تبیان، دستیار زندگی
ماده ی جهد در همه ی معانی متعددی که دارد مثل اجتهاد، مجتهد، مجاهد و ... دارد، یک معنای اصلی دارد و آن تکاپو و تلاش برای رسیدن به یک هدف مهم و ارزشمند است. پس مجاهد یعنی، تلاشگر. یعنی فردی که یک هدف والا را برمی گزیند و در راه رسیدن به آن تمام توان خویش را
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ارزش جهاد و شهادت

شهادت

ماده ی جهد در همه ی معانی متعددی که دارد مثل اجتهاد، مجتهد، مجاهد و ... دارد، یک معنای اصلی دارد و آن تکاپو و تلاش برای رسیدن به یک هدف مهم و ارزشمند است. پس مجاهد یعنی، تلاشگر. یعنی فردی که یک هدف والا را برمی گزیند و در راه رسیدن به آن تمام توان خویش را به میدان می آورد.

«اما بَعد فان الجهادَ بابٌ من ابوابِ الجنَّة فَتَحَه الله لِخاصَّهِ اولیائه» ؛

«پس از حمد و ثنای خداوندی، جهاد، دری از درهای بهشت است که خداوند آن را بر روی خواص اولیائش باز کرده است»

امیرالمومنین(علیه السلام) در این فراز از خطبه بیست و هفتم نهج البلاغه به بیان ارزش جهاد در راه خدا پرداخته است.

تفاوت جهاد با قتال در این است که کلمه جهاد در اصطلاح مکتب اسلام اگر مطلق هم به کار برده شود، تلاش و تکاپو در راه هدف الهی را تا از دست دادن حیات نیز در بر دارد.

در جهاد، اهداف مادی مدّ نظر نیست.

بنابر تعریفی که ذکر شد، از کوچکترین حرکت هدفدار در راه خدا باشد و اغراض مادی در بر نداشته باشد، تا کشته شدن در مسیر آن هدف الهی، جهاد نامیده می شود. این خیلی مهم است که در انتخاب هدف دقت کنیم و آن چیز را برای مجاهدت برگزینیم که خداوند به آن امر فرموده است. حتی در روایات داریم که فرموده اند:

«الکادُّ لیعاله کاالمجاهد فی سبیل الله» کسی که برای رفع نیازهای خانواده اش تلاش می کند، همانند مجاهد در راه خداست.

اگر پدیده ی جهاد را درست دریابیم، به این نتیجه خواهیم رسید که جان و روح آدمی، با ورود به میدان نبرد هدف دار الهی، و قدم گذاشتن آزادانه به مرز زندگی و شهادت، از جایگاه دنیایی و پست مادی بالاتر می رود و به حقیقت خود می رسد.

آیا می دانید: «یُقاتلون فی سبیل الله فَیَقتُلونَ و یُقتَلون» یعنی چه؟

یعنی مجاهدان واقعی، مال دنیا را زیر پا نهاده اند و نبردشان برای سبک دنیا نیست. به دنبال مقام جویی و ریاست طلبی نیستند. آنان خوب می دانند که در میدان نبرد، جان خود و دیگران را تحت تأثیر قرار خواهند داد، پس قطعاً باید برای این کار، هدف و انگیزه ای بسیار بالا داشته باشند.

مجاهدان در راه خدا، چه ویژگی هایی دارند؟

1- دائماً به یاد خدا هستند، هرگز از پیشگاه خداوندی خود را دور نمی بینند و اگر احساس کنند که کمی از مسیر منحرف شده اند، فوراً بازگشت می کنند.

2- لحظات زندگی آنان در عبادت سپری می شود: آنان با یاد دائمی خداوند، تمام کارهایشان را تبدیل به عبادت می کنند.

آن زمان که با زیر و رو کردن زمین به زراعت و تولید محصول مشغولند، آن هنگام که به کسب روزی حلال مشغولند، آن هنگام که مادری برای رضای خداوند به تربیت فرزند مشغول است، آن هنگام که چشم خود را به روی گناهی می بندند، آن هنگام که پزشکی برای رضای خدا به معالجه بیماری مشغول است و ... همه درحال عبادت اند چرا که در لحظه لحظه زندگی و فعالیت شان خدا را مد نظر دارند.

آری عبادت تنها به نماز و روزه و ... نیست که آنها نیز به جای خود واجب است اما مجاهد فی سبیل الله، تمام اعمالش را با ذکر خدا تبدیل به عبادت می کند.

