مهریه:شاهرگ آقای داماد مهریه های عجیب و غریب این روزها بهانه خبرهای زیادی است که دهان به دهان می چرخند و به رسانه ها می رسند. قرارهای عاشقانه ای که گاهی تاریخ انقضایشان در دادگاه خانواده سر می رسد و زوج های سرخوش دیروز را مقابل سه راهی زندان، بخشش یا پرداخت مهریه قرار می دهند... سفر به 120 کشور دنیا، 10هزار لیتر بنزین، دست راست و پای چپ داماد، شمش طلا هم وزن عروس، یک کیلو بال مگس و صدها مهریه عجیب و غریب دیگر که زمزمه شان شاید هیچ گاه به راهروهای دادسرا کشیده نشود.
سه سال قبل یکی از عجیب ترین مهریه های تاریخ ایران در شعبه 264 دادگاه خانواده به اجرا گذاشته شد: یک کیلو بال مگس! مهریه زنی که تنها به شرط دریافت آن حاضر به طلاق بود. او وقتی رو به روی قاضی قرار گرفت، گفت: «شوهر اولم بعد از 6 سال زندگی مشترک تركم كرد، و شوهر دومم در اثر سکته مغزی درگذشت. تصمیم داشتم دیگر ازدواج نكنم اما دو سال بعد در محل کارم با پزشکی آشنا شدم که به من پیشنهاد ازدواج داد و من با اصرارهای او راضی به این ازدواج شدم. او می گفت سال‌ها پیش از همسرش جدا شده و حالا همسر و فرزندانش در امریکا زندگی می کنند.»
آمارهای مركز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه درباره نرخ مهریه زنان ایرانی نشان می دهد که میانگین مهریه زنان ایرانی تنها در 5 سال اخیر 3برابر شده است. در حقیقت میانگین مهریه که در 20 سال قبل 150 سكه طلا بود،
در 5 سال گذشته به 450 سكه طلا افزایش یافته است
تجربه تلخ دو ازدواج دیگر، بهانه ای بود برای باز شدن پای شرط و شروط به این ازدواج: «گفتم مهریه ام باید یک خانه باشد و یك كیلو بال مگس» مهریه ای که سعیده هیچ وقت فکر نمی کرد تصمیم به اجرا گذاشتن آن بگیرد: «5سال از زندگی مشترکمان می گذشت که فهمیدم شوهرم دروغ گفته. او از همسر اولش جدا نشده بود و حالا که ماجرای ازدواج ما به گوش آن خانم رسیده بود، همسرم می خواست طلاقم دهد. من هم چون می دانم او نمی تواند یك كیلو بال مگس را تهیه كند، مهریه‌ام را به اجرا گذاشتم تا مجبور شود با من بماند.»
اما عجیب تر از بال مگس، مهریه زن جوان دیگری بود که چند سال قبل در شعبه 263دادگاه خانواده تهران به اجرا گذاشته شد.
این زن که دست چپ هـمسـرش را به عنوان مهریه خود انتخـاب كـرده بـود، بـا مـراجعـه بـه دادگـاه خانواده گفت: «من از بچگی با دختران فامیل در رقابت بودم و می خواستم مهریه ای متفاوت داشته باشم.
از طرفی خانواده همسرم بسیار ثروتمند هستند و هر تعداد سكه كه مهرم می کردند می توانستند بپردازند. بنابراین تصمیم گرفتم برای محكم كاری دست چپ همسرم را به همراه 700 سكه مهریه‌ام قرار دهم و آنها هم پذیرفتند.»
مهریه باید ارزش مالی داشته باشد یعنی قابل دریافت و استفاده باشد. علاوه بر آن شرط اصلی در تعیین مهریه این است که زن هرگاه مهرش را درخواست کرد بتواند آن را بگیرد. اما برخی از مهریه ها به گونه ای هستند که دریافت آنها
عملا ممکن نیست یا با دشواری زیادی همراه است. مثل
جمع آوری 5هزار صدف دریایی یا 500هزار گل ارکیده
اما سه سال بعد که زن جوان متوجه خیانت همسرش شد، به دادگاه خانواده رفت تا او را تنبیه کند: «مهریه ام را به اجرا می گذارم تا گوشه ای از بدی‌هایی را که در حق من کرده، تلافی كنم.» بعد از ثبت این شكایت، چون مرد قادر بـه پـرداخت مهریه همسرش نبود، بازداشت و روانه زندان شد!
