نقش تغذیه در جلوگیری از نقص لوله عصبی نوزادان
نقص های لوله عصبی جدی ترین نقص های تولد هستند و این زمانی رخ می دهد که ، بافت و استخوان دور مغز و ستون فقرات جنین به طور مناسب تکامل نمی یابند.
اسپینا بیفیدا ( SPINA BIFIDA ) که شایع ترین شکل نقص لوله عصبی است، در واقع نوعی فلج و از کار افتادگی است که در آن ستون فقرات به طور کامل بسته نمی شود و این عارضه در طول ماه اول بارداری بوجود می آید. درافراد مبتلا به اسپینا بیفیدا درجات متفاوت فلج دیده می شود. که بسته به نوع فلج، پاها، مثانه و یا عملکرد روده تحت تاثیر قرار می گیرد. این افراد در تمام طول عمر باید تحت نظرپزشک باشند. نوزادانی که به طور جدی تحت تاثیر این بیمای قرار می گیرند فقط متولد می شوند (بعد از تولد زنده نمی مانند) یا اینکه خیلی بعد از تولد زنده نمی مانند. این عارضه تقریباً از هر 1000 نوزاد در آمریکا یک نفر را تحت تاثیر قرار می دهد این عارضه نسبت به بیماریهای دیگر مانند ام اس و سیستیک فیبروز بیشتر بچه ها را تحت تاثیر قرار می دهد. در موارد شدید این بیماری، ستون فقرات از پشت بیرون می زند. نقایص لوله عصبی در سومین و چهارمین هفته آبستنی برای جنین در حال تکامل رخ می دهد. این اتفاق می تواند قبل از اینکه شما بدانید یا حدس بزنید که باردار هستید، رخ دهد.عوامل و فاکتورهای خطر در بروز اسپینا بیفیدا:
تغذیه ضعیف، به خصوص رژیمی که حاوی اسید فولیک به مقدار کافی نباشد ، مهم ترین عامل خطر در بروز اسپینا بیفیدا است. به نظر می رسد که عوامل دیگری نیز غیر از تغذیه مثلا ژنتیک در ایجاد اسپینا بیفیدا نقش داشته باشند. به عنوان مثال مردم اروپای شمالی و مجارستانی ها بیشترین میزان این بیماری را دارند.همچنین زنانی در معرض بیشتر احتمال داشتن نوزادی با نقص لوله عصبی هستند که سابقه تولد نوزادی با نقص لوله عصبی را داشته اند. در زنانی که نوزاد قبلی آنها با نقص لوله عصبی متولد شده است احتمال اینکه نوزاد دیگری نیز با این مشکل داشته باشند 15 برابر دیگران است. اگر شما یا والدین شما این عارضه را (نقص لوله عصبی) داشته اند این نیز احتمال داشتن نوزادی با نقص لوله عصبی را افزایش می دهد. زنان دارای دیابت یا زنانی که داروها ی مخصوص درمان سکته قلبی یا سکته مغزی را دریافت می کنند، در معرض بیشتر احتمال داشتن نوزادی با نقص لوله عصبی هستند. اگر سابقه هر یک از موارد ذکر شده وجود داشته باشد شما باید قبل از بارداری با پزشک مشورت کنید.
نقش اسید فولیک در پیشگیری از بروز اسپینا بیفیدا :
در افرادی که قبل از حاملگی و در طول چند هفته اول بارداری، مکمل اسید فولیک و رژیم غنی از فولات دریافت می کنند، احتمال اینکه صاحب نوزادی با اسپینا بیفیدا شوند، کمتر است. اگر شما خانمی در سن باروری هستید (بین 50- 14 سال) ، برای جلوگیری از نقص لوله عصبی باید هر روز4/0میلی گرم اسید فولیک به صورت مکمل ویتامینی دریافت کنید. میزان اسید فولیک در مکمل ها بین 4/0 تا 1میلی گرم است ولی شما نباید بدون مشورت با پزشک معالجتان بیشتر از1 میلی گرم اسید فولیک مصرف کنید. اگر چه وقتی که شما قبل از بارداری و 3ماه اول بارداری، اسید فولیک دریافت می کنید به جلوگیری از نقص لوله عصبی کمک می کنید ولی شما باید همواره مکمل اسید فولیک را دریافت کنید و غذاهای حاوی فولات را در طول حاملگی مصرف کنید. اسید فولیک برای سلامتی شما و به طور کلی تکامل و رشد جنین مهم است. فولات یکی از انواع ویتامین های گروه B است که در غذاها دریافت می شود. اسید فولیک در واقع فولاتی است که در مکمل های ویتامینی یافت می شود.اسید فولیک برای رشد سالم جنین ، تکامل طبیعی ستون فقرات و مغز نوزاد مهم می باشد.تمام زنانی که می توانند باردار شوند، باید رژیم غذایی متعادل و سالم داشته باشند.
منابع غذایی خوب فولات عبارتند از :
* اسفناج ، چغندر ، بروکلی ، ذرت ، آب گوجه فرنگی ، کلم بروکسل، آب پرتقال، آب کمپوت آناناس ، طالبی ، آب کمپوت گریپ فروت ، موز ، تمشک ، گریپ فروت ، توت فرنگی
* محصولات غله ای غنی شده مانند ماکارونی و نان تهیه شده از غله کامل
* کره بادام زمینی ، دانه های آفتاب گردان
درمان اسپینا بیفیدا:
وقتی نوزادی با شدیدترین فرم اسپینا بیفیدا متولد می شود، 48ساعت بعد از تولد، روی این نوزاد عمل جراحی انجام می شود. جراحان نخاع را در می آورند و آن را در ستون فقرات جایگزین می کنند و روی آن را با پوست و ماهیچه می پوشانند ولی همچنان فلج اندام و مشکلات مثانه باقی می ماند. که در این حالت باید با متخصصین ارتوپدی و کلیه برای حل این مشکلات مشاوره شود. . هیدروسفالی ( تجمع مایع در مغز) دردرصد بالایی از بچه هایی که با اسپینا بیفیدا متولد می شوند، دیده می شود. که در این حالت شانت زیر پوست نوزاد گذاشته میشود که بوسیله آن مایع موجود در مغز در تمام سطح بدن پخش می شود. بلا فاصله بعد از عمل جراحی فیزیوتراپیست به والدین آموزش می دهد که چگونه پاهای بچه را برای راه رفتن با عصا آماده کنند. برخی بچه ها به ویلچر نیاز دارند. از طریق درمان، بچه هایی که مبتلا به اسپینا بیفیدا هستند می توانند فعال شوند.
نتیجه :
همه زنانی که در سن باروری هستند و می توانند باردار شوند باید 4/0 میلی گرم اسید فولیک در هر روز مصرف کنند که این خطر بارداری که در آن نوزادی با اسپینا بیفیدا یا سایر نقص های لوله عصبی متولد شود را کاهش می دهد. ازحدود چند سال قبل اینطور به نظر رسید که اسید فولیک می تواند خطر داشتن نوزادی با اسپینا بیفیدا را کاهش دهد. متاسفانه بسیاری از زنان غذاهای حاوی اسید فولیک را به مقدار کافی نمی خورند. به هر حال، زنان باید بدانند که مصرف روزانه ویتامین برای آنها مهم است خواه آنها بخواهند باردار شوند یا نه. اینطور به نظر می رسد که اسید فولیک پیش از زمان بارداری هم عمل می کند بنابراین اگر خانمی منتظر است که پس از شروع بارداری اسید فولیک را مصرف کند، این بسیار دیر می باشد.
زهرا قرهی-کارشناس تغذیه
