اثر طول جسم
دوّمین عاملی كه میخواهیم بررسی كنیم طول جسم است.
وقتی میخواهید یك ذغال داغ را با انبر جابه جا كنید، برای این كه نسوزید انبر كوتاه مناسب تر است یا انبر بلند؟
وقتی میخواهید روی خیابان یخ زده قدم بزنید برای اینكه از سرمای یخ در اَمان باشید بهتر است كف كفش نازك باشد یا ضخیم؟
یك سر سیخ را در شعله شمع قرار دهید و دست خود را به مدت معین (مثلاً ٣٠ ثانیه) یك بار در فاصله 2cm و بار دیگر در فاصله 5cm از شعله به سیخ بزنید. در كدام حالت دست شما بیشتر میسوزد؟
اگر انتهای سیخ را بگیرید تا چند ثانیه میتوانید سیخ را طوری نگه دارید كه سر دیگر آن در شعله باشد؟
مطابق شكل سمت راست در چند جای میله فلزی به فاصله یكسان موم قرار دهید و به هر موم یك تیله بچسبانید. حال سر میله را در شعله فرو كنید. كدام تیله زودتر میافتد؟
البته میتوانید دستگاهی مطابق عكس زیر آماده كنید و اثر عامل جنس و عامل طول را همزمان مشاهده كنید.
برای نتیجهگیری از بحث های بالا توجّه شما را به فیلم زیر جلب مینمایم.
برای مشاهده فیلم کلیک کنید.
بنابراین میتوان گفت هر چه طول جسم بیشتر شود میزان گرمای انتقال یافته در یك زمان معین كمتر می گردد. با انجام یك آزمایش كمی دقیق دیده میشود كه هر چه طول افزایش یابد به همان نسبت گرمای انتقال یافته كم میشود. بنابراین گرمای انتقال یافته در زمان معین با عكس طول متناسب است.
در یك زمان معین
پرسش:
1- چرا پرندگان در زمستان مطابق عكس زیر پرهای خود را باد میكنند؟
راهنمایی و حل :
همان طور که می دانید هوا عایق خوب گرما است، بنابراین پرندگان با پوش کردن پرهای خود، هوای ما بین پرهایشان را افزایش می دهند تا مانع خروج گرما از بدنشان شود.
2- چرا در زمستان هنگامی كه سطح آب دریاچه یخ میبندد، با افزایش ضخامت یخ، آهنگ افزایش ضخامت یخ كند میشود؟
راهنمایی و حل:
از آنجا كه آهنگ عبور گرما با ضخامت رابطه عكس دارد. بنابراین با افزایش ضخامت فرآیند یخ زدن كند میشود. در ضمن یخ عایق گرما است بنابراین انتقال گرما در آن به خوبی روی نمیدهد در نتیجه لایههای پایین سطح دریاچه به كندی یخ میزنند.
مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: محسنی
تنظیم: مریم فروزان کیا