جشن داستان انقلاب؛یک گام به جلو
امسال در حالی به استقبال سی و دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی می‌رویم كه سهم جشن ادبیات داستانی انقلاب از این تاریخ 32 ساله تنها عدد 2 است و اگر اتفاق خاصی رخ ندهد قرار است سومین دوره جشن داستان انقلاب آن هم با یك سال وقفه هفته اول اسفند با اهدای جایزه 100 میلیون ریالی به داستان نویسان برپا شود.
سهم كم ادبیات داستانی البته تنها منحصر به رویدادهای مرتبط با فجر و انقلاب نیست و اگر به پیشینه جوایز ادبی مانند كتاب سال، جایزه جلال آل‌احمد، قلم زرین و... نگاهی كنیم درمی‌یابیم كه اكثر این جوایز نسبت به ادبیات داستانی و معرفی برگزیده در این رشته معمولا كم‌لطفی می‌كنند. برخی كارشناسان در این باره معتقدند كه دست نویسندگان انقلاب در تولید آثار فاخر و تاثیرگذار در مقایسه با دیگر هنرها خالی است.
برخی كارشناسان در این باره معتقدند كه دست نویسندگان انقلاب در تولید آثار فاخر و تاثیرگذار در مقایسه با دیگر هنرها خالی است.
نیاز به پژوهش و تعریفی جامع
امیرحسین فردی كه دبیری جشن داستان انقلاب را به‌عهده دارد روز گذشته در جمع خبرنگاران حاضر شد و نظر دیگری را طرح كرد.
او به صراحت می‌گوید كه هیچ كس نمی‌تواند اظهارنظر و ارزیابی دقیقی درباره كیفیت و كمیت آثار داستانی انقلاب داشته باشد چراكه تحقیق و پژوهش جامعی در این زمینه انجام نشده است و حتی هنوز تعریف مشخص و مورد اجماع همه نویسندگان و منتقدان از داستان انقلاب وجود ندارد.
با این حال، محمد ناصری نویسنده كه یكی از داوران جشن داستان انقلاب هم هست در پاسخ به این پرسش كه «داستان انقلاب» چه نوع آثاری را شامل می‌شود، می‌گوید: ما در داوری‌هایمان مهم‌ترین معیاری كه در نظر گرفتیم بازه تاریخی است یعنی از سال 1332 به این طرف كه زمینه‌های شكل‌گیری انقلاب به صورت جدی ایجاد می‌شود و تا پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 57 ادامه پیدا می‌كند.
حق ادا نشده انقلاب
اما محمدكاظم مزینانی نویسنده كتاب «شاه بی‌شین» كه در دوره نخست جشن داستان انقلاب به عنوان اثر برگزیده معرفی شد، می‌گوید كه از نظر كمی و كیفی حق انقلاب به هیچ وجه در عرصه رمان ادا نشده است و شاعران و حتی سینماگران در مقایسه با داستان‌نویسان آثار ارزشمندتری آفریده‌اند.
محمدعلی گودینی، نویسنده كتاب تالار پذیرایی پایتخت هم با مزینانی هم‌عقیده است و می‌گوید: هنوز ادبیات انقلاب به عظمت انقلاب مردم نرسیده است. هرچند ادبیات انقلاب توسط نویسندگان تازه‌كار و جوان كه عشق به انقلاب داشتند، جان گرفت.
او ادامه می‌دهد: بسیاری از این نویسندگان ساختارها را خوب نمی‌شناختند و قلمشان ناپخته بود اما تا اینها حوزه داستان را بشناسند جنگ تحمیلی آغاز شد و ادبیات نتوانست به طور شایسته به وقایع انقلاب بپردازد.
شبكه نامناسب توزیع و نقش رسانه‌ها
در مقابل البته هستند نویسندگانی كه دیدگاه دیگری دارند. مثلا حسین فتاحی نویسنده و مدرس داستان‌نویسی می‌گوید كه نویسندگان ما چه در زمینه انقلاب اسلامی و چه در زمینه جنگ، فعالیت خود را انجام داده‌اند و اگر به نظر می‌رسد این ادبیات مهجور مانده، به دلیل مناسب نبودن شبكه توزیع و فروش است.
او تاكید می‌كند: اگر مسوولان فرهنگی به همان اندازه كه به فكر تولید كتاب هستند، به توزیع مناسب و رساندن كتاب به دست مردم نیز فكر می‌كردند، ادبیات انقلاب و به‌طور كلی ادبیات داستانی با چنین وضعیتی روبه‌رو نبود.
امیرحسین فردی هم بخشی از این مهجوریت را به رسانه‌ها مرتبط می‌داند و می‌گوید: ما نه تنها در حوزه خلاقیت و آفرینش ادبیات داستانی عقبیم بلكه در حوزه رسانه هم بسیار عقب مانده‌ایم.
فردی در عین حال تا حدودی قبول دارد كه ادبیات داستانی همپا و هم‌شأن انقلاب رشد نداشته است و درباره علل آن می‌گوید: یكی از دلایل آن این است كه داستان انقلاب همزاد با خود انقلاب است و در خروش و جوشش انقلاب متولد شده است. ما قبل از انقلاب، نویسنده انقلابی نداریم؛ نویسنده‌های ضدانقلاب زیاد داریم كه همان‌ها بعد از انقلاب هم نوشته‌های ضدانقلاب نوشته‌اند و تحریف تاریخ كرده‌اند و علیه این مردم و نهضت نوشته‌اند.
در چنین شرایطی باید گفت جشن داستان انقلاب اگرچه هنوز در ابتدای راه است اما در همین دوره كوتاه توانسته در میان بسیاری از نویسندگان جوان و پیشكسوت ایجاد انگیزه كند و خروجی آن هم در دوره‌های گذشته آثاری در خور بوده‌اند. شاید به قول محمدكاظم مزینانی اگر این جشن در هر سال منجر به خلق فقط یك رمان خوب در حوزه انقلاب شود بعد از 10 سال 10رمان خوب با موضوع انقلاب خواهیم داشت كه حداقل یكی از آنها می‌تواند اثری ماندگار باشد و دستمایه‌ای برای تولید سینمایی و تلویزیونی فاخر شود.
بخش ادبیات تبیان
جام جم آنلاین - سینا علی‌محمدی
