تبیان، دستیار زندگی
پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی همواره با فشارهای جهانی رو به رو شده است گاهی به دام جنگ گرفتار شده و گاهی با تهدید به حمله نظامی روزگار سپری کرده است گاهی نیز با مشکلاتی چون تحریم اقتصادی دست و پنجه نرم کرده است و آنچه بیش ازهمه در تقابل با ایران از سوی کش
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تاثیر تحریم اقتصادی بر مردم ایران

تحریم


کشور ما پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی همواره با فشارهای جهانی رو به رو شده است گاهی به دام جنگ گرفتار شده و گاهی با تهدید به حمله نظامی روزگار سپری کرده است گاهی نیز با مشکلاتی چون تحریم اقتصادی دست و پنجه نرم کرده است و آنچه بیش ازهمه در تقابل با ایران از سوی کشورهای غربی مورد استفاده قرار گرفته همین تحریم اقتصادی بوده است.

در 17 آبان 1358 درست، چهار روز پس از تسخیر سفارت آمریكا توسط دانشجویان انقلابی ایران، كه منجر به گروگان‌گیری دیپلمات‌ها واتباع ایالات متحده آمریكا گردید، جیمی كارتر به استناد« قانون كنترل صادرات تسلیحات» صادرات تسلیحات و جنگ افزار نظامی به ایران را ممنوع كرد.

به این ترتیب ایران با اولین تحریم توسط آمریكا مواجه شد و سفارشات و وجوه پرداختی جهت تسلیحات و هواپیماها توسط ایران كان لم یكن و بلوكه شد، چهار روز بعد از آن، دولت آمریكا به استناد « قانون گسترش تجارت» واردات نفت از ایران را ممنوع نمود.

با ادامه بحران گروگان‌گیری در سفارت آمریكا، كارتر رئیس جمهور وقت ایالات متحده با صدور فرامین اجرایی اقدامات تحریمی خود را علیه ایران تشدید كرد. در 23 آبان 1358 با فرمان اجرایی 12170 ، كلیه دارایی‌های دولت ایران نزد بانك‌های آمریكایی مسدود شد.

در 18 فروردین 1359، هر گونه صادرات به جز غذل و دارو به ایران،‌با فرمان اجرایی 12205 ممنوع گردید.

از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون کشورهای غربی تلاش کرده اند که با فشار بر ایران شاهد ضعف آن باشند. تحریم تسلیحاتی حربه همیشگی آن ها بوده است.

فرمان اجرایی 12111 در تاریخ 28 فروردین 1359 ، آمریكاییان را از هر گونه معامله مالی با ایرانیان منع كرده و هر نوع واردات از ایران و تمامی سفرها به ایران یا از ایران را ممنوع نمود.ضمن این كه تمامی تجهیزات نظامی خریداری شده یا سفارش داده شده توسط دولت ایران را توقیف نمود.

تحریم اقتصادی چیست؟

تحریم اقتصادی اقدام برنامه ریزی شده یک یا چند دولت از طریق محدود کردن مناسبات اقتصادی برای اعمال فشار بر کشور هدف با مقاصد مختلف سیاسی است تحریم اقتصادی را معمولا به دو دسته تقسیم می کنند: 1- تحریم تجاری که در آن صادرات و واردات به کشور هدف، محدود یا قطع می شود2- اعمال محدودیت ها، تضییقات یا قطع مناسبات مالی. ایران در چند دهه اخیر در معرض هر دو این تحریم ها بوده است.

اما سوالی که مطرح می شود اینکه آیا این کشورها حق دارند از تحریم برای فشار به کشورمان استفاده کنند و دوم آنکه آیا این تحریم ها فشار به ایران است یا فشار به ایرانی ها؟

برای پاسخ به این سوال لازم است ابتدا به چند نمونه از تحریم ها ی علیه ایران دقت شود:

تحریم سرمایه گذاری:در حالی که گزارش های دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی سخن از همکاران ایران با این آژانس می داد در خرداد امسال قطع نامه دیگری علیه ایران در شورای امنیت به تصویب رسید که تحریم های جدیدی علیه ایران مقرر می کرد که چنانچه گفته شده خلاف مقررات بین المللی است.

