طلبه و تحلیل سیاسی
(قسمت اول)
توانایی تحلیل سیاسی در زندگی طلبه امروزی
یکی از الزامات شخصیت انسان مسلمان بصیرت و قدرت بر تحلیل رفتارها و پدیده ها است تا بتواند در پرتو تحلیلی همه جانبه از سطح و ظاهر پدیده ها عبور، و به درون امور و روابط ناپیدای آنها رسوخ کند که بتواند واکنشی سنجیده و تصمیم و رفتاری به موقع در قبال آنها اتخاذ کند.
حق و باطل دو امر کاملاً متمایز از هم در عالم واقع نیستند و چنین نیست که بتوان به سادگی آنها را از هم تشخیص داد و یکی از آن دو را به رغبت و اختیار انتخاب نمود؛ بلکه آنچنان آن دو در هم تندیده اند که گاه بسیاری از نخبگان هم دچار نوعی غفلت و اشتباه می شوند از این رو است که در روایات اسلامی آمده است که «میان حق و باطل فقظ چهار انگشت فاصله است یعنی فاصله میان چشم تا گوش»؛
مقام معظم رهبری می فرماید:
«عالمترین عالمها و دانشمندترین دانشمندها هم اگر مغز سیاسی و فهم سیاسی نداشته باشند با یك آب نبات، بسوی دشمن میروند و مجذوب او میشوند. این نكات ریز را جوانهای ما باید درك كنند.»(1)
امروزه مسائل و مباحثسیاسی، از تنوع، پیچیدگی، گستردگی، در هم تنیدگی و اهمیت ویژهای برخوردار و بینش خاصی برای فهم و تفسیر آنها نیاز است. بسیاری از پدیده های سیاسی و اجتماعی دارای دو وجه متمایز از هم هستند: (2)
1- وجه آشكار، كه درك آن برای افراد عادی بطور معمول امكان پذیر است.
2- وجه پنهـان، كه درك آن برای افراد عادی بطور معمول امكان پذیر نمی باشد و باید به درون و زوایای ناپیدای آنها نفوذ کرد.
به همین دلیل، «تحلیل سیاسی» به فرآیند کاوشگرانه ای اطلاق میشود که در صدد بازشناسی منافع و انگیزههای سیاسی و تبیین ملاحظات آشکار و پنهان در یک پدیده یا روند سیاسی است.(3) كار تحلیل گر سیاسی شناخت و فهم وجه پنهان پدیده سیاسی و نقد و ارزیابی راهکارهای مختلف اجرایی، و گزینش و تجویز مناسبترین راهبرد ممکن برای نیل به یک هدف مشخص است.
روش تحلیل سیاسی در واقع شیوه درك مفاهیم پیچیده سیاسی را به ما می آموزد. تا با آموختن این روش بتوان پدیده های سیاسی را كه به سهولت در اذهان عمومی قابل درك نیستند، از طریق آموزش های ویژه برای مخاطبان قابل فهم نمود.
بنابراین یکی از وظایف اساتید مدارس علمی و مربیان معرفت این است که طلاب نوجوان و جوان را با شیوه های ساده به تحلیل پدیده های سیاسی آشنا کنند تا بتوانند به عنوان مفسر سیاسی، مسائل مهم روز سیاسی ایران و جهان را تحلیل و تفسیر نمایند.
امام خمینی(ره) در این باره می فرماید:
«آقایان که تربیت بچهها را میکنند، مسائل سیاسی روز را هم به آنها تعلیم بکنند. نمیگویم همة آن این باشد. همه چیز باید باشد. یک بچهای که از یک مدرسه بیرون میآید، باید مسائل دینیاش را بداند. مسائل نماز و روزهاش را بداند. هم تربیت های علمی بشود... و هم تربیت سیاسی.»(4)
همچنین می فرماید:
«این جوانانی كه دست ما هستند و با آنها رابطه داریم، اینها را باید تربیت اسلامی، تربیت دینی و متوجه به مسائل روز كنیم. جوری باشد كه از اول این بچهها و جوانها، مسائل روز دستشان باشد و بفهمند كه باید چه بكنند در آتیه.»(5)
ادامه دارد...
منابع:
1. روزنامه كیهان،13/11/77.
2. علاقمندان می تواند با مراجعه به آدرس اینترنتی آن از بحث های گسترده آن همراه با تمرین ها و مثالهای مختلف اطلاعات بیشتری راجع به تحلیل سیاسی به دست آورند.) http://beheshtipour.blogfa.com
3. مسعود اسلامی، تحلیل سیاسی از تشخیص تا تجویز، فصلنامه دانشكده حقوق و علوم سیاسی(دانشگاه تهران)، شماره 42، ص79.
4. صحیفة نور، مجموعه رهنمودهای امام خمینی، سازمان مدارك فرهنگی انقلاب اسلامی، انتشارات سروش، چاپ اول، ج5، ص109.
5. صحیفه نور، ج5، ص250.
سیدمهدی موسوی، گروه حوزه علمیه تبیان