید این سوال به ذهن بیاید که کم کردن وزارتخانه ها و کوچک شدن دولت چرا مهم است؟

گسترش بی رویه در تشکیلات دولت پیامدهایی داشته است که برخی از آنها به شرح زیر می‌باشد:

اول:کاهش نقش و مشارکت مردم در توسعه کشور

دوم:افت کیفیت ارائه خدمات به دلیل عدم وجود رقیب برای بخش دولتی

سوم:نامشخص بودن قیمت تمام شده خدمات ارائه شده توسط دولت

چهارم:تغییر نسبت اعتبارات هزینه‌ای و بودجه عمرانی و کاهش اعتبارات لازم برای تکمیل پروژه‌های عمرانی

پنجم: افزایش سهم دولت در حجم اشتغال کشور

ششم :تجمع امور "سیاستگذاری" و " تصدی گری" در وزارتخانه ها که این امر موجب تحت تاثیر قرار گرفتن اهتمام تصمیمات مدیریت به نفع تصدی های دولتی شده است.

هفتم: تمرکز بیش از حد اختیارات در مرکز اداری کشور که موجب توزیع نابرابر منابع در استانها گردیده است.

هشتم: سازماندهی برخی از اهداف دولت در وزارتخانه های متعدد که موجب ناهماهنگی های اجرایی و تداخل در امور شده است. نظیر انرژی که در سه دستگاه مستقل سازماندهی شده است و سلامت و رفاه اجتماعی که در دو دستگاه مختلف سازماندهی شده است.

نهم: مدیریت غیر منسجم در سطح استانها به نحوی که مدیریت عالی استان ( استاندار) با بیش از صد مدیر مستقل استانی ارتباط مستقیم دارد.

در حال حاضر ساختار تشکیلات کلان دولت در وضعیت موجود متشکل از 21 وزارتخانه به شرح زیر می‌باشد:

1- وزارت آموزش و پرورش / 2- وزارت کشور /3- وزارت امور خارجه / 4- وزارت اطلاعات / 5- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری / 6- وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات/ 7- وزارت راه و ترابری / 8- وزارت جهاد کشاورزی/ 9- وزارت صنایع و معادن/ 10- وزارت نفت/ 11- وزارت نیرو/ 12- وزارت کار و امور اجتماعی/ 13- وزارت تعاون / 14- وزارت مسکن و شهرسازی/ 15- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی/ 16- وزارت رفاه و تامین اجتماعی/ 17- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی / 18- وزارت بازرگانی / 19- وزارت امور اقتصادی و دارایی / 20- وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح / 21 - وزارت داگستری

میر محمد غراوی معاون وزیر مسکن و شهرسازی با بیان اینکه ادغام وزارت مسکن و وزارت راه در یک دوره‌ای هم مطالعات آن صورت گرفته بود گفت: ادغام وزارتخانه ها با یکدیگر جز احکام برنامه پنجم توسعه بوده و از اختیارات دولت است. وی در خصوص حکم سرپرستی نیکزاد در وزارت راه نیز ادامه داد: در حال حاضر بحث ادغام مطرح نیست و نیکزاد وزیر مسکن از سوی رئیس‌جمهور با حفظ سمت سرپرستی وزارت راه را بر عهده گرفته شده است.

اما مجلس دیدگاه خوبی به این مسئله ندارد. و نمایندگان معتقدند که باید کار کارشناسی بیشتری در این باره صورت بگیرد. بد نیست گفته های علی اکبر آقایی مغانجوقی، رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی را با هم مرور کنیم.

وی معتقد است در همه دنیا زیرساخت‌‌هایی مانند حمل‌ونقل، مسکن، خطوط لوله و ارتباطات در یک وزارتخانه متمرکز است اما در مورد امکان ادغام وزارت راه و ترابری در کشورمان اطلاعی ندارم که اعلام شدن چنین موضوعی تا چه اندازه با کار کارشناسی همراه بوده است. می‌توان گفت تا حدودی امکان ادغام این وزارتخانه با مسکن و یا ارتباطات و فناوری اطلاعات وجود دارد.

مغانجوقی می افزاید گرچه به‌نظر می‌رسد اکنون برای انجام چنین کاری و ادغام دستگاه‌های اجرایی زود است و نمی‌توان به سرعت نسبت به ادغام وزارت راه و ترابری با سایر وزارتخانه‌ها اقدام کرد اما درصورت انجام مطالعات لازم می‌توان بخش‌های مخابرات، خطوط لوله، حمل‌ونقل ریلی، هوایی و جاده‌ای را در مجموعه‌ای با عنوان زیرسا‌خت‌ها و مسکن درنظر گرفت و بخشی را که با این کارکردها همخوانی ندارد، به سایر وزارتخانه‌های فعال مرتبط با این موضوع ارجاع داد. امکان انتقال بخش‌هایی مانند آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک به سایر وزارتخانه‌هایی که سنخیت دارند، وجود دارد. همچنین براساس تکالیف اصل44 می‌توان برخی از این دستگاه‌ها را به‌صورت بخشی واگذار و از حیطه عملکرد دولت خارج کرد.

به علاوه رئیس‌ جمهور می‌تواند برای وزارت راه و ترابری سرپرستی تعیین نکند و تا زمانی که وضعیت این وزارتخانه مشخص شود، خود عهده‌دار امور آن باشد. با وجود این، امکان ادغام وزارت راه و ترابری در شرایط کنونی بدون انجام مطالعات کارشناسی لازم وجود ندارد. همچنین درصورتی که مطالعات لازم در این زمینه صورت گرفته باشد نیز کمیسیون تخصصی مرتبط در مجلس، باید در این زمینه بررسی‌های لازم را انجام دهد و نظر نهایی خود را اعلام کند که این امر نیز نیازمند طی مراحل خاص خود است.

درست است که کوچک شدن دولت در برنامه پنجم تصریح شده اما سوال این است که آیا واقعا ادغام وزارت خانه ها به این شکل ممکن است؟ باید کمی صبور بود و نتیجه را دید

فرآوری:ریحانه حمیدی فر

بخش اقتصاد

منابع:مشرق نیوز

آفتاب

همشهری