اشعه X چه چیزی به ما نشان می دهد؟
بسیاری از اجسام در فضا اشعه X گسیل می كنند، سیاه چاله ها، ستاره های نوترونی، باقی مانده اَبر نواختر، ستارگان، خورشید و حتی بعضی شهاب ها!
زمین تحت تابش بسیاری از انواع نورها از جمله حلقه های اشعه X پرانرژی است در حقیقت بارهایی كه از خورشید نشأت گرفته‌اند در میدان مغناطیسی زمین بدام می افتند و این امر باعث به وجود آمدن تابش هایی در طبقات فوقانی جو می شود.
تصویر اشعه X زیر در سال ١٩٩٦ توسط ماهواره ای كه حول قطب در دوران بود گرفته شد. نواحی كه تابش اشعه X بیشتری دارد با رنگ قرمز نشان داده شده اند.
بارهای الكتریكی پرانرژی كه از خورشید خارج می شوند باعث انرژی یافتن الكترون‌ها در طبقه مگنتوسفر زمین می شوند. این الكترون ها به سمت قطب مغناطیسی زمین حركت می كنند و به ناگاه به طبقه یونوسفر برخورد می كند و باعث تابش اشعه X می گردد این تابش برای زمین خطرناك نیست زیرا توسط لایه های زیرین جو جذب می شود اخیراً ما دریافته ایم كه شهاب ها نیز تابش دارند!
تصویر سمت راست یك شهاب در حال تابش اشعه X را نشان می دهد كه توسط ماهواره ROSAT تصویر برداری شده است.
خورشید هم اشعه X تابش می كند. اشعه X در تاریخ ٢٧ آوریل ٢٠٠٠ گرفته شده است. این تصویر توسط ماهواره YOKOH گرفته شده است.
بسیاری از اجرام در اعماق فضا اشعه X تابش می كنند. بسیاری از ستاره ها در سیستم های دو تایی در حال حركتند- یعنی دو ستاره حول یكدیگر دوران می كنند. وقتی یكی از این ستاره ها، سیاه چاله یا ستاره نوترونی باشد دیگری در مسیر مارپیچ به آن می رسد و در این فرآیند دما بسیار زیاد می‌شود. وقتی جسمی تا چند میلیون درجه گرم می شود آنگاه اشعه X تابش می كند.
تصویر سمت راست شكل مفهومی سیستم ستاره های دوتایی را نشان می دهد. این تصویر چگونگی كشیده شدن مواد ستاره قرمز رنگ را به درون سیاه چاله نشان می دهد.
شكل سمت چپ بقایای یك ابر نواختر را نشان می دهد. این شكل كه بر اساس رنگ مصنوعی پدید آمده بر اساس تصویر برداری اشعه X حاصل شده است. در این شكل اشعه X به رنگ آبی، نور مرئی به رنگ سبز و امواج رادیویی به رنگ قرمز هستند.
شكل سمت راست بقایای همان ابر نواختر را نشان می دهد با این تفاوت كه فقط تابش های اشعه X نشان داده شده است.
مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: محسنی
تنظیم: مریم فروزان کیا
