روایت محدثی از حیات نیکان جلدهای دوم، سوم، چهارم و دوازدهم مجموعه 24 جلدی «حیات نیكان» از جمله تالیفات مهدی محدثی، نویسنده و پژوهشگر حوزه دین و اجتماعی‌اند كه هریك به ارایه اطلاعاتی درباره زندگی، احوالات، فعالیت‌های سیاسی ـ مذهبی، آثار و اندیشه‌ها چهره‌های برجسته عرصه دین و اندیشه می‌پردازند.
به گزارش ایبنا، آثار این مجموعه در شمار یكی از طرح‌های تالیفی مركز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما به شمار می‌آیند كه قرار است در قالب متن‌های داستانی، الگوهایی معنوی از رفتار، تعاملات، آثار و اندیشه‌های علمای معاصر را برای نسل جوان ارایه دهند.
مركز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما كه مخاطبان اصلی خود را محققان، برنامه‌سازان و علاقه‌مندان می‌داند، با هدف ارایه اطلاعات و ایجاد زمینه‌های برنامه‌سازی در رسانه ملی، اقدامات خود را در ابعاد گوناگون فرهنگی، اسلامی و دینی طرح‌ریزی می‌كند.
نخستین جلد مجموعه «حیات نیكان» ـ كه تاكنون 18 عنوان بازچاپ شده ـ درباره «آیت‌الله حسن تهرانی» به رشته تحریر درآمده است. در سه جلد بعدی «مهدی محدثی» نویسنده حوزه دین و اجتماعی به ترتیب معرفی‌های مختصر و خواندنی از «آیت‌الله عبدالكریم حق‌شناس»، «آیت‌الله محمدهادی معرفت» و «آیت‌الله سیدمهدی روحانی» را ارایه كرده است.
مجموعه 24 جلدی «حیات نیكان» به ارایه اطلاعاتی درباره زندگی، احوالات، فعالیت‌های سیاسی ـ مذهبی، آثار و اندیشه‌ها چهره‌های برجسته عرصه دین و اندیشه می‌پردازند
پژوهش بعدی او كه به معرفی «آیت‌الله سیدمرتضی نجومی» اختصاص دارد، در دوازدهمین جلد این مجموعه به چاپ رسیده است. نگاهی به زندگی فردی و مروری اجمالی بر حیات فرزانگان شیعه در راستای ترسیم چهره علمی و معنوی این اسوه‌های رفتار، كردار، سلوك علمی و عملی، زمینه‌های تدوین این مجموعه را پدید آورده‌اند.
محدثی برای ورود به متن تالیفی خود استفاده از فضای داستانی و در پاره‌ای از بخش‌ها، بیان دیالوگ‌های بین فردی را انتخاب كرده است. خواننده بدون زمینه قبلی به صفحه‌ای از رخدادهای زندگی آن اندیشمند كه كتاب درباره وی تالیف شده است، راه می‌یابد و با قلم گیرای نویسنده كه توصیف جزئیات برای ارتباط با اصل ماجرا، از ویژگی‌های اصلی آن به شمار می‌آیند، با معنویت داستان همراهی می‌كند.
او در كسوت راوی(دانای كل) برای دقایقی مخاطب را به دوره زمانی رخدادای كه از آن سخن می‌گوید، می‌برد و او را با حقیقت ماجرا و نحوه تصمیمات و برخورد با شرایط دشواری كه برای شخصیت اصلی پیش آمده، هم‌داستان می‌كند. نویسنده سپس مخاطب را به درنگ، تامل و لختی تردید و اضطراب وامی‌دارد و در نهایت، نحوه مواجهه با آن اندیشمند را در حد انسانی عادی كه همانند سایر انسان‌ها زندگی می‌كند و از توانمندی‌هایی برخوردار است، بازگو می‌كند.
محدثی برای ورود به متن تالیفی خود استفاده از فضای داستانی و در پاره‌ای از بخش‌ها، بیان دیالوگ‌های بین فردی را انتخاب كرده است
روانی و سیر داستان‌گونه این نوع از ادبیات مذهبی، به‌صورتی ذهن خواننده را از میان برگ‌های این كتابچه پالتویی عبور می‌دهد كه مرور زمان در آن محبوس می‌ماند و به پایان رسیدن آن روایت و تعدادی تصویر برای بازسازی ساخته‌های ذهنی مخاطب و تقریب انگاره‌های او به واقعیت ماجرا، او را در درنگی فكری رها می‌كند.
