جنگلهای زاگرس در کوره بخاریهای چوبی

 اگر تمهیدات لازم برای اجرایی شدن طرح ارزشمند و بزرگ هدفمندی یارانه ها دیده نشود ممکن است تبعات این طرح برای پایداری منابع طبیعی، به ویژه رویشگاههای جنگلی مصیبت بار باشد.

50 درصد تخریب جنگلهای زاگرس و ارسباران طی 20 سال اخیر در حالی برای تامین سوخت روستاییان انجام شده که این روند با هدفمند شدن یارانه ها و افزایش قیمت سوخت های فسیلی و استفاده از بخاریهای چوبی شتاب بیشتری گرفته است.

کارشناسان منابع طبیعی در مناطق جنگلی زاگرس با ابراز نگرانی نسبت به تخریب جنگلهای این منطقه از کشور معتقدند اگر تمهیدات لازم برای اجرایی شدن طرح ارزشمند و بزرگ هدفمندی یارانه ها دیده نشود ممکن است تبعات این طرح برای پایداری منابع طبیعی، به ویژه رویشگاههای جنگلی مصیبت بار باشد.

هومان خاکپور متخصص منابع طبیعی و فعال محیط زیست در اینباره معتقد است: جایگزینی هیزم به دلیل افزایش قیمت سوختهای فسیلی و همچنین افزایش روند تبدیل زیر اشکوب جنگل به دیم زارهای کم بازده و افزایش دام موجود در آبادیهای جنگل نشین به دلیل نرخ بالای بیکاری و ارزان بودن نیروی کار در روستاها و پایین بودن سرانه ی درآمد خانوارهای روستایی تهدیدی جدی برای محیط زیست است.

از سوی دیگر مدیرکل سابق جنگلهای خارج از شمال کشور که چندی پیش از سمت خود استعفا داده با نگرانی از وضعیت خطرناک جنگلهای زاگرس به خبرنگار مهر گفت: اگر این روند در زاگرس ادامه داشته باشد ظرف 20 سال آینده بزرگترین منابع آب شیرین ایران را با تخریب رویشگاههای زاگرس از دست خواهیم داد.

وی به تخریب کیفی و کمی جنگلهای زاگرس اشاره کرد و افزود: تغییرات اقلیمی منابع آب شیرین را هدف گرفته است و با ادامه این روند وضعیت منطقه زاگرس تنش برانگیز می شود.

این متخصص جنگل اظهار داشت: اگر ما معتقدیم روستائیان نباید جنگلها را قطع کنند باید سوخت مورد نیاز آنها تامین شود ولی متاسفانه این فرایند در دستور کار و اهداف بخش جنگل سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری نیست و آنها می گویند تامین سوخت به عهده ما نیست و اگر سوخت بدهیم خلاف قانون است در حالی که بنده معتقدم این شکل از مدیریت جنگل متعلق به 40 سال پیش است.

دکتر پیمان یوسفی آذر هم با تاکید بر اینکه عامل 50 درصد تخریب جنگلهای منطقه زاگرس و ارسباران تامین سوخت از

سوی اهالی جنگل  است می گوید: حضور دام در جنگل و زراعت عوامل تهدید کننده بعدی هستند که نظام بودجه ریزی حفاظت از جنگلها باید در کار خود برای نجات جنگلهای زاگرس بر اساس آن اقدام کند.

این متخصص امور جنگل با اشاره به اینکه تلاشهای گسترده ای در سازمان جنگلها، مراتع و آبخیز داری کشور در حال انجام است اظهار داشت: زمانی که مسئولیت اداره جنگلهای خارج از شمال را بر عهده داشتم با تغییر رویکرد برنامه ریزی روند سابق را تغییر داده و در جهت اصلا نظام بودجه ریزی اقدام شده است.

یوسفی آذر اظهار داشت:عده ای بر این باورند که با هزینه دولتی جنگل کاری کنند و از جنگلهای دست کاشت محافظت شود در حالی که باید اولویت با جنگلهای طبیعی باشد. نظام بودجه ریزی در جنگل باید تغییر کند و بر مشارکت مردم به عنوان مالکان اصلی جنگلها تاکید شود.

