سرخوشی یا مانیا

 بیماری مانیا چیست؟

اختلال دو قطبی که بعنوان بیماری مانیک دپرسیو (شیدایی/ مانیا – افسردگی) هم شناخته شده است یک اختلال مغزی می باشد که سبب تغییرهای غیر معمول در خلق و کارایی فرد می شود. مانیا یک نوع بیماری روانی است که با ایجاد اختلـال در نفر باعث بروز تغییرات و دگرگونی ‌هـای ناگهانی در رفتار، حالـات، انرژی و توانایی عملکرد فرد مبتلا میشود.

بیمار دچار این بیماری در دوره هایی از زندگی بسیار فعال، سرزنده، شاد، دارای اعتماد به نفس زیاد و گاهی زیاده از حد كم خواب و ولخرج می شود. بیمار مانیك ممكن است احساس شادی عجیبی در خود داشته باشد و بی دلیل بخندد و بیش از حد شوخی كند. حتی گاهی این رفتار از طرف دیگران خیلی هم پسندیده به نظر می رسد و بسیاری، وی را تحسین می كنند؛ اما وقتی بیماری شدید می شود، افراد به یك بیمار روانی تبدیل می شوند، یعنی مراحل فكری و یا توانایی شان برای قضاوت درباره حقیقت همخوانی ندارند.

بیمار مانیك ممكن است شدیدا تحریك پذیر شود. كوچكترین مخالفت و مساله ای كه باب میل فرد نباشد، باعث عصبانیت و پرخاشگری وی می شود. چنین فردی فكر می كند كه همه چیز حتی افكار دیگران باید طبق خواسته وی باشند.

افراد مانیك پركارند؛ اما این فعالیت بیش از حد محدود به شغل فرد نیست و او شاید در امور مذهبی، اجتماعی، تحصیلی و غیره نیز بیش از حد فعال باشد. بیمار مانیك زیاد حرف می زند. مهم نیست چه می گوید حتی گاهی خودش هم نمی داند چه می گوید؛ اما می گوید. آنقدر حرف می زند كه سردرد بگیرید. در 75 درصد بیماران، اختلال درك به صورت هذیان و توهم دیده می شود.

در مورد علت بروز آن باید گفت که عوامل ژنتیکی، روانی – اجتماعی و بیولوژیک در بروز آن دخالت دارند. اگر یکی از والدین مبتلا باشد احتمال بروز در فرزندان 25 درصد و اگر هر دونفر مبتلا باشند 50 تا 75 درصد احتمال دارد که هر یک از فرزندان دچار اختلال خلقی شوند. اختلال دوقطبی قابل درمان است و افرادی که مبتلا به این بیماری می باشند می توانند زندگی خوب و سازنده ای داشته باشند.

شیوع طیف اختلالات دوقطبی در جهان بیش از 6 درصد در طول عمر می باشد. اختلال دو قطبی به صورت معمول در آخر دوره نوجوانی یا اوائل دوره بزرگسالی تظاهر پیدا می کند. با این حال برخی از بیماران اولین نشانه های بیماری را در دوران کودکی یا اواخر دوره زندگی تجربه می کنند. این اختلال اغلب به عنوان بیماری شناخته نمی شود و مردم ممکن است از این اختلال سال ها قبل از تشخیص ودرمان صحیح رنج ببرند. مانند بیماری های دیابت و قلبی اختلال دوقطبی یک بیماری با دوره طولانی می باشد که فرد باید در طول دوره زندگی خود دقیقا تحت کنترل و نظر باشد.

نشانه های اختلال دو قطبی کدامند؟

اختلال دو قطبی سبب نوسانات خلقی شدید از حالت های خلق خیلی بالا و یا تحریک پذیر به حالت های غمگینی و ناامیدی و برگشت مجدد می گردد که اغلب در بین این دوره ها دوره هایی از خلق عادی وجود دارد. تغییرات شدید درمیزان انرژی ونحوه رفتار فرد مبتلا همزمان با تغییرات خلقی فرد اتفاق می افتد. دوره های احساس بالا شیدایی /مانیا و دوره های احساس پایین افسردگی نامیده می شوند.

