تجلیل از سه سینماگر در بیست و چهارمین جشنواره فیلم فجر

این سه هنرمند

تا چند روز دیگر بیست و چهارمین جشنواره بین المللى فیلم فجر آغاز مى شود. هر جشنواره بخش هاى گوناگونى دارد كه بخشى از مخاطبان را به سوى خود جلب كند. یكى از این بخش ها بزرگداشت و تجلیل از چهره هاى سینمایى است. تا چند سال قبل یكى از بخش هاى مهم جشنواره به این بزرگداشت ها اختصاص داشت. چند فیلم از هنرمند مورد تجلیل انتخاب و در یك سئانس جداگانه به نمایش درمى آید. اما در دو سه سال اخیر این تجلیل تنها به مراسم افتتاحیه ختم مى شود. امسال هم قرار است گلاب آدینه، خسرو سینایى و مجید انتظامى مورد تجلیل واقع شوند. این سه نام در عرصه هاى مختلف سینما به نوبه خود تأثیر محسوسى بر سینما گذارده اند.

گلاب آدینه

آخرین نقش آفرینى او را در سینما با فیلم " مهمان مامان " ساخته داریوش مهرجویى به یاد مى آوریم. این فیلم در سینما با اقبال مخاطبان روبرو شد و چندین بار هم پس از پایان نمایش در سینما از تلویزیون پخش شد.

آدینه در این فیلم ایفاگر نقش مادرى مهربان بود كه در رودربایستى با میهمانانش سعى داشت سفره اى رنگین براى آنها تدارك ببیند. چهره این مادر مهربان كه همیشه هم چهره اى مشوش و خسته دارد در این سال ها به پرسوناى آدینه تبدیل شده است. گلاب آدینه متولد 1332 و فارغ التحصیل رشته اقتصاد سیاسى است. او كار بازیگرى را از گروه تئاتر پیاده همراه با مهدى هاشمى و داریوش فرهنگ آغاز و در همان سال ها با هاشمى ازدواج كرد. حاصل حضور در صحنه آن سال ها بازى در نمایش هایى چون آدم هاى ماشینى، داستانى نه چندان تازه و دایره گچى قفقازى بود. اولین حضور تصویرى رسمى آدینه به بازى در مجموعه تلویزیونى «افسانه سلطان و شبان» و ایفاى نقش «سلطان بانو» باز مى گردد. پس از این مجموعه چند سال طول كشید تا آدینه براى اولین بار در سال 1367جلوى دوربین رخشان بنى اعتماد رفت و در فیلم «زرد قنارى» بازى كرد. این همكارى بعدها در فیلم هاى «بانوى اردیبهشت»، «روسرى آبى» و «زیر پوست شهر» نیز تكرار شد.

آدینه امسال نیز در دو فیلم « آرامش در میان مردگان » (مهرداد فرید) و «وقتى همه خواب بودند» (فریدون حسن پور) حضور یافت كه از این دو فیلم «وقتى همه خواب بودند» در بخش مسابقه سینماى ایران حضور دارد.

آدینه در كنار فعالیت هاى سینمایى، عرصه تئاتر را نیز فراموش نكرد و سال70 گروه تئاتر مروارید را پایه گذارد و با نمایش هایى چون پوف (مرحوم هوشنگ حسامى)، در مصر برف نمى بارد (دكتر على رفیعى) و... روى صحنه رفت. او دراین سالها نقش مؤثرى نیز در تربیت بازیگران جوان داشته است.

عروس افغان، زندان زنان، فصل پنجم، بهترین باباى دنیا و شكار خاموش عمده فیلم هاى این بازیگر باسابقه به شمار مى آید.

خسرو سینایى

سینایى در سال 1319 متولد شد. او فارغ التحصیل آكادمى موسیقى و هنرهاى نمایشى وین در رشته كارگردانى و فیلمنامه نویسى و كنسرواتوار وین در تئورى موسیقى است.

او را بیشتر در عرصه سینماى مستند مى شناسیم و در كنار آثار بلند داستانى كه جلوى دوربین برده، مستندهاى قابل توجهى را نیز كارگردانى كرده است. آوایى كه عتیقه مى شود، شرح حال، آن سوى هیاهو، سردى آهن، مرثیه گمشده و... عمده آثار مستند این فیلمساز را تشكیل مى دهند. نخستین فیلم بلندش زنده باد... بود كه در سال 1358ساخت و آخرین فیلم او تا پایان دهه هفتاد « عروس آتش » است. سینایى امسال نیز «گفت وگو با سایه» را ساخت كه به زندگى صادق هدایت مى پردازد. این فیلم در بخش خارج از مسابقه جشنواره امسال به نمایش درمى آید. فیلم هاى بلند سینایى نیز آشكارا تحت تأثیر نگاه مستند پرداز او بوده است، مثلاً براى ساختن فیلم عروس آتش، مدت ها روى زندگى مردم نواحى جنوب و تعصبات قبیله اى آنها تحقیق كرد.

سینایى در فیلم «در كوچه هاى عشق» نیز روایتگر اجتماع پس از جنگ بود و با بیانى غیرمستقیم به این مقوله پرداخت.

سینایى در برخى از فیلم هایش سازنده موسیقى متن نیز بوده است كه موسیقى فیلم هاى عروس آتش، كوچه پاییز، در كوچه هاى عشق، یار در خانه، مرثیه گمشده و هیولاى درون از ساخته هاى او به شمار مى آید.

مجید انتظامى

انتظامى تحصیلات موسیقى خود را در آلمان به پایان رساند و از سال 58 و فیلم «سفر سنگ» كه آغاز به كار كرد تا امروز براى حدود 80 فیلم سینمایى موسیقى ساخته است. او جزو آن دسته از موسیقى دانانى به شمار مى آید كه ملودى تصنیف هایش براى هر فیلم با دیگرى متفاوت به نظر مى رسد. در كمتر فیلمى - مگر بنا به تشابه سوژه ها - مى توان یك ساز را از او شنید كه نـُتى واحد با فیلمى دیگر و همان ساز مى نوازد.

جالب این كه پس از ساختن موسیقى فیلم «از كرخه تا راین» (ابراهیم حاتمى كیا) مخاطبان مدت ها موسیقى این فیلم را با سوت مى نواختند و كاست آن نیز مدت ها جزو پرفروش ترین آثار ضبط شده موسیقى بود. بعدها همكارى انتظامى با حاتمى كیا در فیلم «بوى پیراهن یوسف» نیز ادامه یافت كه سرنوشت موسیقى آن فیلم هم شبیه به از كرخه تا راین شد. از دیگر فیلم هاى مطرح این آهنگساز مى توان به «روز واقعه» اشاره كرد كه انتظامى در این فیلم به تلفیق سازهاى مختلف عربى رسیده و به تفكیك نیز از آنها در بخش هاى مختلف فیلم سود جسته بود.

من ترانه پانزده سال دارم، مریم مقدس، اعتراض، آژانس شیشه اى، دل و دشنه، راه افتخار، آذرخش، مرد ناتمام، اوینار، ناصرالدین شاه آكتور سینما، ابلیس، شب بیست و نهم، زرد قنارى، ترن، كانى مانگا، هراس، دبیرستان، دزد و نویسنده، دستفروش، باى سیكل ران، عقاب ها، پرونده، آفتاب نشین ها و خط قرمز از عمده فیلم هایى محسوب مى شود كه انتظامى براى آنها موسیقى ساخته است.

باربد برزویه

کتاب های « هنری » ، « رمان و داستان » ، « ادبیات  » و « متفرقه » در فروشگاه اینترنتی تبیان