موانع سلوک

علامه محمد تقی جعفری از شخصیت‌های بسیار برجسته علمی و تقوایی هم قرن ماست. او که هم عالم بود و هم عارف، هم سالک بود و هم فقیه و هم فیلسوف، بیاناتی روشن، گیرا و عالمانه داشت. امروز بخشی از توصیه های این شخصیت بزرگ را برای شما آماده کردیم.

همیشه سخن از چگونگی سیر و سلوک و شناخت راه‌های آن به میان می‌آید. اما همانطور که برای یک حرکت، به راهکارها و شناخت راه احتیاج داریم، همانطور به شناخت موانع نیز محتاجیم. در این مقاله، شما را با موانع سیر و سلوک آشنا می‌کنیم.

سیر و سلوك داراى چند مانع است:

1. سالك در هیچ لحظه اى از لحظات حركت خود نبایداحساس وصول یا امتیاز برترى كند، اگر چنین آفتى گریبان سالك را بگیرد، نه تنها از حركت به مراحل بعدز باز خواهد ماند، بلكه نفس كمال جوى او به قهقرا خواهد رفت.

2. اشتغالات و علایق دنیوى مانند ثروت اندوزى، مقام جویى، شهرت طلبى و محبوبیت خواهى میان مردم، از امور تباه كننده سیر و سلوك اند، البته اگر ثروت و مقام وسیله اى جهت تنظیم حیات خود و دیگران باشد، نه تنها مانع ره كمال نمهواهد بود، بلكه به خاطر مشقتهایى كه سالك در این مسیر تحمل مى كند، عبادت تلقى خواهد شد.

3. اشباع حس خودخواهى - به هر شكل و با هر وسیله - مانع نیرومندى براى سیر و سلوك است . ادعاى تزكیه نیز سد راه كمال است . بر خى ادعاى تزكیه را به عنوان بیان واقعیت، ناشى از خودخواهى نمى دانند، اما عرفاى بزرگ این مطلب را نمى پذیرند، زیرا همه عظمتها و امتیازات سالك، از الطاف الهى است و استناد آنها به خود نوعى شرك محسوب مى شود.

4. شكوفاییها و روشناییهاى خیره كننده كه در حالات عرفانى براى سالك حاصل مى شود، از دیگر موانع سیر و سلوك است . برخى از اهل سلوك با بروز این حالات لذتبار خود را گم مى كنند و این حالات را آخرین منزلگاه كمال تلقى مى كنند، در حالى كه این حالات فقط براى تشویق و تحریك سالك جهت ادامه راه است .

5. به فعلیت رسیدن قدرتهاى شگفت انگیز، نظیر اطلاع از دلها، امور مخفى، اخبار گذشته و اینده، تصرف در امور مادى و نفوس، گاه سالك را از كمال باز مى دارد. سالك باید بداند كههدف وى وصول به حق است، نه تحقق كرامات، وصول به لقاى الهى برتر و با عظمتر از كشف و كرامات است .

6. حالت آرامش و ازادى مطلق و اشراف بر عالم هستى از عظمتهاى شگفت انگیز روح است، كه اگر سالك آ را از خود بداند، ممكن است از عظمت روح خود غفلت كرده، ادعاى انا الحق كند.

7. احساس شكوفایى و ابتهاج روح نشانه ورود به جاذبه الهى و تجلى صفات حق تعالى بر دل سالك است . سالك باید مراقب باشد كه این احساس سد راه كمال او نشود.

منبع:

برگرفته از پایگاه راز و رمز.

تهیه و فرآوری: محمد حسین امین - گروه حوزه علمیه تبیان