نویسندهای که با کلمات شوخی میکند
«فرحناز یوسفی» نویسندهای است که 11 سال است برای بچهها مینویسد. او در نوشتن داستانهای طنز سررشته دارد و «حاجی فیروز» از آثار برگزیدهی این نویسنده در جشنوارهی مطبوعات شهری سال 1388 بود.
«یوسفی» مثل خیلی از نویسندگان از کودکی رویای نوشتن داشته است. او در اینباره میگوید:
- «نوشتن از آرزوهای کودکی من بود. از کودکی به خواندن کتابهایی همچون آثار «چارلز دیکنز»، «هانس کریستین آندرسن» و دیگر نویسندگانی که برای کودکان و نوجوانان مینوشتند علاقه داشتم و از نویسندگانی چون «شل سیلور استاین» الگو گرفتم. من فکر میکنم شغل بیشتر آدمها به آرزوهای کودکیشان برمیگردد.»
نویسندهی کتاب «کاریکلماتور» قصهگوی خوبی نیز هست:
- «دو دختر به نامهای «پرستو» و «سپیدار» دارم. از کودکی برای «سپیدار» قصه میگفتم. اما او ویژگی خاصی داشت که قصههای قدیمی را نمیپذیرفت و همیشه از من قصههای جدید میخواست. این شد که خلق قصههای جدید را شروع کردم و قصههای خودم را برای دخترم تعریف میکردم. بعد از مدتی به خود آمدم و دیدم که تعداد زیادی قصه دارم که از خود من است.»
«فرحناز یوسفی» 11 سال پیش نخستین کتابش را با نام «خرس مهربان» برای کودکان نوشت و انتشارات «انجام کتاب» آن را چاپ کرد. بهتازگی کتاب «پیشهوران کهن» از این نویسنده منتشر شده است. او دربارهی این کتاب توضیح میدهد:
- «این کتاب را برای آشنایی نوجوان امروز با مشاغل قدیمی مانند لحافدوزی، شیشهگری، رویگری، مسگری و مانند آن نوشتهام و در تألیف آن با صاحبان حرفههای قدیمی گفتوگو کرده و به صورت میدانی، کتابخانهای و اینترنتی تحقیقاتی انجام دادهام.»
نویسندهی «شوخی با کلمهها» بیشتر در حوزهی طنز کار کرده است و یکی از داستانهایش به نام «حاجی فیروز» در جشنوارهی مطبوعات شهری برگزیده شده است. او دربارهی فعالیتش در حوزهی طنز میگوید:
- «آثار من به طور مرتب در مجلهی «طنز و کاریکاتور» و به صورت پراکنده در «دوچرخه»، «باران» و «اطلاعات بینالملل» چاپ میشود.»
نویسندهی کتاب «گاهی لبخند» به یادماندنیترین خاطرهی دوران نویسندگیاش را اینطور تعریف میکند:
- «خاطرهی ماندنی من از دوران نویسندگی دیدن واکنش مخاطبین در هنگام خواندن آثارم است. «حاجی فیروز» داستانی است که آن را در حوزهی طنز تلخ نوشتهام. خیلی وقتها دیدهام که مخاطبان نوجوان و حتی بزرگسال داستان «حاجی فیروز» وقتی به پایان این طنز تلخ رسیدهاند اشک به چشمانشان آمده است. وقتی متوجه تأثیرگذاری این اثر بر مخاطبان آن میشوم از کارم احساس رضایت میکنم.»
خانم یوسفی از چند سال پیش یک دفتر انتشاراتی هم برای چاپ آثار ادبیات ایرانی برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان دایر کرده است؛ بنابراین اگر در شناسنامهی کتابی نام انتشارات «پرستوی سپید» را دیدید، بداند کار، کار اوست.
*****
چند داستان کوتاه
داستان های کوتاه و کاریکلماتورهای زیر برگرفته از کتاب های فرحناز یوسفی است و هرگونه برداشت فقط با ذکر نام نویسنده بلامانع است.
حاجی فیروز
پسر کوچک به پدرش گفت: پدر! دیروز در خیابان حاجی فیروز دیدم. بیچاره! چه اداهایی از خودش در می آورد تا مردم به او پول بدهند، ولی پدر! من از او خیلی خوشم آمد، نه به خاطر اینکه ادا در می آورد و می رقصید، به خاطر اینکه چشم هایش خیلی شبیه تو بود...
از فردا مردم حاجی فیروز را با عینک دودی سر چهارراه می دیدند...
قصر با شکوه
مرد با خودش فکر کرد خانه اش بی شباهت به یک قصر نیست!
خدمتکارها از هر طرف در رفت و آمد بودند؛ یک نفر بوقلمون و غذاهای رنگارنگ را روی میز تالار می چید و دیگری کارد و چنگال های طلایی و نقره ای را روی میز، کنار ظرف های گرانقیمت می گذاشت. مانند هر روز حاضر می شد تا غذای خود را در محیط اشرافی منزلش صرف کند، صدای زن او را به خود آورد: «عجله کن مرد! اگر تا شب سقف را تعمیر نکنی، آب باران تمام خانه را خواهد گرفت...»