3- سپاسگزار خداوند هستند: مجاهدان در راه خدا برای سپاسگزاری از خالق خود به گویش زبان اکتفا نمی کنند و تمام اخلاقیات آنها حکایت از شکرگزاری دارد.

4- همیشه اطرافیان را به نیکی ها هدایت می کنند و از بدی ها دور می کنند: مجاهدان در مقابل بدی ها سکوت نمی کنند و از پیشرفت آن جلوگیری می کنند.

5- محافظ مرزهای الهی هستند: آنجا که خداوند فرموده کاری را ترک کنید ترک می کنند و به میل خویش رفتار نمی کنند.

حقیقت شهادت چیست؟

اگر ما بخواهیم انواعی از حوادث بزرگی را که به وسیله افراد بشر در طول تاریخ روی می دهد، بررسی کنیم، هیچ یک از آنها نمی تواند با عظمت شهادت برابری کند.

اگر پدیده ی جهاد را درست دریابیم، به این نتیجه خواهیم رسید که جان و روح آدمی، با ورود به میدان نبرد هدف دار الهی، و قدم گذاشتن آزادانه به مرز زندگی و شهادت، از جایگاه دنیایی و پست مادی بالاتر می رود و به حقیقت خود می رسد

شهادت، عبارتست از پایان دادن به حیات دنیایی در کمال هشیاری و آزادی در راه وصول به هدفی که والاتر از حیات طبیعی است.

شهادت، عبارتست از پایان دادن به حیات طبیعی برای دفاع از ارزشها و حیات انسانی افراد جامعه.

شهادت، یعنی تعیین ملاک و میزان و الگو برای زندگی در این دنیا، و بیان اینکه زندگان، بدون آن ملاک ها نمی توانند خود را در حیات واقعی بدانند.

فردی که شهادت را انتخاب می کند در واقع حیات معقول را انتخاب کرده است زیرا اگر در یک جامعه ای حق زیر پا گذاشته شود و باطل به جولان دادن بپردازد، زندگی در این جامعه عاقلانه نیست و باید با انحرافات مبارزه کرد.

هدف از شهادت این است که جامعه ای که در آن زندگی می کنیم را از ناپاکی ها و فسادها خالی کنیم تا زمینه بروز حق و حقیقت در آن فراهم شود، تا در سایه این حقیقت گرایی و حقیقت جویی، انسان ها به کمال شایسته الهی و انسانی خود برسند.

(نتایج از جهاد)

شهادت

«فَمَن ترکه رَغبةً عنهُ البَسَهُ الله ثوب الذُّلَّ و شَمِلَهُ البلاءُ و دُیَّثُ باالضعار...»

«کسی که از روی اعراض جهاد را ترک کند، خداوند لباس ذلت بر او می پوشاند و بلا و مصیبت او را فرا می گیرد و با حقارت و پستی در ذلت غوطه ور می شود و ... »

در ادامه ی حضرت به بیان آفت های دوری کردن از جهاد می پردازد و آنها را چنین بیان می کند:

اول: پوشیدن لباس ذلت: زیرا کسی که برای حیات خود تلاش نمی کند و از طرف دیگر خواهان آن زندگی است، مجبور است که آن را با ذلت از دیگران طلب کند.

دوم: دچار شدن به بلاها و مصیبت ها: فردی که سلطه ی باطل را بر خویش بپذیرد، در زندگی اش باید همه نوع سختی و مصیبتی که از جانب باطل به او می رسد تحمل کند.

سوم: دلهره و اضطراب و تشویش دائمی: این امر به خاطر احساس ضعف در مقابل باطل است که گمان می رود ما در مقابل آن ناتوانیم و قدرت مبارزه نداریم و او هرگاه که بخواهد می تواند بر ما غلبه کند.

درباره ی جهاد، سخن بسیار زیاد است و با توجه به اینکه امام (ع) در خطبه های نهج البلاغه، بارها به این مسأله اشاره فرموده است، بیش از پیش بر ما روشن می شود.

جهاد قانون حیات و زندگی است. از جهاد با نفس تا جهاد با شیطان و جهاد با دشمن آشکار. هر موجود زنده ای تا زمانی به زندگی شرافتمندانه خویش ادامه می دهد که مشغول جهاد باشد و آن روز که جهاد را رها کند از زندگی حقیقی محروم خواهد شد.

نوشته : آمنه کریمی_گروه دین و اندیشه تبیان 

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.