سربازی در عصر ما!

سیره و روش زندگانی پیامبر(صلی الله علیه و آله) از مهمترین الگوهای زندگانی بشر است که می تواند در امور مختلف ایشان را هدایت نماید. ما با مقالاتی همچون «پیامبر بی سابقه!»، «تلویزیون هم مهّمه!» به بررسی برخی از زوایای سیره رسول مکرم اسلام پرداختیم. در این نوشتار به بخش دیگری از سیره پیامبر (صلی الله علیه و آله) در رهبری نظامی ایشان می پردازیم.

فرمانده مکتبی

از جمله اصول سیره پیامبر در فرماندهی و پرورش فرماندهان که نقش مهمی در حفظ کیان اسلامی دارند آن است که فرماندهانی را تربیت می نمودند که به موضوع فرماندهی به سان یک مسئولیت و امانت الهی قرآنی نظر داشته باشند. در واقع فرمانده صالح آن کسی است که به صفات یک معلم آگاه آراسته باشد و مسئولیت خود در برابر امت اسلامی درک کند و پیوسته خود را آماده نگه دارد تا در بعد معنوی و نیز جسمانی و مادی دچار نقص و کمبود نگردد.

توجه به زیردستان

توجه به افراد ضعیف در اجتماع همواره مورد توصیه اسلامی است. این موضوع به خصوص زمانی اهمیت بیشتری می یابد که در تربیت فرمانده نظامی وی را به گونه ای بپرورانند که به حقوق افراد تحت فرمان خود توجه نماید و ایشان را عوامل الهی ببیند که خداوند به صورت امانت در دست او قرار داده است. پیامبر (صلی الله علیه و آله) با پرورش فرماندهان برجسته و انتخاب دقیق ایشان برای اهداف اسلامی قرآنی همواره گوشزد می فرمودند که «کلکم راع و کلکم مسئولٌ عن رعیته؛ همه شما والی و امیرید و همگی مسئولیت زیردستان خود را بر عهده دارید.»

نمونه فرماندهی عالی

از جمله شاگردان برتر در مکتب پیامبر (صلی الله علیه و آله) وجود مبارک امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) است. ایشان در هر سریه ای که شرکت می کردند فرمانده بودند و به خوبی ابعاد گوناگون فرماندهی الهی را به نمایش می گذاردند. شجاعت، نیرومندی و توانمندی، توجه به تاکتیک های نظامی از یک سو و روحیه بالای معنوی، توجه به سربازان و افراد تحت فرمان و توکل و اعتماد به خداوند متعال در برهه های سخت جنگ از سوی دیگر همگی تنها نمونه هایی از فرمانده پروری! رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) است که از سیره زندگانی حضرتش به خوبی به دست می آید.

یکسانی فرمانده و سرباز

از دیگر نکات بارز در موضوع سیره رهبری نظامی پیامبر (صلی الله علیه و آله) آن است که ایشان هرگز خود را از گروه مسلمانان جدا نمی کردند و در مواقع حساس به مشورت و شوری با ایشان می پرداختند. ایشان ملاک احترام و تکریم شخصیت انسانها را تنها تقوا و پارسایی می دانستند و بر این اساس هرگز نظرات گروهی را بر گروه دیگر براساس معیارهای ناصوابی نظیر اصل و نسب یا مال و ثروت ترجیح نمی دادند. داستان مشهور جنگ احد در این باره گویای همین موضوع است که مشورت از جمله ارکان اساسی در رهبری نظامی رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) بوده است!

ترسیم افق های والا

در رهبری نظامی پیامبر (صلی الله علیه و آله) توجه به عنصر معنویت آنچنان پررنگ و واضح است که سایر مسائل را به آسانی تحت الشعاع قرار می دهد. بر این اساس پیامبر (صلی الله علیه و آله) در جنگها و اقدامات نظامی خود نیز بدنبال پرورش انسان شایسته و سرباز نمونه ای هستند که جهادگری مسلمان باشد و با اهدافی نیکو که همان رضایت خداوندی است تربیت گردد. توجه یک سرباز مسلمان به آن است که رضایت الهی را با شهادت در راه خدا و یا فتح و پیروزی برای اسلام به ارمغان آورد و در این مسیر شخصیت انسانی الهی خود را پرورش دهد و در مسیر کمالش قدم بردارد.

این مسأله به خصوص زمانی که در مقایسه با شیوه رهبری نظامی غیر مسلمانان سنجیده شود نکات بسیار ارزشمندی را بدست می دهد. از جمله آنکه جنگجوی غیرمسلمان پس از رسیدن به سنّی معین بالاجبار به نظامیان می پیوندد و براساس خودپرستی و تعصب و نژادگرایی تربیت می شود و شعارهای محرک او در میدان جنگ نیز وعده های پوچ دنیایی، انتقام جویی و نژادپرستی است که فرماندهان متکبر و مغرور آنها را به کار می گیرند. او در محیطی خشک و نظامی تنها باید به پیروزی بیندیشد وگرنه مورد توبیخ فرماندهان خود قرار گرفته و با او بدرفتاری خواهد شد!

سربازی در عصر ما!

براساس سیره عملی پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) در رهبری نظامی این سؤال به ذهن می رسد که آیا در این روزگار ما توانسته ایم با الگوگیری از پیامبر (صلی الله علیه و آله) رهبری نظامی اسلامی را ترسیم نماییم؟!!

اگر موفق شویم فرزندان خود را به گونه ای تربیت و پرورش دهیم که دفاع از کیان اسلامی و قوانین وحیانی الهی را افتخار و وظیفه ای برای خود بدانند و در این مسیر سر از پا نشناخته و خود را مطیع اوامر الهی بدانند می توانیم بگوییم الگوی ما پیامبر (صلی الله علیه و آله) بوده است!

و اگر موفق شویم شهادت در راه خدا را به عنوان ارزشی برتر در میان ملاکهای انسانی به نسل جوان تفهیم نماییم و فرهنگ ایثار و شهادت و جانبازی برای ارزش های الهی و رضایت خداوندی را در جامعه ترویج نماییم می توانیم بگوییم الگوی ما پیامبر (صلی الله علیه و آله) بوده است!

نتیجه گیری

الگوگیری از سیره نظامی پیامبر (صلی الله علیه و آله) برای دفاع از کیان اسلامی در عصر و روزگار ما از اهمیت خاصی برخوردار است و می تواند فرهنگ شهامت و شهادت را بیش از پیش در میان مسلمانان زنده گرداند.

رادفر 

بخش عترت و سیره تبیان

منابع و مآخذ

1- تاریخ ابن عساکر، ج2

2- سیره پیامبر (صلی الله علیه و آله) در رهبری و انسان سازی- سالم الصغار

3- سنن الرسول الاعظم- معهد باقرالعلوم (علیه السلام)

4- فضائل و سیره چهارده معصوم (علیه السلام)- عباس عزیزی

5- سنن النبی- علامه طباطبایی

6- سیری در سیره نبوی (صلی الله علیه و آله)- شهیدمطهری

7- تاریخ یعقوبی- ج2

8- نهج الفصاحه (مجموعه سخنان گهربار رسول اکرم (صلی الله علیه و آله))