اثر رنگ در میزان تابش

همه مواد در اثر تابش، دمایشان كاهش می‏یابد و در اثر جذب مقداری از تابش اجسام دیگر، دمایشان زیاد می‏شود. اگر مطابق شكل دست های خود را در طرفین یك صفحه فلزی داغ قرار دهید، خواهید دید دستی كه رو به ‌روی سطح سیاه رنگ قرار گرفته است بیشتر گرم می‏شود. این مطلب نشان دهنده این است كه سطوح تیره بیشتر از سطوح براق، تابش گرمایی دارند.

در فیلم زیر تابش حاصل از رنگ‌ها و جنس‌های مختلف را مشاهده می‌كنید. به دقت به میزان تابشی كه توسط عقربه نشان داده می‌شود، توجّه كنید.

برای مشاهده فیلم کلیک کنید.

اگر وسایلی مطابق شكل زیر تهیه كنید و دست به آزمایش بزنید خواهید دید كه ظرف سمت راست (یعنی بالون با سطح تیره و سیاه) زودتر گرم می‌شود و این نشان می‏دهد كه سطوح تیره و مات سریع‏تر و بیشتر گرما را جذب می‏كنند.

با دقت به دو تصویر زیر نگاه کنید. به مقدار دماسنج توجّه كنید.

پس اجسامی كه رنگ تیره دارند بهتر می‌توانند تابش را جذب كنند.

در تصویر مقابل برگ درختی بر روی برف افتاده است. هم برگ و هم برف در معرض تابش خورشید قرار دارند. ذوب شدن برف در اطراف برگ نشان دهنده چیست؟

البته برخی مواد توانایی عبور تابش را دارند. موادی كه به میزان كم تابش را جذب می‌كنند بخش قابل توجّهی از آن را بازتاب یا عبور می‌دهند.

برای درك بهتر موارد فوق می‏توانید به دو فیلم زیر توجّه كنید.

چرا در شكل زیر قسمت سمت راست موم بیشتر ذوب می‏شود؟

راهنمایی و حل:

زیرا امواج مادون قرمز (تابش گرمایی) همانند امواج نورانی، توسط آینه و عدسی متمركز می شوند. بنابراین گرمای بیشتری توسط آینه به قسمت سمت راست موم می‏رسد، بنابراین بیشتر ذوب می‏شود.

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: محسنی

تنظیم: مریم فروزان کیا