قاضی خدایی، رئیس شعبه 264 دادگاه خانواده می گوید: «مهریه باید ارزش مالی داشته باشد یعنی قابل دریافت و استفاده باشد. علاوه بر آن، شرط اصلی در تعیین مهریه عندالمطالبه بودن آن است. به طوری که زن هرگاه مهرش را درخواست کرد بتواند آن را بگیرد. اما برخی از مهریه ها به گونه ای هستند که دریافت آنها عملا ممکن نیست یا با دشواری زیادی همراه است. مثل جمع آوری 5هزار صدف دریایی یا 500هزار گل ارکیده. در این موارد معمولا مرد راهی زندان می شود تا زمانی که مهریه یا معادل آن را پرداخت کند و یا زن از مهریه خود صرف نظر کند.»
عده ای صرفا برای متفاوت بودن و برتری جویی مهریه های نامتعارف را انتخاب می کنند که می توان گفت شکل تغییر یافته ای از چشم و هم چشمی است. یعنی فرد به حدی از ارقام نجومی مهریه اشباع شده که این بار به دنبال مطرح کردن و به رخ کشیدن خود از طریق یک مهریه نامتعارف و عجیب است. حتی اگر این مهریه ارزش مادی بالایی نداشته باشد
زیر پوست شهر
آمارهای مركز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه درباره نرخ مهریه زنان ایرانی نشان می دهد که میانگین مهریه زنان ایرانی تنها در 5 سال اخیر 3برابر شده است. در حقیقت میانگین مهریه که در 20 سال قبل 150 سكه طلا بود، در 5 سال گذشته به 450 سكه طلا افزایش یافته است.
شاهین زند، مشاور خانواده در این باره می گوید: «افزایش مهریه یک پدیده تک عاملی نیست و مسائل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در آن دخیل هستند. در حقیقت چشم و هم چشمی و مقایسه گری، ناامنی اقتصادی و ترس از طلاق دلایل مهریه های نامتعارف هستند. این نامتعارف بودن می تواند در میزان مهریه نمود پیدا کند یا در شکل مهریه. بالا رفتن آمار طلاق در سال های اخیر باعث شده برخی از زنان به حدی در مقابل آینده زندگی شان احساس ناامنی کنند که بخواهند این زندگی را به هر شکلی حفظ کنند و در این موارد است که مهریه هایی مثل رگ داماد، بال مگس و... مطرح می شود تا ضمانتی برای حفظ زندگی باشد.»
او ادامه می دهد: «اما من مراجعانی هم داشته ام که مهریه های عجیب شان به دلیل این حس ناامنی نبوده است. آنها صرفا برای متفاوت بودن و برتری جویی مهریه های نامتعارف را انتخاب می کردند که می توان گفت شکل تغییر یافته ای از چشم و هم چشمی است. یعنی فرد به حدی از ارقام نجومی مهریه اشباع شده که این بار به دنبال مطرح کردن و به رخ کشیدن خود از طریق یک مهریه نامتعارف و عجیب است. حتی اگر این مهریه ارزش مادی بالایی نداشته باشد.»
او تفکر نادرست و عقاید تحریف شده را بخش دیگری از پشت پرده مهریه های عجیب و غریب می داند و می گوید: «در بعضی از موارد، مهریه عجیب و غریب انتخاب بدی نیست. صرفا یک عمل نامتعارف است اما نه با شرع تضادی دارد و نه با قانون و نه با منطق. فقط با چهارچوب های عرفی جور در نمی آید که باید در این موارد سلیقه ای قضاوت کردن را کنار بگذاریم.»
مقالات مرتبط:
منبع: روزنامه اطلاعات- ضمیمه خانواده
تنظیم:حدیثه نصری مقدم
