تبیان، دستیار زندگی
مکلف است در قبلا معالجه بیمار از تمام استعداد و قابلیت های خویش بهره گرفته و با عنایت به نظامات و مقررات دولتی این مهم را به انجام رساند. اما در این میان، همواره مقصود مطلوب محقق نمی گردد و مشکلاتی بروز می نماید. گاه پزشک آنگونه که شایسته است در انجام تکل
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

حقوق و مسئولیت پزشکی

پزشکی

از پزشکی و حقوق همواره به عنوان دو علم ممتاز در جوامع انسانی یاد شده است و در عصر حاضر این دو علم اهمیت بیشتری یافته، به گونه ای که نمی توان جامعه ای را بی نیاز از وجود آن دو تصور کرد .

به موازات پیشرفت های نوین پزشکی، تحول در علم حقوق و بازنگری در قوانین ضرورتی اجتناب ناپذیر گردیده و قوانین همگام با تحول تکنیک های جدید زیست پزشکی به عنوان بخشی لاینفک از روش نگرش جامعه و افراد آن به نظم اجتماعی در آمده است.

بررسی نگرش های فعلی جوامع به حقوق و پزشکی توجه بیشتر ما را به مفاهیم گسترده برقراری نظم و امنیت در جامعه و استقرار عدالت به عنوان بهترین راهنما برای تصمیم گیریهای تقنینی، قضایی و اجرایی و گذر از خود اندیشی فردی به کارکردهای نهادی و اجتماعی معطوف می دارد.

پزشکی نوین و حقوق جدید نهادهای رسمی جوامع اند که فراتر از تخصص های ویژه، مورد توجه دولتمردان قرار گرفته است، زیرا نیروی پویای پزشکی مفهوم نظم اجتماعی جوامع را دگرگون کرده است و قانون به عنوان وسیله ای برای حفظ نظم اجتماعی و کمک به پیشرفت آن معرفی شده است . بنابراین قانون ساختاری اجتماعی است که برای اعتبار اجتماعی و سلامت جامعه پزشکی، لازم است نقش آن در ارتباط با پزشکی نوین بیشتر روشن شود. این رویکرد نهادی عامل پیشرفت های عمیق و پژوهشگرانه و تعامل بین حقوق و پزشکی شده است.

حقوق پزشکی رسالت سنگین این تعامل را به عهده دارد و به تبیین معیار سنجش حرکت در این مسیر می پردازد

 مسئولیت پزشکی

مسئولیت پزشکی یکی از مسائل اساسی حقوق پزشکی است که در رابطه پزشک و بیمار مطرح می شود. در واقع، رابطه پزشک و بیمار به منزله عقدی است که میان آن دو منعقد گشته و به موجب این رابطه حقوقی، پزشک به عنوان بازیگر فعال این رابطه، در برابر خدمات علمی خود همانگونه که نفعی عاید وی می گردد، واجد تکالیفی است که در ادبیات حقوقی به مسئولیت تعبیر می گردد.

قانون ساختاری اجتماعی است که برای اعتبار اجتماعی و سلامت جامعه پزشکی، لازم است نقش آن در ارتباط با پزشکی نوین بیشتر روشن شود.

بدین سان، زمانی که از «مسئولیت» یاد می شود، مقصود گستره معنایی حقوقی این واژه است که آثار و پیامدهای حقوقی نیز به همراه دارد. در این راستا، پزشک در حیطه تخصص خویش و به اندازه تواناییها و قابلیت های علمی اش، بر وفق نظامات مقرر وظیفه دارد ضمن عنایت به حفط اسرار این رابطه و عدم افشای آنها، در درمان و معالجه بیمار همت گمارد و هرگونه «خطا و قصور» از سوی وی، موجب تحقق مسئولیت حقوقی و کیفری خواهد بود. در واقع، زمانی که میان بیمار و پزشک رابطه ای حقوقی برقرار می گردد، مسئولیت پزشک در این زمینه تبلور می یابد و ضمانت اجرای قصور و خطا در مسئولیت نپزشکیِ ناشی از این رابطه ، موجب ظهور و بروز «مسئولیت حقوقی و کیفری» برحسب مورد می گردد.

دراین میان، مسئولیت پزشکی از چه گستره معنایی برخوردار است، دامنه آن تا کجاست، مبانی تحقق و شرایط آن کدامند و افزون بر این، مسئولیت حقوقی و کیفری در این خصوص چه زمانی بروز می نماید، مبانی و شرایط تحقق مسئولیت های مزبور در پزشکی به چه صورت تبلور می یابند و مسائلی از این قبیل، تحت عنوان «مسئولیت پزشکی» در قلمرو حقوق پزشکی مطرح شده و مورد مطالعه قرار می گیرد.

گاه پزشک آنگونه که شایسته است در انجام تکلیف خویش، عمل ننموده؛ زمانی به صورت اتفاقی و غیر عادی نتیجه ای متفاوت از نتیجه معمول محقق می گردد؛ و مسئله خطا یا تخلف، قصور و تصیر پزشک مطرح می گردد

 جرائم و تخلفات پزشکی

یکی از مقوله های مورد بحث درحقوق پزشکی، تخلفات و جرایم پزشکی است. در دنیای پزشکی، میان پزشک و بیمار رابطه ای حقوقی برقرار است که بر این اساس پزشک مکلف است در قبلا معالجه بیمار از تمام استعداد و قابلیت های خویش بهره گرفته و با عنایت به نظامات و مقررات دولتی این مهم را به انجام رساند. اما در این میان، همواره مقصود مطلوب محقق نمی گردد و مشکلاتی بروز می نماید. گاه پزشک آنگونه که شایسته است در انجام تکلیف خویش، عمل ننموده؛ زمانی به صورت اتفاقی و غیر عادی نتیجه ای متفاوت از نتیجه معمول محقق می گردد؛ و از این رو مسئله خطا یا تخلف، قصور و تصیر پزشک مطرح می گردد که حسب مورد، پیامد و عواقب حقوقی آن برای پزشک متفاوت می باشد. آنگاه که پزشک در انجام وظیفه خویش قصور می ورزد با وضیعتی که مرتکب تقصیر می شود و حالتی که در آن، انجام تکلیف از روی عمد و سوء نیت او صورت گرفته است، جملگی اگر چه در زمره جرایم و تخلفات پزشکی جای می گیرد، امابه لحاظ مسئولیت حقوقی و کیفری، عواقب متمایزی را برای او به همراه دارند.

بدین ترتیب در گستره جرایم و تخلفات پزشکی به منزله مقوله ای از حقوق پزشکی، از یک سو، اعمال و ترک اعمالی که مشمول جرم می شوند دامنه جرم و تخلفات پزشکی، مبانی و شرایط تحقق آنها مشخص و مورد مطالعه قرار گرفته و از سوی دیگر عواقب و حدت و شدت جزای ناشی از آنها نیز مورد توجه قانونگذار قرار می گیرد.

فرآوری:فاتح حسینی

بخش حقوق


منابع:

سایت حق گستر

سایت اخلاق

سایت حقوق پزشکی