خزر تکه تکه می شود

با بحرانی شدن وضعیت زیست محیطی دریاچه ارومیه و خشکی زمین های سمنان، دریای خزر به کمک این مناطق می آید تا با انتقال آب آن به دریای ارومیه و زمین های سمنان از گسترش خشکسالی جلوگیری شود.

هفته گذشته بود که رئیس جمهور در سفر به سمنان طرح انتقال آب دریای خزر به این استان را تصویب کرد تا در سال 90 ردیف بودجه ای مشخصی به این کار تعلق گیرد. این در حالی است که عده ای از کارشناسان نسبت به پیامدهای ناگوار زیست‌محیطی این طرح هشدار می‌دهند.

به گزارش شمال فردا علیرضا الماسوندی، مدیرعامل شركت مدیریت منابع آب، در این باره گفت: «قرار است سالانه 500 میلیون متر مكعب از آب دریای خزر به سمنان انتقال داده شود و این اولین و بزرگترین پروژه انتقال آب نامتعارف در كل خاورمیانه است كه با چنین ظرفیتی انجام می‌شود. گرچه پروژه‌های آب شیرین‌كن در جنوب كشور هست، ولی ظرفیت آن طرح‌ها بسیار كم و در حد 10 میلیون متر مكعب در سال است.»

در این طرح آب دریای خزر احتمالا از مناطق شرقی این دریا كه در آن ناحیه رشته كوه‌های البرز ارتفاع کمتری دارند، از طریق خطوط لوله و تونل به مناطق مركزی كشور انتقال داده می‌شود.

دکتر حسین آخانی، مدرس منابع طبیعی، در این باره به همشهری می گوید: «میزان شوری آب خزر بسیار بالا است به‌طوری که آب عملا قابل استفاده نیست؛ به‌ویژه با انتقال آب به منطقه خشک سمنان این میزان شوری بر اثر تبخیر افزایش پیدا می‌کند و تنها درصورت شیرین‌کردن می‌توان از این آب استفاده کرد. ضمن این که دست زدن به اکوسیستم خزر بسیار خطرناک است. باید مشخص شود انتقال آب خزر به سمنان به چه شیوه‌ای می‌خواهد عملی شود. اگر از لوله استفاده شود ناگزیر به عبور خط لوله از مناطق جنگلی خواهیم بود که باعث تخریب بخش گسترده‌ای از عرصه‌های جنگلی می‌شود؛ در واقع اتفاقی که برای عبور لوله گاز در دنا رخ داد در جنگل‌های خزری در ابعاد گسترده‌تر تکرار خواهد شد. حفر تونل هم علاوه بر هزینه سنگین، باعث نفوذ آب شور به عرصه‌های جنگلی و اراضی‌ اطراف تونل می‌شود و باعث نابودی اکوسیستم‌های منطقه خواهد شد و گونه‌های گیاهی و تنوع زیستی را با خطر مواجه خواهد ساخت. علاوه بر این، ساحل خزر 26متر پایین‌تر از سطح دریاست درحالی‌که میانگین ارتفاع سطح استان سمنان بیش از 1000متر از سطح دریاست که برای انتقال آب ناگزیر به پمپاژ هستیم.»

این استاد دانشگاه در ادامه نکته دیگری را گوشزد می‌کند و می گوید: «دریای خزر، زیست‌بومی مشترک میان 5 کشور حاشیه این دریاست، به همین دلیل اگر ما از آب به این شکل استفاده کنیم این مجوز را به کشورهای دیگر می‌دهیم که آنها هم به شیوه مشابه‌عمل کنند. حتی ممکن است بخشی از آب خزر را به دریاچه آرال منتقل کنند که در نهایت باعث برداشت غیرقابل کنترل آب از خزر می‌شود، نتیجه چنین روندی، پسروی خزر خواهد بود که این پسروی معادل نابودی بنادر موجود در کشورهای اطراف خزر و از بین رفتن هزاران شغل مرتبط با شیلات و بنادر است. براین اساس، می‌توان گفت این طرح نه از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است و نه توجیه زیست‌محیطی دارد.»

دریاچه خزر منجی دریاچه ارومیه

این در حالی است که چند روز قبل در جلسه كارگروه آب، كشاورزی و منابع طبیعی شهرستان شبستر، بر انتقال آب دریاچه خزر به عنوان نهایی‌ترین راه‌حل نجات دریاچه ارومیه تاکید شد.

به گزارش ایسنا، در این جلسه دکتر جوانشیر، رییس انجمن نجات دریاچه ارومیه گفت: «خشک شدن دریاچه ارومیه می تواند آثار ماندگاری بر ارومیه و شهرهای اطراف داشته باشد و از این روز تنها راه‌ نجات دریاچه ارومیه تامین آب از دریای خزر است.»

او با اشاره به اینکه در مسیر انتقال این آب امكان پرورش ماهی و تولید برق نیز میسر می‌شود، گفت: «انتقال آب از دریای خزر طبق تحقیقات صورت گرفته عملی و میسر بوده؛ لذا امیدواریم این کار با مساعدت دولت محترم و همراهی مجلس شورای اسلامی به سرانجام برسد.»

بخش گردشگری تبیان- الهام مرادی