یکی از تحریم های ناعادلانه شورای امنیت جلوگیری از سرمایه گذاری شهروندان ایرانی و نهادهایی که در ایران تشکیل شده اند است.

در 18 فروردین 1359، هر گونه صادرات به جز غذل و دارو به ایران،‌با فرمان اجرایی 12205 ممنوع گردید.

ممنوعیت انتقال آموزش های فنی به ایران: شورای امنیت به بهانه وادار کردن ایران به پیروی کامل از پیمان ان بی تی تمهیداتی را پیش بینی کرده است که از ورود تکنولوژی و آموزش های فنی به ایران  جلوگیری کند. حتی این شورا همه کشورها را ملزم می کند که انتقال آموزش ها رهنمودها یا دیگر خدمات فنی را در ایران ممنوع کنند.

تلاش برای تضعیف بنیه دفاعی ایران: از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون کشورهای غربی تلاش کرده اند که با فشار بر ایران شاهد ضعف آن باشند. تحریم تسلیحاتی حربه همیشگی آن ها بوده است. در مجموعه تحریم هایی که به موجب قطع نامه 1929 وضع شده نیز تحریم تسلیحاتی وجود دارد.

سوء استفاده از قدرت برای پیش بردن اهداف: بر خلاف تمام اصول و قواعد بین المللی برای فشار به ایران قطع نامه شورای امنیت به کشورها اجازه داده شده است که تمام محموله هایی که به سمت ایران در حرکتند یا از ایران می آیند را مورد بازرسی قرار دهند بدون اینکه اشاره ای به تابعیت کشتی شده باشد کافی است که مبدا یا مقصد کشتی ایران باشد.

محدودیت معاملات بانکی برای ایرانیان: امروزه با گسترش تجارت بین الملل نقل و انتقال وجوه و اجرای قراردادهای بین المللی بدون استفاده از سیستم بانکی بسیار دشوار است معمولا اتباع کشورها به جای اینکه مستقیماً با یکدیگر وارد داد و ستد و پرداخت وجه و تسلیم موضوع قرارداد شوند بانک های آنها به نمایندگی از آنها چنین کاری می کنند اما بدون توجه به مشکلاتی که ممکن است اتباع کشور ایران در معاملات خود پیدا کنند قطعنامه شورای امنیت محدودیت های را برای بانک های ایرانی ایجاد کرده است بی گمان اثر مستقیم چنین تحریم هایی ایرانیانی هستند که به داد و ستد در محیط بین الملل مشغولند.

هدف واقعی: قطعنامه 1929 یکی از آخرین تلاش های کشورهای غربی برای فشار بر ایران است ولی تقابل با ایرانیان تنها به محدودیت های موجود در این قطعنامه خلاصه نمی شود. برخی تحریم های دیگر به طور مستقیم جان مردم ایران را هدف قرار داده است نتیجه تحریم دارو چه چیزی جز به خطر افتادن جان ایرانیان خواهد بود؟ جلوگیری از خرید هواپیماهای نو باید جان  چند تن از هموطنان ما را بگیرد؟ مدتی پیش داروی بیماران کلیوی که بیماران پس از عمل پیوند مجبور به استفاده از آن هستند تحریم شد.

تحریم

مبنای استفاده از تحریم در حقوق بین الملل

ماده 41 منشور ملل متحد مجوز تحریم را به شورای امنیت می دهد در این ماده مقرر شده « شورای امنیت می تواند تصمیم بگیرد که برای اجرای تصمیمات آن شورا چه اقداماتی که متضمن به کارگیری نیروی مسلح نباشد لازم است و می تواند از اعضای ملل متحد بخواهد که به این قبیل اقدامات مبادرت ورزند. این اقدامات ممکن است شامل متوقف ساختن تمام یا قسمتی از روابط اقتصادی و ارتباطات راه آهن، دریایی، هوایی، پستی، تلگرافی، رادیویی و سایر وسائل ارتباطی و قطع روابط سیاسی باشد » اما باید توجه داشت که این ابزارنباید آلت دستی برای پیشبرد اهداف عده ای خاص شود.