علائم و نشانه های شیدایی / مانیا:

بیقراری، افزایش انرژی ومیزان فعالیت

خلق خیلی بالا واحساس نشاط شدید همراه با احساس خود بزرگ بینی

تحریک پذیری مفرط

صحبت کردن، مسابقه افکار، پریدن از موضوعی به موضوع دیگر با سرعت خیلی زیاد و

عدم توانائی برای تمرکز، حواسپرتی

کاهش نیاز به خواب

اعتقادات غیر واقعی در مورد توانمندی ها و قدرت فرد

قضاوت ضعیف

ولخرجی

رفتار متفاوت از حالت معمول که مدتی طولانی ادامه داشته است

افزایش تمایلات جنسی

سوء مصرف داروها، الکل و داروهای خواب آور

رفتارهای اغواگرانه، مداخله جویانه و پرخاشگرانه

انکار مسائل بالا و مشکلات ناشی از آن

یک دوره شیدایی / مانیا با بالا بودن خلق همراه با سه یا بیش از سه نشانه از تقریبا هر روز و به مدت یک هفته یا بیشترنشانه های فوق برای اغلب اوقات روز تشخیص داده می شود. اگر خلق فرد به صورت تحریک پذیری باشد چهار نشانه اضافی باید وجود داشته باشد.

علائم و نشانه های افسردگی:

خلق پایین، اضطراب یا ناخشنودی پایدار

احساس ناامیدی یا بدبینی

احساس درماندگی، بی ارزشی، گناه

ازدست دادن علاقه و عدم لذت از فعالیت هایی که قبلا برای فرد لذتبخش بوده اند از جمله ارتباط جنسی

کاهش انرژی یا کند شدن، احساس خستگی

اختلال در تمرکز، حافظه و تصمیم گیری

احساس بیقراری یا تحریک پذیری

خواب زیاد یا عدم توانائی خوابیدن

تغییر در اشتها و افزایش یا کاهش وزن بصورت ناخواسته

احساس درد مزمن یا سایر نشانه های بدنی مقاوم که در اثر بیماری جسمانی یا جراحت ایجاد نشده باشد.

افکار مرگ یا خودکشی، یا اقدام به خودکشی کند.

چنانچه فردی 5 مورد از موارد ذکر شده را هر روز به مدت دو هفته نشان دهد، اختلـال رفتاری دو قطبی در او تشخیص داده میشود. ممکن است این فراز و نشیب‌هـای رفتاری و شخصیتی برای خود بیمار قابل توجه و محسوس نباشد و به عبارت دیگر وی از قبول واقعیت طفره برود. این وظیفه خانواده و دوستان بیمار است تا هر چه سریعتر جهت درمان و بهبود شرایط روحی او اقدام نمایند. زیرا با گذشت مدت زمان طولـانی از بیماری پروسه درمانی طولـانی‌تـر و سخت‌تـر میشود.

حالتهای مختلف خلقی در اختلال دوقطبی به صورت یک طیف و با ساختار پیوسته می باشند که این طرز تفکر بسیار کمک کننده می تواند باشد. در یک سر طیف افسردگی شدید بالاتر از آن افسردگی متوسط و پس از آن خلق پائین می باشد که اغلب مردم آن را غمگینی کوتاه مدت و کج خلقی برای حالات مزمن می نامند. پس از آن نیز خلق عادی یا متعادل قرار دارد که بالاتر از آن هیپومانیا ( شیدایی / مانیای خفیف تا متوسط ) و سپس شیدایی / مانیای شدید جای دارد.

در گروهی از مردم نشانه های مانیا و افسردگی هم زمان با هم اتفاق می افتند که به این حالت وضعیت دوقطبی مختلط گفته می شود. نشانه های حالات مختلط اغلب شامل روانپریشی/ سایکوز و افکار خودکشی، تغییرات عمده در اشتها، مشکلات خواب، سراسیمگی است.

یک فرد ممکن است در حالی که خلق خیلی پائین دارد و نا امید می باشد احساس انرژی زائد الوصفی در خود بکند. اختلال دوقطبی ممکن است به صورت مشکلی غیر از بیماری روان پزشکی ظاهرگردد برای مثال به صورت :

کارائی ضعیف، سوء مصرف الکل یا دارو، تشنج در روابط بین فردی، شغلی یا تحصیلی باشد.

این مشکلات ممکن است در حقیقت علائمی از یک اختلال خلقی زمینه ای باشند.

تشخیص بیماری دو قطبی یا دو شخصیتی

این اختلـال رفتاری مانند سایر بیماری‌هـای روحی و ذهنی است و از طریق معاینه فیزیکی و سی تی اسکن و یا آزمایش خون تشخیص داده نمی شود، بنابراین تشخیص آن بر عهده کارشناسان روان شناسی و روانپزشکی و از طریق اثبات علـایم و نشانه‌هـای این بیماری امکانپذیر است. در این راه تنها کسی که میتواند به بیمار کمک کند روانپزشک است.

مطالب مرتبط:

اختلال خـُلقی یا بیماری عاطفی چیست؟

 علائم بیماری اختلال خـُلقی چیست؟

تنظیم: مرکز مشاوره