عدم اطمینان به برخی اشخاص و اماکن فروش گیاهان دارویی
با وجود این که رقابت برای مُدرن شدن همچنان در ظاهر خانه های ما جریان دارد، اما هنوز در داخل کابینت های "ام دی اف" همه ی ما مشتی گل گاوزبان وجود دارد که به عنوان آرام بخش دم می کنیم و می نوشیم، هنوز موقع سرماخوردگی یادمان نمی رود از خاصیت دانه ی به دم کرده بگوییم و هنوز ته قلب مان احساس خوبی نسبت به این داروها در مقابل داروهای شیمیایی داریم.
البته فقط ایرانیان از گیاهان به عنوان دارو استفاده نمی کرده اند. کشف خاصیت های درمانی گیاهان سرفصلی در تمدن نوع بشر است. اما ایرانیان و اهالی چین بیشترین تعداد داروهای گیاهی را می شناختند و بزرگ ترین گروه مصرف کننده ی آن بودند. علم پزشکی ایرانی نیز بیش از هر چیز مبتنی بر شناخت خواص این گیاهان است.
این سنت کهن، حالا در مغازه های اغلب بی دکور و ساده ای نفس می کشد که عطاری نام دارد. عطاری شغلی استوار بر دانش تجربی است. شاید عطار محل ما هیچ گاه بافت یک گیاه را زیر میکروسکوپ ندیده باشد و تا به حال پا به هیچ آزمایشگاهی هم نگذاشته باشد، اما با دیدن هر کدام از گیاهان موجود در مغازه اش خواص آن را می گوید و ما هم طبعا به تجربه ی او اعتماد می کنیم و به گروه بزرگ مصرف کنندگان داروهای گیاهی می پیوندیم.
اما نتیجه ی یک تحقیق مشترک وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با گروه پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی تهران نشان می دهد این اعتماد می تواند خطرناک باشد.
در این تحقیق 206 عطار تهرانی مورد مطالعه قرار گرفتند که مطالعه ی اندک و آگاهی کم آن ها و نیز عدم نظارت کافی از سوی نهادهای مسوول از مهم ترین نقاط ضعف این شغل شناخته شد.
بسته بندی و خشک کردن نامناسب این گیاهان می تواند خواص دارویی آن را به حداقل برساند و این یکی دیگر از مشکلات عرضه ی سنتی این گیاهان است.
از سویی دیگر شما به راحتی نمی توانید از هر داروخانه ای آرام بخش یا حتی استامینوفن کدئین دار خریداری کنید، اما می توانید وارد این عطاری ها شوید و از انواع گیاهان با خاصیت مُخدر، یکی را خریداری کنید.
مصرف کنترل نشده و نادرست گیاهانی نظیر انگشتانه یا تاتوره که در هر عطاری وجود دارد می توانند به مرگ انسان منجر شوند.
با همه ی این ها عطاران و جمع آوری کنندگان داروهای گیاهی هم بخشی از بدنه ی این حوزه هستند که به کسب درآمد از این کار می پردازند. درآمدی که طبق تحقیق مذکور گاهی بیش از درآمد یک داروخانه است.
گزارشی از نابسامانی عطاری ها
عطاری ها روزگاری دارالشفای بیماران بودند، اما اکنون برخی از آن ها به محل فروش مواد شیمیایی غیرمجاز و تبلیغات مختلفی از جمله درمان تضمینی اعتیاد، لاغری و چاقی مبدل شده اند.
از طرفی با گسترش فرهنگ شهرنشینی و عوارض خاص این نوع زندگی که در پی آن انواع اعتیادها و چاقی ها از یک طرف و کمردردها و مسائل جنسی و غیره از طرف دیگر اتفاق افتاده موجب شده است که برخی از مردم برای درمان بیماری خود به همان عطاری های قدیم متوسل شوند اما وضعیت کنونی عطاری ها در پرده ای از ابهام قرار دارد تا جایی که برخی مسئولان و کارشناسان پزشکی کشور عقیده دارند که برخی از عطاری ها به اسم داروی گیاهی از اعتماد مردم سوء استفاده می کنند و بعضاً عوارضی هم از آن را شاهدیم.
کار برخی از این عطاری ها به جایی رسیده است که بر خلاف قانون های موجود در کشور درمان بیماری های مختلفی مانند چاقی، لاغری، تقویت جنسی، ریزش مو، سنگ کلیه، لکنت زبان، درد مفاصل، اعصاب، افسردگی، قاعدگی، شهوت، قلب، زخم معده، بواسیر و غیره را تبلیغ می کنند و در برخی موارد مرگ بیمارانی که از این دارها استفاده کردند گزارش شده است.
حالا چند سالی می شود که موضوع ساماندهی عطاری ها مطرح است که طرح هایی هم در دست تدوین و اقدام هست اما این که چه میزان این طرح ها توانسته است طب سنتی را از طب خرافه قدیمی جدا کند و مردم را به سمت طب صحیح سنتی هدایت کند جای ابهام دارد.