محدثی در ابتدای كتاب‌هایی كه برای این مجموعه نوشته است، در بخشی با عنوان «گاه‌شمار زندگی» علاوه بر مشخصاتی مانند نام و نام پدر، اطلاعاتی را درباره تاریخ تولد، زادگاه، هجرت، ازدواج، مدت عمر، درگذشت و محل دفن افراد آورده، سپس با توصیف مختصری از فضا به متن ماجرا قدم می‌گذارد.
به عنوان نمونه، او متن دوازدهمین جلد از این مجموعه را این‌گونه آغاز كرده است: «شب سردی بود. حتی لكه ابری هم در آسمان وجود نداشت تا از سرما بكاهد. گویی هرچه هوا سردتر می‌شد، ستاره‌ها با درخشندگی بیشتری به شادمانی می‌پرداختند و نور می‌افشاندند.
نویسنده می‌كوشد در حد «راوی مهربان» باقی بماند و با سعه صدر، تنها داده‌های پژهشی خود را در اختیار نسل جوان قرار دهد و قضاوت، پندآموزی و الگوبرداری را بر عهده خوانندگان خود بگذارد
سید محمدجواد زیر كرسی نشسته بود، كتاب بزرگ و قطوری در دست داشت و مطالعه می‌كرد. روبه‌روی او، آن سوی كرسی همسرش نشسته بود. حال و روز خوبی نداشت و سنگین شده بود. گه گاه همسرش به او نگاه می‌كرد و می‌دید سرگرم مطالعه است، می‌خواست سخنی بگوید و آن سكوت مرگ‌بار را بشكند، ولی دلش نمی‌آمد سید را از آن حال و هوا درآورد. این بود كه كاموا و قلاب را برداشت و سرگرم بافتن كلاه شد و چیزی تا پایان بافتنی نمانده بود.
زن سر كوچك نوزاد را مجسم می‌كرد و و هر بار كه به یاد مسافر كوچولوی خود و این كلاه ـ كه بر سر او خواهد گذارد ـ می‌افتاد، دلش غنج می‌رفت و لبخندی بر لبش می‌نشست.»
نویسنده كتاب با ارایه اطلاعاتی دسته‌بندی شده و منظم به خوانندگان تصویر روشنی از تولد، دوران كودكی، استادان، دوران تحصیل، ازدواج، برخی از وقایع در زندگی فردی و اجتماعی، آثار، استادان، شاگردان و معنویتی كه در رفتار یا نگاه آن اندشمند وجود داشته، می‌بخشد و می‌كوشد در حد «راوی مهربان» باقی بماند و با سعه صدر، تنها داده‌های پژهشی خود را در اختیار نسل جوان قرار دهد و قضاوت، پندآموزی و الگوبرداری را بر عهده خوانندگان خود بگذارد.
تغییر لحن نویسنده در موضوعات و عناوین گوناگون این كتاب‌ها، از جمله نكات جالب توجهی‌اند كه نشان از دقت و ظرایفی دارند كه وی به آنها توجه داشته است
محدثی معتقد است كه «حجم مطالب، قطع پالتویی این كتاب‌ها و قلم نویسندگان آنها به‌گونه‌ای انتخاب شده‌اند كه امكان مطالعه این آثار در تمام طول روز برای علاقه‌مندان فراهم باشد، از جمله زمانی كه آنها در وسایل نقلیه‌اند یا لحظاتی كه برای آن برنامه خاصی ندارند.»
تغییر لحن نویسنده در موضوعات و عناوین گوناگون این كتاب‌ها، از جمله نكات جالب توجهی‌اند كه نشان از دقت و ظرایفی دارند كه وی به آنها توجه داشته است. به عنوان مثال، او در بخش دیگری از كتابش درباره «الگوی آیت‌الله نجومی در مسیر تحصیل» نوشته است: «وی همواره به مطالعه كتاب‌ها و مجله‌های گوناگون سرگرم بود و بیكاری را گناهی بزرگ می‌دانست. هر وقت كه از مطالعه خسته می‌شد و به تفریح نیاز داشت، قلم و دوات را بر می‌داشت و به تمرین انواع خط‌ها می‌پرداخت.»
مركز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیمای قم كتاب‌های مجموعه «حیات نیكان» را در قطع پالتویی و در حدود 50 صفحه به چاپ می‌رساند.
گروه کتاب تبیان - محمد بیگدلی