مربای آلبالو
دخترکوچولو از شدت گریه شانه هایش می لرزید. از تنبیه شدنش ناراحت نبود، از اینکه مادرش را ناراحت کرده بود غصه میخورد. همان طور که اشک هایش را پاک می کرد با هق هق گفت: «مادر قول میدهم دیگر با مربای آلبالو روی میز نقاشی نکشم.»
مادر وقتی در سکوت با دستمال خیس میز صبحانه را پاک میکرد، قلبی به رنگ آلبالویی دید که داخل آن نوشته بود: «دوستت دارم مادر»
فردا صبح دختر کوچولو پنج تا شیشه مربا روی میز صبحانه دید که به شکل قلب کنار هم چیده شده بود!
جای تَنگ
پنج کرم در لانه تنگی با هم زندگی می کردند .
کرم کوچک، چون کوچک بود اعتراضی نداشت و به راحتی خودش را جا داده بود.
کرم بزرگ که خیلی چاق و گوشتالو بود، مرتب غر می زد و به فکر جای بیشتر بود، تا اینکه یک روز آن قدر خودش را جا به جا کرد تا سرش از لانه بیرون آمد، تازه داشت نفسی تازه می کرد که صدای پسرکی را شنید که می گفت: خدای من ! باز هم جورابم سوراخ شد...
سمساری
از دست این همه وسایل بی خودی، اضافه و خراب کلافه شده بود.
گلدان ترک خورده، ساعت خراب، تابلوی شکسته، مبل های پاره، فرش پوسیده! با خودش فکر کرد:
«باید یک پولی هم بدهم تا کسی همه آنها را ببرد.»
تصمیم گرفت از آن به بعد فقط در بالای شهر به دزدی برود.
قتل
پسر کوچولو کم کم داشت می ترسید. زن می گفت: بالاخره مجبور می شوی طلاقم بدهی.
مرد می گفت: ولی ما قول دادیم فقط مرگ ما را از هم جدا کند... و به سمت آشپزخانه رفت. چند چاقوی بزرگ آنجا بود. بالاخره یکی از آنها را انتخاب کرد و به طرف زن آمد...
پسر کوچولو خیلی ترسیده بود؛ این صحنه ها برای سن و سال او خوب نبود.
تلویزیون را خاموش کرد.
درخت و نویسنده
مرد زیر درخت کهنسال نشست. مداد و کاغذش را بیرون آورد و شروع کرد به نوشتن:
- راه های جلوگیری از نابودی جنگل!
درخت خنده بلندی کرد. مرد توجهی نکرد و ادامه داد:
- از قطع کردن درختان جلوگیری کنیم...
درخت آن قدر بلند خندید که مرد کلافه شد و پرسید: «به چه می خندی؟!»
درخت گفت: «آیا تا به حال فکر کرده ای، مداد و کاغذی را که با آنها برای حفظ جان من، سفارش می کنی از کجا آمده است؟!»
کرم سیب
کرم شکموی داخل سیب، همیشه در فکر این بود که نکند روزی غذایش تمام شود و گرسنه بماند.
یک روز با خودش گفت: «اگر سیبم تمام شد به سراغ سیب های دیگر می روم.» به خاطر همین، سرش را از سوراخ سیب بیرون آورد و شروع کرد به شمردن سیب های درخت ...
آن قدر سیب شمرده بود که سرش گیج می رفت، ولی احسـاس خوشحـالی و سبـکی می کرد...
هنوز در حال شمردن بود که پرنده ای او را داخل دهان جوجه اش گذاشت...
جوجه کوچولو تمام آن روز را سیر بود...
*****
کتابهای فرحناز یوسفی
1. حاجی فیروز (داستان های کوتاه)
فرحناز یوسفی، آرزو انواری (ویراستار)، رامین سیاردشتی (تصویرگر)
ناشر: پرستوی سپید - 24 اسفند، 1387 قیمت: 10000 ریال
2. کاریکلماتور/ فرحناز یوسفی، پرستو زمانی
ناشر: پرستوی سپید - 24 اسفند، 1387 قیمت: 50000 ریال
3. بازی با کلمه ها: مجموعه ای از کاریکلماتورها
فرحناز یوسفی، پرستو زمانی (ویراستار)
ناشر: پرستوی سپید - 28 مهر، 1388 قیمت: 5000 ریال
4. گاهی خنده/ فرحناز یوسفی
ناشر: پرستوی سپید - 24 اسفند، 1388 قیمت: 50000 ریال
5. پیشه وران کهن: آشنایی با 15 حرفه قدیمی/ فرحناز یوسفی
ناشر: پرستوی سپید - 24 اسفند، 1388 قیمت: 20000 ریال
6. نگاهی دیگر (مجموعه ای از کاریکاتورهای فرحناز یوسفی)
فرحناز یوسفی، پرستو زمانی (ویراستار)
ناشر: پرستوی سپید - 24 اسفند، 1388 قیمت: 5000 ریال
7. گلنار و عروسک پارچه ای/ فرحناز یوسفی، محمود ارواحی آذر (نقاش)
ناشر: شیدوش - 21 بهمن، 1386 قیمت: 4000 ریال
8. عروسک قشنگ من قرمز پوشیده / فرحناز یوسفی (شاعر)
ناشر: چاپار فرزانگان - 15 فروردین، 1384 قیمت: 3000 ریال
محمود موحدان
تهیه و تنظیم: مهسا رضایی- ادبیات تبیان