تبیان، دستیار زندگی
سوره مباركه نور شانزدهمین سوره ای است كه بعد از سوره حشر در مدینه نازل گردید و در ترتیب فعلى قرآن مجید سوره بیست و چهارم است‏ این سوره شصت و چهار آیه دارد و در مدینه نازل شده است. عدد كلمات این سوره را هزار و سیصد و شانزده و عدد حروف آن را پنج هزار و ش
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

زنانتان را از انحراف مصون دارید!

سیماى سوره‏ى نور

گزارش نمایشگاه قرآن

سوره مباركه نور شانزدهمین سوره ای است كه بعد از سوره حشر در مدینه نازل گردید و در ترتیب فعلى قرآن مجید سوره بیست و چهارم است‏

این سوره شصت و چهار آیه دارد و در مدینه نازل شده است. عدد كلمات این سوره را هزار و سیصد و شانزده و عدد حروف آن را پنج هزار و ششصد و هشتاد گفته‏اند.

علّت نام‏گذارى این سوره به «نور»، آیه‏ى سى و پنج است كه در آن خداوند به عنوانِ نور آسمان‏ها و زمین معرّفى شده است.

از آنجا كه در این سوره سفارش‏هاى بسیار در مورد رعایت عفّت و پاكدامنى توسط عموم مؤمنان و خصوصاً زنان صورت گرفته، در روایات نسبت به آموزش و قرائت این سوره توسط زنان تأكیدات بسیار آمده است.

فضیلت سوره "نور"

در حدیثى از پیامبر(صلی الله علیه و آله) مى‏خوانیم: من قرء سورة نور اعطى من الاجر عشر حسنات بعدد كل مؤمنة و مؤمن فیما مضى و فیما بقى: "كسى كه سوره نور را بخواند (و محتواى آن را در زندگى خود پیاده كند) خداوند به عدد هر زن و مرد با ایمانى در گذشته و آینده ده حسنه به عنوان پاداش به او خواهد داد".

در حدیث دیگرى از امام صادق (علیه السلام) مى‏خوانیم:

حصنوا اموالكم و فروجكم بتلاوة سورة نور و حصنوا بها نسائكم، فان من ادمن قراءتها فى كل یوم او فى كل لیلة لم یزن احد من أهل بیته ابدا حتى یموت: " اموال خود را از تلف و دامان خود را از ننگ بى‏عفتى حفظ كنید، به وسیله تلاوت سوره نور و در پرتو دستوراتش، زنانتان را از انحرافات مصون دارید كه هر كس قرائت این سوره را در هر شبانه روز ادامه دهد احدى از خانواده او هرگز تا پایان عمر گرفتار عمل منافى عفت نخواهد شد." (تفسیر مجمع البیان)

توجه به محتواى سوره كه از طرق گوناگون و مؤثر به مبارزه با عوامل انحراف از جاده عفت برخاسته نكته اصلى حدیث فوق و همچنین مفهوم عملى آن را روشن مى‏سازد.

در روایتى از حضرت ابى عبد اللَّه صادق- علیه السّلام- آمده است:

 «اموال و شرمگاههاى خود را با تلاوت سوره نور حفظ كنید، و زنان خود را در دژى امن در آورید، زیرا كسى كه هر روز و هر شب به قرائت این سوره عادت كند، هرگز هیچ یك از اهل خانه او زنا نمى‏كند، تا وى بمیرد و وقتی بمیرد هفتاد هزار فرشته او را تا گورش مى‏كنند و همه براى او دعا مى‏كنند و آمرزش مى‏طلبند تا داخل گور خود شود.» (نور الثقلین، ج 3، ص 570)

براى اینكه تصور نشود اسلام تنها به برنامه مجازات گنهكار قناعت مى‏كند به یكى از مهمترین راههاى پیشگیرى از آلودگیهاى جنسى پرداخته، مساله نهى از چشم‏چرانى مردان نسبت به زنان و زنان نسبت به مردان و موضوع حجاب زنان مسلمان را پیش كشیده و مشروحا در این زمینه بحث مى‏كند، چرا كه یكى از عوامل مهم انحرافات جنسى این دو مساله چشم‏چرانى و بى حجابى است، و تا آنها ریشه كن نشوند آلودگیها بر طرف نخواهد شد

محتواى سوره نور

شرایع و قوانین پروردگار در اجتماع همچون بازویى، خانواده و شرف و ارزشهاى انسان را مصون و محفوظ مى‏دارد. خانواده همچون چراغى است كه پرتو فطرت و نور وحى را از تندبادهاى شهوت و پلیدیهاى هوى حفظ مى‏كند. و نور خدا كه از آسمان فرود مى‏آید در خانه‏هایى قرار مى‏گیرد كه پروردگار آنها را با ذكر خود سربلند ساخته است. موضوعات سوره مبارك نور پیرامون این محور دور مى‏زند.

