تاریخ روزنامه ها در جهان
در دورترین نقاط جهان، در بلوارهای شهرهای بزرگ، در كوچه های باریك، در كیوسك ها، در قایق ها و كشتی های بادبانی. آن ها تا خورده و یا لوله شده دست به دست می شوند و گاه حكم پوشش را دارند كه به كار شب های سرد در پارك ها می خورند.
این روزها می توانید آن ها را در همه جا پیدا كنید.
در دورترین نقاط جهان، در بلوارهای شهرهای بزرگ، در كوچه های باریك، در كیوسك ها، در قایق ها و كشتی های بادبانی. آن ها تا خورده و یا لوله شده دست به دست می شوند و گاه حكم پوشش را دارند كه به كار شب های سرد در پارك ها می خورند.
رسانه ای كه قرار بود دنیا را تغییر دهد، نخستین پرتو خود را در یكی از روزهای سال 1605 در استراسبورگ آشكار ساخت (یك جمهوری آزاد در قرن شانزدهم).
البته یوهان كارولس (Johann carolus) چاپكار نمی دانست روزنامه چنین كاركردی خواهد یافت. او روزنامه رلیشن (Relation) را به چاپ رساند. رلیشن یك واژه لاتین است كه از relatio به معنی گزارش دادن مشتق می شود و او به همین دلیل این نام را برای روزنامه اش برگزیده بود. او چهار فرمان رسانه های مدرن را جاری ساخت. نخست آن كه رلیشن نخستین روزنامه موضوعی بود و طیفی از موضوعات را پوشش می داد و بنابراین جهانی بود، دوم آن كه متمركز بر عامه مردم بود و بنابراین آگهی داشت و بالاخره تعیین كننده ترین فاكتوری كه رلیشن را به اولین روزنامه مدرن تبدیل ساخت، تداوم آن در انتشار بود.
رسانه ای كه قرار بود دنیا را تغییر دهد، نخستین پرتو خود را در یكی از روزهای سال 1605 در استراسبورگ آشكار ساخت (یك جمهوری آزاد در قرن شانزدهم)
رلیشن، نخستین روزنامه هفتگی
رلیشن نخستین روزنامه ای بود كه به صورت هفتگی و به مدت هفتاد سال به زندگی خود ادامه داد. اما به هر حال، رلیشن از بسیاری جهات شبیه روزنامه های امروزی نبود. در آن دوران پستچی ها نقش تعیین كننده ای در گردآوری اخبار داشتند، چرا كه آن ها بودند كه خبرها را از دلیجان ها یا پیك های سواره می گرفتند و از آن جایی كه در آن دوران خبرها به مفهوم اخص كلمه چندان زیاد نبودند، هر چیزی كه می رسید به دست چاپ سپرده می شد، بی آن كه حتی ویرایش شود. مقالات به طور عمده با حروف سربی چیده می شدند و با ماشین هایی كه از چوب ساخته شده بودند، به چاپ می رسیدند. چند سال طول كشید تا روزنامه ها در سایر كشورها هم پدیدار شوند.
نخستین روزنامه فرانسه
نخستین روزنامه فرانسه تحت عنوان گزت (Gazette) در سال 1631 منتشر شد.
نخستین روزنامه انگلیس
روزنامه دیگری با همین نام در سال 1365 در انگلیس منتشر شد كه در آغاز آكسفورد گزت (Oxford Gazette) خوانده می شد. آكسفورد گزت در آكسفورد یعنی در جایی كه دربار انگلیس از ترس طاعون در آنجا مستقر شده بود، منتشر می شد. اما وقتی دربار پس از یك سال به پایتخت بازگشت، این روزنامه نیز نام خود را به لندن گزت تغییر داد.