عطاری ها مجاز به تشخیص بیماری و تجویز داروی گیاهی نیستند
به همین منظور برای بررسی هر چه بیشتر موضوع به سراغ مردم و کارشناسان امر رفتیم و نظرات آن ها را جویا شدیم.
* پودر چاقی، کبدم را داغون کرد
شهاب احمدی جوان 28 ساله که به منظور چاق شدن به یک عطاری مراجعه کرده بود می گوید: به پیشنهاد عطار برای چاق شدن پودری دست ساز که به گفته عطار از پودر قند، پودر پسته و شکر و ثعلب تشکیل شده که به گفته خودش هیچ عوارضی ندارد، کاملا گیاهی است و می تواند 8 تا 10 کیلو ماهانه وزن را زیاد کند استفاده کردم به طوری که نیم ساعت قبل از غذا یک قاشق مربا خوری از این پودر استفاده می کردم تا این که پس از مدتی به طرز وحشتناکی هنگام غذا خوردن گرسنه ام می شد و اشتهایم بالا می رفت و پس از 3 ماه 20 کیلو چاق شدم.
بعد از این که نتیجه مثبت استفاده از دارو را دیدم به پیشنهاد عطار برای این که دوباره لاغر نشوم این کار را ادامه دادم اما در این بین متوجه شدم رنگدانه هایی در پوستم ایجاد می شود که خیلی دیر از روی پوستم می رود. با خودم گفتم احتمالا مشکل کبدی پیدا کرده ام اما باز هم آن را مصرف کردم تا این که به دلیل سفت شدن سینه هایم همراه با درد شدید به دکتر مراجع کردم که پس از معاینه پزشک گفت پرولاکتین خونم 5 برابر افراد عادی فعالیتش افزایش یافته که برایم اسکن مغزی نوشت اما خوشبختانه توموری در سرم نبود. همچنین پس از مدتی این دارو را کنار گذاشتم و فقط ورزش کردم تا این که این غده از سینه من رفت.
البته عوارض دیگری هم با مصرف این دارو به سراغ من آمد که به عنوان مثال صبح ها که از خواب بیدار می شدم اضطراب شدیدی وجودم را می گرفت و چربی خونم به شدت بالا رفت و پاهایم در خواب می گرفت. همچنین این دارو موجب خروپف های بلند و زیاد شدن خواب من می شد.
* داروی سردرد یک عطاری موجب مرگ یک زن 40 ساله شد
رسول ستوده منش، عضو انجمن گوارش و کبد ایران نیز در این زمینه می گوید: بیماران متعددی در بیمارستان های مختلف می بینیم که به دلیل مصرف بیش از حد و غیر قابل کنترل داروهای به اصطلاح گیاهی دچار مسمومیت های مختلف از جمله مسمومیت با سرب می شوند.
وی می افزاید: خانم 40 ساله ای به خاطر سردرد دم کرده های متعددی مصرف کرده بود که آرام آرام دچار یرقان شده و فوت کرد. در این جا باید چه کسی پاسخگو باشد چرا که عطاری هم می گوید این خانم اشتباه مصرف کرده است.
داروهای غیر مجاز با تبلیغات ماهواره ای در جامعه مشتری پیدا کرده اند
ثریا امامی، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: اخیرا با تبلیغات ماهواره ای و اینترنتی بسیاری از داروهای غیر مجاز که مورد تأیید وزارت بهداشت نیستند وارد کشور شده و جای خود را در جامعه باز کرده اند.
نظام دارویی کشور داروهای وارداتی را بررسی می کند و حتما این داروها باید به تأیید کارشناسان دارویی وزارت بهداشت برسند و پس از آن برای مصرف عموم توزیع شود.
متأسفانه اخیرا با تبلیغات ماهواره ای و اینترنتی بسیاری از داروهایی که مورد تأیید وزارت بهداشت نیستند و کارخانه های معتبری آن را تولید نکرده اند وارد کشور شده و با تبلیغاتی سوء، جای خود را در بین جامعه باز می کنند.
هیچ دارویی را هر چند تبلیغات آن در جاهای مختلف شده باشد در صورتی که تأییدیه ی وزارت بهداشت را نداشته باشد نباید مورد استفاده قرار گیرد چرا که از نظر علمی قابل قبول نیست.
در دانشگاه علوم پزشکی ایران مواردی از این داروهای تبلیغاتی را ردیابی و کشف کردیم که تبلیغات آن در ماهواره انجام می شد اما مواردی که کشف شد برچسب تقلبی و حتی بارکد تقلبی داشت.
موضوع افزایش قد توسط یک دمپایی نیز کاملا غیر کارشناسی است و هیچ تأییدی از متخصصان غدد تاکنون در این خصوص نداشته ایم. اگر مردم موارد تخلف را به وزارت بهداشت دهند پیگیری انجام می شود.
فرآوری: مریم مرادیان نیری
بخش تغذیه و سلامت
منابع:
- گسترش صنعت
- فارس
- جام جم آنلاین
اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.
برای شرکت در بحث های انجمن بهداشت و سلامت سایت، اینجا را کلیک کنید.
* مطالب مرتبط :
خواص گیاهان دارویی مختلف
