بازی هند با ایران و آمریکا

اگر بوش از کوبا، سوریه‌، کره شمالی و ایران به عنوان سازهای مخالف جهانی سخن می‌گفت، امروزه روز باراک اوباما تمام همت خود را بر جلب اجماع بین المللی برای تحریم ایران متمرکز کرده است. از تابستان گذشته تاکنون کاخ سفید از جهانیان می‌خواهد میان واشنگتن و تهران یکی را انتخاب کنند.

ایالات متحده باز جهان را به دو جبهه خیر و شر تقسیم کرده است. استراتژی که جورج بوش جمهوری خواه در هشت سال ریاست جمهوری خود بر جهان حکمفرما کرده بود، گویا در روزهای ریاست جمهوری باراک اوباما دموکرات هم خط مشی قرار گرفته است. اگر در آن زمان بوش از محور شرارت سخن می‌گفت و برای معادلات بین المللی به ضم خود تعیین تکلیف می‌کرد، امروزه روز هم باراک اوباما در قامت مردی که با شعار تغیبر به روی کار آمد، از تعامل سخن می‌گوید اما در عمل تقابل را جستجو می‌کند. اگر بوش از کوبا، سوریه‌، کره شمالی و ایران به عنوان سازهای مخالف جهانی سخن می‌گفت، امروزه روز باراک اوباما تمام همت خود را بر جلب اجماع بین المللی برای تحریم ایران متمرکز کرده است. از تابستان گذشته تاکنون کاخ سفید از جهانیان می‌خواهد میان واشنگتن و تهران یکی را انتخاب کنند. در آخرین نشست شورای امنیت با محوریت ایران، تنها ترکیه و برزیل از اعضای حاضر در صحن، مخالفت خود را با تشدید تحریم‌ها علیه ایران ابراز کردند. اوباما از همان روز سینه خود را سپر کرده و داعیه دار جلب اجماع جهانی علیه تهران است. اجماعی که این بار چین و روسیه را هم در خود جای داده بود.

دست حامی‌خواهی ایالات متحده برای تشدید تحریم‌ها علیه ایران به سمت آسیایی‌ها هم دراز شده است. هندوستان در زمره کشورهایی است که در منطقه متحد استراتژیک ایالات متحده به حساب می‌آید و البته با ایران هم رابطه تجاری بسیار خوبی دارد. همین مساله دهلی نو را در موضع انتخاب قرار داه است: یا تهران یا واشنگتن.

ژاپن تایمز در تازه ترین تحلیل خود در این باره می‌نویسد: هندوستان اخیرا کرسی دوره ای خود را در شورای امنیت در آغوش کشیده است. آخرین بار دو دهه پیش بود که نماینده هند در قالب عضو غیردائم شورای امنیت بر کرسی این شورا تکیه زد. سیاست‌هایی که دهلی نو در چند ماه اخیر در قبال ایران از خود نشان داده در حقیقت نمایانگر نقشی است که این کشور به دنبال ان در منطقه و در سطح بین المللی است. دولتمردان در هند می‌خواهند به همگان بفهمانند که عضوی فعال در شورای امنیت هستند و البته کشوری که دیگران می‌توانند بر روی آن برای تنبیه یا تشویق دسته جمعی کشوری ثانی حساب باز کنند.

حرکت جدید بانک ذخیره ارزی در هندوستان در خصوص ممنوع کردن گردش مالی حساب‌های ایران در بانک منطقه ای موسوم به اتحادیه آسیایی‌، از سوی بسیاری به خوش رقصی برای ایالات متحده و غرب تعبیر شد. این اتحادیه در حقیقت سیستم بانکی است که ساخته و پرداخته دست نه کشور از جمله خود ایران و هندوستان است.

این حرکت شاید پاسخ دهی به درخواست آمریکا برای تحریم ایران بود اما از منظر بین المللی و کارشناسی توسل هندوستان به این حرکت بسیار بچه گاه و البته به دور از خرد منطقه ای بود. هندوستان ماهانه 12 میلیون بشکه نفت از ایران وارد می‌کند و این رقم در حقیقت دوازده درصد ذخیره سوختی مورد نیاز هند را شامل می‌شود.این حرکت هندوستان یعنی دریافت نفت ایران و البته عدم پرداخت مابه ازای آن. عراق نیز اخیرا در حرکتی مشابه ادعا کرد که نمی‌تواند به دلیل تحریم‌ها، وجه ناشی از خرید نفت از ایران را پرداخت کند.