مدیرکل سابق جنگلهای خارج از شمال سازمان جنگلها گفت: بدون مردم هیچ طرحی نتیجه نمی دهد چرا که اگر امکانات حضور مردم در جنگل ارائه نشود آنها کار خود را می کنند و قطع درختان نتیجه طبیعی حضور آنها است و اقدامی است که برای رفع مشکلاتشان به آن دست می زنند.

یوسفی آذر اضافه کرد: روستایی که در جنگل و اطراف جنگل زندگی می کند نیازهایش را بر مبنای محیط پیرامونش برآورده می کند و برآوردهای ما در سازمان جنگلها نشان می دهد 50 تا 70 نوع وابستگی به جنگل در هر روستایی وجود دارد و تا امکانات برای او فراهم نشود نمی تواند در سرمای زیر 25 درجه به زندگی خود ادامه دهد، بنابراین اقدام به قطع و سوزاندن درختان جنگلی می کند.

در همین رابطه یک متخصص محیط زیست کشور معتقد است: هجوم مردم روستایی به استفاده از درختان جنگلی برای جایگزین سوخت و تامین نیازهای زمستان بعد از هدفمندی یارانه ها قابل پیش بینی بود و کارشناسان حوزه منابع طبیعی  با توجه به بضاعت اقتصادی مردم جنگل نشین پیش بینی این وضعیت را کرده بودند.

محمد درویش به خبرنگار مهر گفت: علاوه بر جنگلهای طبیعی کشور در زاگرس، ارسباران، هیرکانی، جنگلهای دست کاشت مناطق کویری که برای تثبیت شن و جلوگیری از بلند شدن خاک و کنترل شنزارهای بیابانی کاشته شده بودند مورد هجوم قرار گرفته و به شدت در معرض تخریب هستند.

وی تاکید کرد: در سیرجان، کرمان و مناطق بیابانی کشور درختانی که برای مقابله با بیابان کاشته شده اند مورد تخریب قرار گرفته اند اما به نظر می رسد دولت برای مقابله با این بحران ناخواسته می تواند تهدید را به فرصت تبدیل کند و  به سمت استحصال انرژی های نو برود.

درویش اظهار داشت: ساخت اجاقها و آبگرمکنهای خورشیدی می تواند کمک بزرگی به روستائیان بکند و آنها را از تخریب جنگلها باز دارد. با این حال دولت موظف است تا پایان برنامه پنجم، 5 هزار مگابایت برق از طریق منابع انرژی پاک تولید کند که می تواند از همین جا آغاز کند.

وی با اشاره به اینکه خود مسئول تدوین سند 20 ساله برنامه مدیریت بیابان ایران 1404 بوده اظهار داشت: در این سند

تاکید شده برای جلوگیری از روند بیابانی شدن کشور به سمت استحصال انرژی های نو باید رفت و برای تکمیل طرح تحول اقتصادی و هدفمند سازی یارانه ها می توان این فرصت را برای همه ایجاد کرد.

همچنین هومان خاکپور متخصص منابع طبیعی در چهارمحال و بختیاری به خبرنگار مهر گفت: افزایش قیمت نفت و کپسول گاز، به دلیل بیکاری و نداشتن درآمد کافی برای تغییر وسایل تولید انرژی در منازل باعث روی آوردن اهالی روستاهای جنگل نیشین به قطع درختان جنگلی به منظور تامین سوخت شده است.

وی اظهار داشت: زنان روستایی برای تأمین هیزم مورد نیاز خود چندین کیلومتر راه صعب العبور را طی می کنند و با تحمل این کار سخت به نابودی جنگل کمک می کنند و  از سر ناچاری مرتکب جرائم زیست محیطی ناخواسته می شوند و از شرایط سخت زندگی شان گلایه دارند.

به گفته این متخصص منابع طبیعی؛ روند شتابان جایگزینی سوخت هیزمی با سوخت های فسیلی و نبود تمهیدات و برنامه های  حمایتی لازم جهت کنترل و مهار این روند ویرانگر که به وضوح در تمامی آبادی های پراکنده در رویشگاه های جنگلی زاگرس نیز قابل مشاهده است زنگ خطری جدی برای مسئولین و دستگاه های متولی صیانت و پاسداری از این زیست بوم های جنگلی در حال تخریب بوده که عدم واکنش مناسب به آن می تواند سبب وارد شدن خسارت های جبران ناپذیری به بلوط زارهای غرب کشور شود.

منبع:خبرگزاری مهر

بخش اجتماعی