یک تیر و چندنشان

توریسم پزشکی شاید یکی از قدیمی ترین شاخه های گردشگری دنیا باشد که ردپای آن را باید در تاریخ تمدن های باستانی و باورهای مذهبی مردم دنبال کنید. عقایدی که آنها را به جستجوی شفا در معابد مقدس دوردست یا چشمه های آب معدنی آن سوی کوه ها وا می داشت. در آن زمان با توجه به نبود امکانات حمل و نقل سریع، عجیب نبود اگر این شیوه از گردشگری رواج چندانی نداشته باشد. با این حال در سال های اخیر، همپای رشد صنعت حمل و نقل و توریسم، گردشگری درمانی هم افزایش چشمگیری پیدا کرده است.

سازمان جهانی جهانگردی تعریف مشخصی از گردشگری سلامت دارد. این سازمان معتقد است یكی از اهدافی كه می تواند گردشگر را تشویق به سفر کند، مسافرت برای کسب سلامتی است. در حقیقت گردشگر با سفری که به قصد درمان انجام می دهد، می تواند همزمان از امکانات درمانی و گردشگری یک منطقه استفاده کند.

اولین و مهمترین دلیلی که باعث می شود توریست های پزشکی به کشوری دیگر سفر کنند بحث هزینه های درمانی است. به خصوص اگر مجموع هزینه های درمان و گشت و گذار در کشور مقصد کمتر از هزینه های درمان در محل زندگی توریست باشد جذابیت این سفر دو چندان می شود.

مثلا یک بیمار آمریکایی اگر برای جراحی قلب به هند یا تایلند سفر کند فقط 20 درصد مبلغی را خواهد پرداخت که در آمریکا باید بپردازد. البته دلایل دیگری هم می تواند یک توریست را تحریک کند تا سفری درمانی داشته باشد. مواردی مثل سرعت رسیدگی به درمان و خلاصی از نوبت های طولانی انتظار عمل جراحی.

در مقابل تمام این خدمات، کشور میزبان هم علاوه بر کسب درآمد گردشگری، می تواند درآمد بخش بهداشت و درمان خود را هم افزایش دهد.

بعضی از کشورها برای تضمین این درآمدها، مراکز درمانی خود را در نزدیکی مراکز توریستی بنا کرده اند تا به این بهانه احتمال مراجعه گردشگران سلامت به مراکز گردشگری افزایش پیدا کند. به این ترتیب توریست ها نه تنها به سیستم های درمانی یک کشور رونق می دهند، بلکه در بازدید از مراکز دیدنی کشور مقصد هزینه هایی را می پردازند.

انواع گردشگری سلامت

در میان تعریف های سازمان جهانی گردشگری، اصطلاحات دیگری هم وجود دارند که دامنه گردشگری سلامت را گسترده تر می کنند.

گردشگری تندرستی (Wellness Tourism)یکی از همین عبارت هاست که به مسافرت توریست به دهکده های سلامت و مناطق دارای چشمه های آب معدنی و آب گرم (اسپاها) اشاره می کند. در این نوع سفر توریست برای رهایی از تنش های زندگی روزمره و تجدید قوا بدون مداخله و نظارت پزشکی راهی سفر می شود. معمولا این توریست ها بیماری جسمی مشخصی ندارند و بیشتر در پی بهره مندی از طبیعت شفابخش مناطق دیگر هستند.

گردشگری درمانی (Curative Tourism) هم به معنای مسافرت توریست به منظور استفاده از منابع درمانی طبیعی(آبهای معدنی، نمک، لجن و غیره) است که معمولا برای درمان برخی بیماری ها یا گذران دوران نقاهت تحت نظارت و مداخله پزشکی صورت می گیرد. این نوع از گردشگری هم این روزها مورد توجه مسئولان گردشگری کشور قرار گرفته است. به خصوص لجن درمانی که طبیعت ایران را در میان کشورهای همسایه به شدت محبوب کرده است.

گردشگری پزشکی (Medical Tourism) هم نوع دیگری از گردشگری سلامت است که در آن مسافرت به منظور درمان بیماری های جسمی یا انجام نوعی از عمل های جراحی تحت نظارت پزشکان در بیمارستان ها و مراکز درمانی را گردشگری پزشکی گویند. در این نوع از گردشگری سلامت، بیمار ممکن است پس از درمان و معالجه نیازمند استفاده از فضاها و خدمات گردشگری درمانی(مانند آبگرم ها) باشد که در این صورت ممکن است گردشگری او با سفر به نقاطی که این امکانات را دارند تکمیل شود.

گروه گردشگری تبیان- رستم زاد