دست کشورها برای تحریم باز نیست

تحریم ها مانعی در جهت توسعه حقوق بین الملل از نظر اقتصادی است در حقوق بین الملل دلایل مختلفی وجود دارد که تحریم کشورها را عملی غیر موجه بر می شمرد منشور حقوق و وظایف اقتصادی دولت ها که در اجلاس 1974 مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب اکثریت قریب به اتفاق دولت ها رسید و حاوی اصول ناظر بر نظام نوین اقتصادی است بر اعطای امتیازاتی به کشورهای در حال توسعه از طریق گسترش داد وستد بین المللی تاکید می کند تحریم یک کشور و قطع روابط اقتصادی با آن نمی تواند در حیطه صلاحیت دولت ها باقی بماند چرا که عملاً توسعه و پیشرفت حقوق بین المللی در زمینه اقتصادی را با مشکل رو به رو می کند. یکی از اهداف سازمان ملل برای ایجاد ثبات جهانی، رفاه ملل و تامین روابط مسالمت آمیز و دوستانه بین المللی و حصول همکاری بین المللی در حل مسائل بین المللی است که دارای جنبه های اقتصادی است و به صراحت می توان گفت که در منشور ملل متحد از همکاری های  بین المللی به منظور فراهم کردن شرایط صلح یاد شده است.

تحریم ها در صورتی که موثر باشد طبقات متوسط و ضعیف یک کشور را تحت تاثیر قرار می دهند

تحریم ها به تجارت بین الملل ضربه می زند

اهمیت تجارت بین المللی برای صلح جهانی ایجاب می کند که دولت ها نه تنها در گسترش آن از طریق حقوق بین الملل کوشا باشند بلکه از اقدامات لازم به منظور جلوگیری از قطع روابط تجاری که می تواند صلح را به مخاطره اندازد نیز غافل نباشند. حقوق بین الملل بر ضرورت گسترش هرچه بیشتر همکاری های بین الملل در کلیه زمینه ها به خصوص مبادلات تجاری در شرایط عادلانه و منصفانه تأکید دارد دولت ها موظف اند که از توسل به هر نوع اقدامی که با همکاری های بین المللی مغایرت داشته باشد خودداری کند. ماده 2 پاراگراف 4 منشور سازمان ملل متحد نیز به طور ضمنی این ضرورت را مورد تایید قرار می دهد و از کلیه اعضاء می خواهد که در روابط بین المللی خود از تهدید به زور یا استعمال آن علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر دولتی یا از هر روش دیگری که با مقاصد ملل متحد مخالفت داشته باشد خودداری کند. هیچ تردیدی نیست که همکاری های بین المللی یکی از مقاصد سازمان ملل متحد است و تحریم اقتصادی به طور جدی همکاری های بین المللی را تهدید می کند.

نتیجه

نکته ای که باید در انتها اضافه کرد تاثیر تحریم ها بر شهروندان و اتباع یک کشور است تحریم ها در صورتی که موثر باشد طبقات متوسط و ضعیف یک کشور را تحت تاثیر قرار می دهند و زندگی را بر آنها سخت می کنند در حقیقت تحریم یک کشور تنها تحریم دولت حاکم بر آن نیست بلکه بیشتر از آن فشار بر مردم آن کشور است که برای آن ها مشکلات فراوانی ایجاد می کند به خصوص اینکه ابزار قانونی اعمال تحریم سازمان ملل است که به شدت تحت نفوذ کشورهایی قرار دارد که بیشترین بودجه آن را تامین می کنند. به همین دلیل طبیعی است که برخی کشورها قربانی تحریم هایی شوند که تعداد محدودی از کشورها را به اهداف خود می رساند.

ندا سادات پاکنهاد/وکیل پایه یک دادگستری

بخش اقتصاد


منابع: منشور ملل متحد

خبرگزاری فارس