نخستین روزنامه سوئد
در سوئد نخستین روزنامه با نام Post och inrikes Tidningar در سال 1645انتشار یافت. این روزنامه سوئدی قدیمی ترین روزنامه ای است كه هنوز تا امروز و ظاهراً بدون وقفه به انتشار خود ادامه داده است. [دیجیتال شدن همین روزنامه]
نخستین روزنامه آمریكا
پنجاه سال بعد پای روزنامه به آمریكا باز شد. روزنامه پابلیك اكرنسز (Public Occurrences) در سال 1690 در بوستون انتشار یافت. بدبختانه این روزنامه تنها یك شماره انتشار یافت و به سرعت توقیف شد و به همین دلیل است كه تاریخ آ غاز انتشار روزنامه های مدرن آمریكا را سال1734 می دانند، یعنی زمانی كه ژورنال هفتگی نیویورك (New York Weekly Journal) منتشر شد.
نخستین روزنامه كانادا
هجده سال دیگر هم گذشت تا این كه كانادایی ها در سال 1752 به نخستین روزنامه خود یعنی هالیفكس گزت (Halifax Gazette) رسیدند.
نخستین روزنامه استرالیا
اما نخستین روزنامه ها در بخش شرقی جهان در قرن نوزدهم با عنوان سیدنی گزت و نیوساوت ادورتایزر در سال 1803 در استرالیا منتشر شدند، یعنی درست 15 سال پس از تشكیل تبعیدگاه های جزایی در این سرزمین.
نخستین روزنامه هند
اما روزنامه بمبئی ساماچار (Bombay samachar) از سال 1822در هند منتشر شد. این روزنامه به دو زبان انگلیسی و گجراتی كه زبان شمال غربی هند است، منتشر می شود.
نخستین روزنامه ژاپن
ژاپنی ها هم نخستین روزنامه خود را با نام نیچی نیچی (Nichi Nichi) در سال 1872منتشر ساختند.
تولد روزنامه به مفهوم امروزین آن
اما انتشار روزنامه و به عبارت بهتر تولد روزنامه به مفهوم امروزین آن در سال 1650 در لایپزیگ آلمان و با انتشار اینكومند زایتونگن (Einkommende Zeitungen) صورت گرفت. اینكومند زایتونگن ? روز در هفته منتشر می شد، چهار صفحه داشت و ابعاد آن حدود 5/31 در 17سانتی متر بود. اگرچه انتشار روزنامه ها در آغاز از نظر تعداد چشم گیر نبود، اما آلمانی زبان ها به حدی كه بخواهند بخوانند، روزنامه در اختیار داشتند. در پایان قرن هفدهم حدود هفتاد روزنامه آلمانی زبان در آلمان منتشر می شد كه كمی بیشتر از كل روزنامه های منتشره در بقیه اروپا در آن دوران بود. این روزنامه ها كه تیراژهایی در حدود 300 تا400 نسخته داشتند، توسط 200هزار تا 250 هزار نفر خوانده می شدند. از آن جا كه همه مردم قدرت خرید روزنامه نداشتند، روزنامه خوانی در آن دوره یك تجربه مشترك بود و علاوه بر این، یك سوم جمعیت قادر به خواندن و نوشتن بودند. آنان كه روزنامه می خریدند در كافه ها، خانه ها و قرائت خانه ها (reading rooms) برای دیگران روزنامه می خواندند و درباره آخرین خبرها و تحولات با هم بحث می كردند. پروفسورها و معلم ها هم از گزارش های روزنامه ها برای دروس و سخنرانی های خود استفاده می كردند.
ارتقای سطح سواد و آموزش منجر به استقبال بیشتر از روزنامه ها شد و مردم برای هزینه كردن در مورد رسانه ای كه عطش آن ها را نسبت به اطلاعات فرو می نشاند، رغبت و تمایل بیشتری از خود نشان دادند. حدود سال 1800 بود كه Hamburger Unpartheyische Correspondent برای خود51 هزار مشتری دست و پا كرد. چهارهزار نسخه از این روزنامه هامبورگی كه برای اروپایی ها به یك منبع معتبر خبری تبدیل شده بود، به كشورهای ماورای بحار ارسال می شد و این روزنامه توانست نخستین روزنامه نگارانی را كه فقط از طریق روزنامه نویسی امرار معاش می كردند، گرد خود جمع كند.
