چرا به حضرت عیسی(ع)، "مسیح" می گویند؟

حضرت عیسی در قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی

* عیسی (ع) كه بود؟

حضرت عیسى (ع) عبد و پیامبر خدا بود (سوره مریم، آیه 30) رسول به سوى بنى اسرائیل (سوره آل عمران، آیه 49) و یكى از انبیای اولو العزم و صاحب شریعت بوده و كتابى به نام انجیل داشت (سوره احزاب، آیه 7، سوره شورا، آیه 13، سوره مائده، آیه 46)، خداى تعالى نام او را مسیح نهاد (سوره آل عمران، آیه 45) و كلمة الله و روحى از خدا خواند (سوره نساء، آیه 171)، داراى مقام امامت (سوره احزاب آیه 7) و از گواهان اعمال (سوره نساء، آیه 159، سوره مائده، آیه 117) و از بشارت‌دهندگان به آمدن پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) بود (سوره صف، آیه 6)، وجیه و آبرومند در دنیا و آخرت و از مقربین بود (سوره آل عمران، آیه 45). از برگزیده شدگان (سوره آل عمران، آیه 33)، و از اجتباء شدگان و از صالحان بود (سوره انعام، آیه 85- 87)، مبارك، زكى و مهذب بود، آیتى براى مردم و رحمتى از خدا و احسانگرى به مادرش بود، و از زمره كسانى بود كه خداى تعالى به ایشان سلام كرد (سوره مریم، آیه 19- 33) و از كسانى بود كه خدا كتاب و حكمتش آموخت. (سوره آل عمران، آیه 48)

* عیسى (ع) چه مى‏گفت؟ و درباره‏اش چه مى‏گفتند؟

قرآن كریم خاطرنشان ساخته كه عیسى عبدى بود رسول، و چیزى جز این ادعا نمى‏كرد و آنچه به وى نسبت مى‏دادند خود او ادعایش را نكرده و با مردم جز به رسالت خدا سخنى نگفته، هم چنان كه قرآن این معنا را در آیات زیر صراحتا از آن جناب نقل كرده مى‏فرماید:

و آن گاه كه خداوند به عیسى بن مریم مى‏گوید: آیا تو به مردم گفتى كه من و مادرم را بعنوان دو معبود غیر از خدا انتخاب كنید؟!، او مى‏گوید: «منزهى تو! من حق ندارم آنچه را كه شایسته من نیست، بگویم! اگر چنین سخنى را گفته باشم، تو مى‏دانى! تو از آنچه در روح و جان من است، آگاهى و من از آنچه در ذات (پاك) توست، آگاه نیستم! بیقین تو از تمام اسرار و پنهانی‌ها با خبرى.‏ من، جز آنچه مرا به آن فرمان دادى، چیزى به آنها نگفتم (بلكه به آنها گفتم:) خداوندى را بپرستید كه پروردگار من و پروردگار شماست! و تا زمانى كه در میان آنها بودم، مراقب و گواهشان بودم ولى هنگامى كه مرا از میانشان برگرفتى، تو خود مراقب آنها بودى و تو بر هر چیز، گواهى‏ (با این حال،) اگر آنها را مجازات كنى، بندگان تواند. (و قادر به فرار از مجازات تو نیستند) و اگر آنان را ببخشى، توانا و حكیمى! (نه كیفر تو نشانه بى‏حكمتى است، و نه بخشش تو نشانه ضعف!)» (مائده 116 - 118)

* معنی كلمه عیسی چیست؟

كلمه عیسى در اصل «یشوع» بوده كه هم به معناى مخلص تفسیر شده و هم به معناى منجى و در بعضى از اخبار به كلمه «یعیش(زنده مى‏ماند)» تفسیر شده و این با نامى‏ كه براى فرزند حضرت زكریا نهاده، یعنى نام «یحیى (زنده مى‏ماند)» مناسب‏تر می‌باشد. چون كه بین این دو پیامبر (حضرت یحیی و حضرت عیسی) از هر جهت شباهت وجود دارد.

* چرا به حضرت عیسی (ع)، مسیح می گویند؟

نظرات مختلفی در این باره گفته اند؛ از جمله اینكه كلمه «مسیح» به معناى ممسوح است و نامیدن آن حضرت به این نام، به این مناسبت بوده كه آن جناب ممسوح به یمن و بركت بوده و یا براى این بوده كه آن جناب ممسوح به تطهیر از گناهان بوده و یا با روغن زیتون تبرك شده، ممسوح گشته است چون انبیاء روغن زیتون به خود مى‏مالیدند و یا بدین جهت است كه جبرئیل بال خود را در هنگام ولادت آن جناب، بر بدن او مالیده تا از شر شیطان محفوظ باشد و یا براى این بوده كه آن جناب همواره دست بر سر ایتام مى‏كشیده و یا براى این بوده كه دست بر چشم اشخاص نابینا مى‏كشیده و آنان را بینا مى‏كرده و یا بدین جهت مسیحش خواندند كه دست بر بدن هیچ بیمارى نمى‏كشیده مگر آنكه شفا مى‏یافته، اینها وجوهى است كه در وجه تسمیه عیسى بن مریم (ع) به مسیح ذكر كرده‏اند.

اما وجهى كه مى‏توان بدان اعتماد نمود این است كه لفظ مسیح در ضمن بشارتى كه جبرئیل به مادرش داده بود آمده است و قرآن آن بشارت را چنین حكایت نموده: «إِنَّ اللهَ یُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِیحُ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ ...»، پس قبل از آنكه آن جناب كورى را بینا كند و یا بیمارى را شفا دهد از سوی خداوند مسیح نامیده شده و اصولا به حكم این آیه قبل از ولادت، مسیح نامیده شده بود.

و كلمه «مسیح» عربى كلمه «مشیحا» ى عبرى است كه در كتب عهدین عبرى زبان آمده و بطورى كه از آن دو كتاب استفاده مى‏شود، رسم بنى اسرائیل چنین بوده كه هر پادشاهى تاجگذارى مى‏كرده، از جمله مراسم تاجگذارى این بوده كه كاهنان او را با روغن مقدس مسح‏ مى‏كردند تا سلطنتش مبارك شود و بدین مناسبت پادشاه را مشیحا مى‏گفتند، كه یا به معناى خود شاه است و یا به معناى مبارك است.