فایده کارت پستال چیست؟
کارت پستال در فرانسه متولد شده و در فرهنگ لاروس این طور تعریف شده است: کارتی که یک طرف آن عکس یا تصویر باشد و طرف دیگر آن متن یا موضوع. اما کارت پستالها فقط برای این به وجود نیامده اند که برای تبریک یک جشن یا عید به او تبریک بگوئیم.
کارت پستالها آثار تجسمی سیار هستند. آثاری که در شهرها و کشورهای مختلف بین افراد دست به دست می‌شوند و اطلاعاتی را به این ترتیب منتقل می‌کنند. کسی درباره تاریخ ورود کارت پستال به کشورمان خبر ندارد، اما محققان احتمال می‌دهند از قرن سیزدهم قمری و از همان زمان که نقل و انتقالات پستی در جهان و ایران رایج شد، کارت پستالها هم ایجاد شدند.
این روزها ما کمتر از کارت پستال استفاده می‌کنیم، اما این قاصدان کاغذی هنوز هم مورد توجه هستند. هنوز در بسیاری از کشورهای دنیا، دیدنی‌ها و زیبایی‌هایشان را به صورت کارت پستال منتشر می‌کنند و در اختیار مردم همان کشور یا گردشگران می‌گذارند. هنرمندانی هستند که فعالیت خود را به خلق کارت پستال معطوف کرده‌اند و دولت‌هایی وجود دارند که روی کارت پستال به عنوان یک ابزار فرهنگی کوچک اما موثر سرمایه‌گذاری می‌کنند.
کارت پستال‌های شهری
در کشور ما کارت پستال از چندان اهمیتی برخوردار نیست. به جز این نکته که معاونت اجتماعی فرهنگی شهرداری تهران دو سال پیاپی جشنواره کارت پستال‌های شهری را برگزار کرده و دومین دوره این جشنواره همین چند روز پیش به کارش پایان داده است.
حالا شهرداری تهران با صرف یک بودجه مشخص شده، تعداد قابل توجهی کارت پستال زیبا دارد. اما این کارت‌پستال‌ها به چه کار می‌آیند و شهرداری چه کاری با آنها خواهد کرد؟ محمد هادی ایازی معاون اجتماعی فرهنگی شهرداری تهران در پاسخ به این سوال می‌گوید: «کارت پستال‌هایی که به اولین و دومین جشنواره کارت پستال‌های شهری ارسال شده‌اند، مانند ابزاری هستند که به ما کمک می‌کند عناصر و نشانه‌های هویتی شهری را شناسایی و استخراج کنیم و با انتشار آنها، قابلیت‌های شهر تهران را نشان بدهیم.»
به گفته ایازی کارت پستال به آنها کمک می‌کند تا به عنوان مدیران شهری تفاوت‌ها و تقابل‌های بین پیکره شهر و نیازهای شهروندان را بهتر ببینند و برایش تدابیری بیاندیشند. او در این باره می‌گوید: «کارت پستال‌های شهری، زندگی شهروندان را به تصویر می‌کشد و قوانین، آداب و سنن شهرنشینی را به نمایش می‌گذارند. از این رو آنها ابزاری هستند برای درک هنرمندانه شهر و فضای کالبدی آن.»
به گفته ایازی، شهرداری تهران با برگزاری این جشنواره به آثار ارزشمندی دست پیدا می‌کند که جذابیتها، زیبایی‌ها، ویژگی‌ها و دیدنی‌های شهر تهران را نشان می‌دهد و می توان از آنها به عنوان ابزاری برای معرفی شهر تهران به همه دنیا استفاده کرد. از سوی دیگر این جشنواره بهانه‌ای می‌شود برای حمایت از هنرمندان رشته‌های مختلف هنری.
کارت پستال برای پژوهش!
به جز کارت پستال‌های شهری که عمده‌ترین و رایج‌ترین نوع کارت پستال در کشور ما هستند، انواع مختلفی ازکارت پستال‌های مختلف وجود داشته و دارد. کارت پستالها می‌توانند درباره تاریخ، جغرافیا، سیاست و فرهنگ هر جامعه ای به ما اطلاعات بدهند.
بهرام کلهرنیا، گرافیست و عضو هیات داوران جشنواره کارت پستال‌های شهری در این باره می‌گوید: «کارت پستالها علاوه بر اینکه مصورند می‌توانند نوشته و متن کوتاهی هم داشته باشند. بنابراین به سادگی می‌توانند اطلاعات اولیه را درباره هر موضوع به مخاطب خود ارائه کنند. این نوع خاص از آثار گرافیکی به طورمعمول برای معرفی اماکن و دیدنی‌های یک شهر یا کشور طراحی می‌شوند اما این بدان معنا نیست که به انواع دیگر کارت پستال نیازی نداریم. به عنوان مثال بسیاری از کارت پستالها نشان دهنده یک رویداد یا اتفاق تاریخی هستند، سنت یا آئین خاصی را نشان می‌دهند، مشاهیر یک کشور یا شهر را معرفی کنند و حتی ممکن است تصاویری منتقدانه باشند.»
این هنرمند درباره قابلیت‌های کارت پستالها می‌گوید: «طبیعی است که مهمترین کارکرد کارت پستال، معرفی و تشریح هر موضوعی است که روی آن چاپ یا طراحی شود. اما کارت پستالها می‌توانند برای مطالعات تحقیقاتی و پژوهشی استفاده شوند چون آنها گویای نکات متعددی درباره دوره تاریخی خودشان هستند.»
به اعتقاد این هنرمند کارت پستال امکانی است برای هنرمندان همه رشته‌ها از جمله عکاس‌ها، نقاش‌‌ها، گرافیست‌ها و ... که در قالب اثری ساده و بی‌پیرایه بخشی از تاریخ زمان خود را روایت کنند و آن را در جریان زندگی و پویایی آن به جریان ارتباط‌های انسانی بیاندازند.
بخش هنری تبیان/ آذر مهاجر