چاپ به مثابه بال های روزنامه
فرا رسیدن قرن نوزدهم نشان داد هیچ چیز یارای ممانعت از غلبه و پیشروی روزنامه ها را ندارد. بروز روش های صنعتی كاغذسازی در میانه قرن نوزدهم و تركیب مطالب محتوایی با آگهی ها باعث شد تا در عرصه روزنامه ها سنگ پایه تازه ای از جنبه هزینه ها بنیان نهاده شود. قیمت روزنامه ها به شدت پایین آمد و به این ترتیب هر كسی قادر به خرید روزنامه شد. پیشرفت در عرصه تكنولوژی های چاپی هم به روزنامه ها بال و پر داد تا به رسانه ای جمعی تبدیل شوند.
انتشار روزنامه و به عبارت بهتر تولد روزنامه به مفهوم امروزین آن در سال 1650 در لایپزیگ آلمان و با انتشار اینكومند زایتونگن (Einkommende Zeitungen) صورت گرفت
تایمز لندن و نخستین ماشین با دو سیلندر
فردریك كونیگ (Friedrich Koenig) مخترع در سال 1814نخستین ماشین با دو سیلندر چاپ را كه با نیروی بخار كار می كرد، اختراع كرد و آن را در اختیار تایمز لندن قرار داد. این ماشین می توانست 1100 ورق در ساعت چاپ كند و به این ترتیب بود كه در بحث 28نوامبر1814چهارهزار نسخه از تایمز لندن را در چند ساعت چاپ كرد و به این صورت بود كه عبارت ماشین های چاپ اتوماتیك سیلندری متولد شد. خبرهای شكست و نابودی ارتش ناپلئون در ژوئن 1815 در واترلو توسط همین ماشین های چاپ سیلندری چاپ شد و در سال 1845 بود كه شركت ماشینن فابریك اگسبرگ (Maschinenfabric Augsburg) تأسیس شد و تا سال 1872 توانست 750 ماشین چاپ اتوماتیك سیلندری را در آلمان و خارج از آلمان به فروش برساند.
نخستین ماشین چاپ سیلندری برای روزنامه
اما در همین قرن نوزدهم شاهد یك نوآوری دیگر علاوه بر ماشین چاپ های اتوماتیك سیلندری هم هستیم و این بار هم این تایمز لندن بود كه در استفاده از آن پیشتاز بود.
جان والتر سوم (John walter III) نخستین ماشین چاپ سیلندری را برای روزنامه ساخت و این اختراع به نام ماشین چاپ والتر معروف شد.
مدتی بعد در نمایشگاه جهانی وین در سال 1873 شركت ماشینن فابریك اگسبرگ، ماشین كوچك تری را عرضه كرد كه بر اساس اصول ماشین والتر كار می كرد، اما كار با آن راحت تر بود و می توانست 12 هزار ورق در ساعت پشت و رو چاپ كند.
رشد سریع در عرصه چاپ روزنامه باعث شد تا ماشینن فابریك اگسبرگ كه امروز كارخانه پلائن مان رولند است به فكر ساخت ماشین چاپ بیفتد و به این ترتیب بود كه روتاپلانا در سال 1897 به عنوان یك ماشین رول مطرح شد. اما نخستین ماشین سیلندری برای روزنامه در سال 1899موجودیت یافت و درسال1912 بود كه این شركت نخستین ماشین رول افست را بر اساس پتنت پیشتاز افست یعنی كاسپار هرمن (Caspar Hermann) ساخت. او بعدها هم در ساخت نخستین افست رول كه توسط مان رولند تولید شد، نقش عمده ای ایفا كرد. در حال حاضر بیش از یك سوم روزنامه های جهان با ماشین های افست مان رولند چاپ می شوند.
بخش ارتباطات
