ابراهیم حاتمی کیا فرزند زمان خویشتن
«لابراتور اختیار دارد اگر چیز جز فیلم جنگی برایشان فرستادم، نگاتیوهایشان را بسوزاند».
سال ها از زمانی که حاتمی کیا این جمله معروف را به زبان آورد می گذرد. سازنده «دیده بان» و «مهاجر» فیلم به فیلم تغییر می کرد تغییراتی که آن را به خوبی می شد در آثارش مشاهده کرد.
تا آنجا که روزی اعلام کرد حرفی را که در زمان ساخت «مهاجر» زده پس می گیرد. هر چند از آن موقع تاکنون، حاتمی کیا فقط دو فیلم ساخته که ارتباطی با جنگ نداشته اند.
حاتمی کیا مثل بقیه فیلمسازان شاخص نسل آرمانی تغییر کرد. این تغییرات را هم می شد در مضامین فیلم های او دید و هم در ساختارشان. اگر از یکی، دو استثناء گذر کنیم، می توان گفت آثار حاتمی کیا فیلم به فیلم از غنای تکنیکی بیشتری برخوردار شدند.
فیلمسازی درباره جنگ در شرایطی که سال هاست جنگ به پایان رسیده، برای حاتمی کیا تعریفی دیگر یافت.
او بیش از آن که فیلمساز جنگ باشد، فیلمساز آدم های جنگ است و در این سال ها در آثارش پیگیر سرنوشت آنها بوده است.
آدم های جنگ در شهر، سینمای جنگ را با سینمای اجتماعی پیوند می زد. پس از شکست «وصل نیکان»، (که باعث شد عده ای بگویند حاتمی کیا شهر را نمی شناسد)؛ او هر بار که دوربینش را به شهر آورده، موفق عمل کرده است.
ابراهیم حاتمی کا حالا سال هاست که بیشتر از آنکه کارگردانی جنگی ساز باشد سینماگری اجتماعی است.
او حالا آنقدر حرفه ای شده که درست چند روز بعد از توقیف« به رنگ ارغوان»؛ «به نام پدر» را کلید می زند.
از «دیده بان» به این سو هر فیلم حاتمی کیا یک اتفاق مهم بوده است. چه در فیلم های موفقش و چه در معدود شکست هایش حاتمی کیا همواره فیلمساز مهمی بوده و این اهمیت، برخلاف برخی از همسنانش حاصل موقعیت ویژه او به عنوان فیلمساز دفاع مقدس نبوده است.
به همین خاطر در فیلم های او کمتر پیش آمده که «سینما» تحت مسائل فرامتنی قرار گیرد. حتی در فیلم هایی که حاتمی کیا بی بهانه سمت دوایر ملتهب رفته، در پس همه جاروجنجال ها در نهایت این سینمای گرم و پر خون حاتمی کیا بوده که در خاطره ها مانده است.
در جشنواره امسال که در غیاب فیلمسازان شاخص نسل اول ایرانی برگزار می شود؛ حاتمی کیا شاخص ترین چهره است. حتی اگر «به نام پدر» بهترین فیلم جشنواره نباشد یا فراتر از آن حتی، فیلم خوبی نباشد؛ خدشه ای به جایگاه او وارد نمی شود.
حاتمی کیا سال هاست که ثابت کرده بیش از هر چیز، فیلمساز است.