زنان سپیدپوش ورزنه

این سوره را در حقیقت مى‏توان سوره پاكدامنى و عفت و مبارزه با آلودگیهاى جنسى دانست چرا كه قسمت عمده دستوراتش بر محور پاكسازى اجتماع از طرق‏ مختلف از آلودگیهاى جنسى دور مى‏زند و این هدف در چند مرحله پیاده شده است:

مرحله اول بیان مجازات شدید زن و مرد زناكار است كه در دومین آیه این سوره با قاطعیت تمام مطرح گردیده است.

مرحله دوم به این امر مى‏پردازد كه اجراى این حد شدید مساله ساده‏اى نیست، و از نظر موازین قضایى اسلام شرط سنگینى دارد، نسبت به غیر مرد و همسرش "چهار شاهد" و در مورد مرد و همسرش برنامه "لعان"  باید اجرا گردد، و حتى اگر كسى كه دیگرى را متهم مى‏سازد نتواند ادعاى خود را در محكمه قضاوت اسلامى به ثبوت برساند خود مجازات شدید (چهار پنجم حد زنا) خواهد داشت، تا كسى تصور نكند مى‏تواند با متهم ساختن دیگران به سادگى آنها را به مجازات اسلامى بكشاند، بلكه خودش گرفتار مجازات خواهد شد.

سپس به همین مناسبت "حدیث معروف افك" و تهمتى را كه به یكى از همسران پیامبر (صلی الله علیه و آله) زدند را مطرح كرده، و قرآن شدیدا این مساله را تعقیب مى‏كند، تا كاملا روشن شود شایعه‏سازى درباره افراد پاك چه گناه سنگینى دارد.

در روایتى از حضرت ابى عبد اللَّه صادق- علیه السّلام- آمده است:

«اموال و شرمگاههاى خود را با تلاوت سوره نور حفظ كنید، و زنان خود را در دژى امن در آورید، زیرا كسى كه هر روز و هر شب به قرائت این سوره عادت كند، هرگز هیچ یك از اهل خانه او زنا نمى‏كند، تا وى بمیرد و وقتی بمیرد هفتاد هزار فرشته او را تا گورش او را بدرقه مى‏كنند و همه براى او دعا مى‏كنند و آمرزش مى‏طلبند تا داخل گور خود شود.»

قرآن حکیم

در مرحله سوم براى اینكه تصور نشود اسلام تنها به برنامه مجازات گنهكار قناعت مى‏كند به یكى از مهمترین راههاى پیشگیرى از آلودگیهاى جنسى پرداخته، مساله نهى از چشم‏چرانى مردان نسبت به زنان و زنان نسبت به مردان و موضوع حجاب زنان مسلمان را پیش كشیده و مشروحا در این زمینه بحث مى‏كند، چرا كه یكى از عوامل مهم انحرافات جنسى این دو مساله چشم‏چرانى و بى حجابى است، و تا آنها ریشه كن نشوند آلودگیها بر طرف نخواهد شد.

در مرحله چهارم باز به عنوان یك پیشگیرى مهم از آلوده شدن به اعمال منافى عفت دستور ازدواج سهل و آسان را صادر مى‏كند تا از طریق ارضاى مشروع غریزه جنسى با ارضاى نامشروع مبارزه كند.

در مرحله پنجم بخشى از آداب معاشرت و اصول تربیت فرزندان نسبت به پدران و مادران را در همین رابطه بیان مى‏كند كه در اوقات خاصى كه احتمال دارد زن و شوهر با هم خلوت كرده باشند، فرزندان بدون اجازه وارد اطاق آنها نشوند و موجباتى از این راه براى انحراف فكر آنها فراهم نگردد.

و به همین مناسبت بعضى دیگر از آداب زندگى خانوادگى را، هر چند ارتباط با مسائل جنسى ندارد، ذكر مى‏كند.

در مرحله ششم كه در لابلاى این بحثها طرح شده بخشى از مسائل مربوط به توحید و مبدا و معاد و تسلیم بودن در برابر فرمان پیامبر را ذكر مى‏كند چرا كه پشتوانه همه برنامه‏هاى عملى و اخلاقى همان مسائل اعتقادى و ایمان به مبدا و معاد و حقانیت نبوت است، و تا این ریشه نباشد آن شاخ و برگها و گل و میوه‏ها شكوفا نمى‏گردد.

ضمنا به مناسبت بحثهاى مربوط به ایمان و عمل صالح سخن از حكومت جهانى مؤمنان صالح العمل به میان آمده و به بعضى از دستورات دیگر اسلام نیز اشاره شده است كه در مجموع یك واحد كامل و جامع را تشكیل مى‏دهد.

نوشته آمنه اسفندیاری – گروه دین و اندیشه تبیان


منابع:

1- تفسیر نور، ج8

2- تفسیر احسن الحدیث، ج7

3- تفسیر نمونه، ج14

4- تفسیر هدایت، ج 8