هندی‌ها برای پرداخت پول خرید نفت از تهران می‌توانند از بانکی در المان استفاده کنند که در‌هامبورگ واقع شده و در حقیقت نقش میانجی را میان دو کشوری بازی می‌ کند که بیشترین حجم معامله‌های تجاری را با هم دارند. ژاپن تایمز در ادامه می‌نویسد: پیشنهاد استفاده از این اتحادیه برای نقل و انتقال‌های بانکی در حقیقت کار ایران بود. ایران ادعا می‌کرد که این حرکت می‌تواند به نوعی نقش دور زدن تحریم‌ها را داشته باشد. ساختار این اتحادیه ارزی به گونه ای است که پیگیری نرخ واریز شده و نرخ انتقالی برای دیگر کشورهای خارج از گردونه اعضا کار سختی است. ایالات متحده ادعا کرد که ساختار دریافت پول نفت از این اتحادیه توسط ایرانی‌ها شفاف نیست و در بسیاری از موارد این پول را شرکت‌ها یا افرادی دریافت می‌کنند که نام انها در لیست تحریم‌ها قرار گرفته است. ایالات متحده بلافاصله پس از اعلام این خبر از سوی دهلی نو حمایت خود را از این حرکت اعلام کرد. در بیانیه ای که در این باره منتشر شد هم امده است: دهلی نو در قطع ارتباط با بانک مرکزی ایران بهترین تصمیم را گرفته است.

واشنگتن مدت هاست از هند می‌خواهد که میزان معامله‌های تجاری خود با ایران را کاهش دهد. با این همه هندوستان همچنان ایران را شریکی قابل اعتماد برای خود می‌داند. هند با پاکستان که همسایه دیوار به دیوار خود است آنچنان حجم از خصومت و کینه توزی را تجربه می‌کند که به کمک ایران در تامین امنیت نیاز دارد. در این میان افغانستانی هم وجود دارد که تبدیل به صحنه رقابت میان هند و پاکستان شده است. هندی‌ها از تسلط پاکی‌ها بر اوضاع سیاسی و امنیتی افغانستان بسیار واهمه دارند و آن را جبهه ای در حال شکل گیری علیه خود می‌دانند. برای رفع این دغدغه ایران می‌تواند بهترین گزینه برای همراهی با هند در استراتژی‌هایش در افغانستان باشد.

ژاپن تایمز در ادامه می‌نویسد: رابطه میان تهران و دهلی نو در چند ماه اخیر تنش‌های بسیاری را تجربه کرده است. دعوای میان هند و پاکستان بر سر کشمیر و طرح این موضوع در محافل سیاست داخلی ایران تا حد بسیاری بر نگاه دهلی نو بر تهران تاثیرگذار بود. رابطه اقتصادی میان دو طرف هم در این چند ماه چندان سیر صعودی خود را طی نکرده است. تلاش‌های دو کشور برای مجزا کردن معادله‌های تجاری از دایره تحریم‌های بین المللی هم تاکنون ثمری به دنبال نداشته است. واردات نفت ایران به دهلی نو در چند ماه اخیر به دلیل مشکلاتی که در بیمه محصولات ایرانی به وجود امده، به شدت کاهش یافته است. هند حتی به دلیل همین مشکلات از تصمیم خود برای سرمایه گذاری در بخش پالایش نفت ایران هم صرفنظر کرد. کشورهایی که به نوعی در چند دهه اخیر در بخش نفت ایران سرمایه گذاری کرده بودند‌، با تحریم‌های کوچک و بزرگ از راه رسیده ادامه این مسیر را سخت و غیرممکن می‌دانند.

هندوستان از سال 2006 میلادی که تازه ترین تحریم‌ها علیه ایران به تصویب رسید، تعهد خود را به پایبندی به این تحریم‌ها اعلام کرد. البته دهلی نو هم مانند مسکو و پکن بارها بر بی ثمری این راهکار در متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران تاکید کرده است. ایران نیز هیچ گاه از برنامه تسلیحاتی هسته‌ای هند حمایت نکرده است و در سال 1998‌، از قطعنامه شورای امنیت علیه آزمایش بمب هسته‌ای دهلی نو حمایت کرد. ایران تا کنون بارها از دهلی نو و اسلام آباد خواسته است که به معاهده منع تکثیر تسلیحات هسته‌ای بپیوندند.

بخش سیاست

منبع:دیپلماسی ایرانی