تبیان، دستیار زندگی
عارضه SIDS* یا سندروم (نشانگان) مرگ ناگهانی نوزادان یکی از عوامل عمده مرگ و میر نوزادان...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مرگ ناگهانی نوزادان

نوزادی خوابیده

عارضه SIDS* یا "سندروم (نشانگان) مرگ ناگهانی نوزادان" یکی از عوامل عمده مرگ و میر نوزادان پس از یک ماهگی است که هر سال یک کودک از هر 1000 کودک را گرفتار می‌کند.

بیشتر مرگ و میرهای ناشی از SIDS در فاصله بین 2 تا 4 ماهگی اتفاق می‌افتند.

نشانگان مرگ ناگهانی نوزادان، درمان قطعی ندارد و به خوبی نمی‌توان با آن مقابله کرد، چون یک بیماری یا ناخوشی نیست.

این سندروم به نام "مرگ گهواره" نیز نامیده می‌شود و زمانی که کودکی با سن کمتر از یک سال، به ‌طور ناگهانی بمیرد و پس از تحقیقات کامل پزشکی و پزشکی قانونی و حتی اتوپسی، علتی برای مرگ او پیدا نشود، این سندروم برای او تشخیص داده می شود.

این نشانگان، حادثه‌ای تکان‌دهنده و بسیار غم‌انگیز برای خانواده محسوب می‌شود، زیرا بدون هیچ ‌گونه علامت هشداردهنده‌ای رخ می‌دهد.

بنابر نظریه آکادمی پزشکی کودکان آمریکا، برای پیشگیری از عارضه «مرگ ناگهانی نوزادان» باید آنها را به پشت خواباند، چون به پهلو خواباندن نوزاد، خطر چرخیدن نوزاد به روی شکم و مرگ ناگهانی او را در پی دارد.

آکادمی پزشکی کودکان آمریکا بر اساس شواهد روزافزون بیان می کند که انجام اقداماتی نظیر انتقال تخت نوزاد به اتاق خواب پدر و مادر و دادن پستانک به نوزاد به هنگام خواب در کاهش خطر عارضه مرگ ناگهانی نوزاد موثر است.

عوامل موثر در مرگ ناگهانی نوزادان

با این که هنوز علت اصلی نامعلوم است، ولی بر اساس تحقیقات، چند عامل خطرساز در این رابطه شناسایی شده‌اند. این عوامل عبارت‌اند از:

* داشتن والدین یا پرستار سیگاری : با حضور هر فرد سیگاری در منزل احتمال نشانگان مرگ ناگهانی کودک افزایش می‌یابد.

* خوابیدن روی شکم : احتمال بروز این نشانگان در کودکانی که روی شکم می‌خوابند، بیشتر است. وقتی کودک روی شکم می‌خوابد، احتمال افزایش درجه حرارت بدن بالا می‌رود، وقفه در تنفس رخ می‌دهد و کودک هوای بازدمی خودش را تنفس می‌کند و در نتیجه میزان دی‌اکسیدکربن در خونش بالا می‌رود. همچنین اگر کودکی را که عادت دارد به پشت بخوابد، به روی شکم بخوابانند، احتمال بروز این نشانگان به نحو چشم‌گیری افزایش می‌یابد.

* نارس بودن یا کم ‌وزن بودن نوزاد در هنگام تولد : هر چه نوزاد زودتر به دنیا بیاید، و یا هر چه وزن هنگام تولد او کمتر باشد، خطر بروز این نشانگان بیشتر خواهد بود.

* افزایش درجه حرارت هنگام خواب: اگر درجه حرارت بدن نوزاد هنگام خواب خیلی بالا برود، خطر بروز این نشانگان افزایش می‌یابد. افزایش درجه حرارت بدن زمانی رخ می‌دهد که کودک در اتاق فوق العاده گرم قرار بگیرد و یا تب داشته باشد.

* خوابیدن در بستر بسیار نرم: بسیاری از مطالعات ارتباط بین خوابیدن در بستر نرم و بروز نشانگان مرگ ناگهانی کودک را نشان داده‌اند. رختخواب‌های آبی، کیسه‌های شنی، کاناپه، لحاف‌های ضخیم و نرم، مبل راحتی و سایر سطوح نرم برای خواباندن کودک نامناسب و خطرناک‌اند.

* اعتیاد مادر در دوران بارداری به سیگار یا سایر مواد مخدر: کشیدن سیگار در دوران بارداری، یک عامل خطرزا در بروز نشانگان مرگ ناگهانی کودک است. همچنین اعتیاد به سیگار یا سایر مواد مخدر در طول دوران بارداری سلامت جنین را در معرض تهدید قرار می‌دهد.

* داشتن مادر جوان‌تر از 20 سال: احتمال بروز این سندروم در کودکانی که مادرشان کم سن هستند، بیشتر است. همچنین هرچه فواصل بین بارداری‌ها کمتر باشد، احتمال بروز این نشانگان بیشتر می‌شود.

* ابتلا به ناخوشی‌هایی که حیات کودک را مورد تهدید قرار می‌دهد:‌ این امر به خصوص در مورد کودکانی که سابقه قطع تنفس و رنگ پریدگی ناگهانی، کبود شدن و یا وقفه تنفسی داشته‌اند، صادق است.

نوزادی خوابیده

چگونه از مرگ ناگهانی نوزاد جلوگیری کنیم؟

1- کودک را به پشت بخوابانید. این اقدام خطر بروز نشانگان مرگ ناگهانی کودک را به میزان زیادی کاهش می دهد.

2- در دوران بارداری از خودتان و جنین تان مراقبت‌ کنید. برای حصول اطمینان از سلامت جنین و کاهش خطر تولد زودرس و یا کاهش وزن هنگام تولد، باید تغذیه و مراقبت‌های دوران بارداری به نحو صحیحی انجام شوند. در دوران بارداری از مصرف سیگار و سایر مواد مخدر و نیز هر گونه داروی غیر مجاز و بدون تجویز پزشک پرهیز کنید.

3- اجازه ندهید کسی در اطراف کودک شما سیگار بکشد. فضای اطراف کودک را در منزل، اتومبیل و یا سایر محیط‌ها عاری از دود نگه دارید.

4- در انتخاب رخت‌خواب کودک دقت کنید. کودک را در رخت‌خوابی با تشک صاف و سفت که با یک ملافه مناسب پوشانده شده، بخوابانید و بالشی زیر سرش نگذارید. از قراردادن اسباب بازی‌های پارچه‌ای یا ساخته شده از سایر مواد نرم در تخت‌خواب او بپرهیزید. اگر می‌خواهید روی او را بپوشانید، از یک ملافه نازک استفاده کنید و آن را از دو طرف به زیر تشک ببرید و دقت کنید که از حد سینه بالاتر نباشد. اگر فکر می‌کنید کودک سردش است، لباس‌های گرم‌تر به او بپوشانید؛ مانند سرهمی‌هایی که جوراب سرخود دارد، یا او را در کیسه خواب‌های مخصوص کودک بخوابانید. برخی محققان کشف کرده‌اند که وقتی نوزاد در رخت‌خواب خود و در اتاق والدین قرار می‌گیرد، خطر نشانگان مرگ ناگهانی کودک کمتر است، بنابراین به جای آوردن نوزاد به رخت‌خواب خود می‌توانید تخت‌خواب یا گهواره او را به اتاق خود ببرید و یا گهواره کنار تختی بخرید (که از یک طرف باز هستند و در همان ارتفاع به تخت‌خواب بزرگسالان متصل می‌شوند.)

5- از گرم کردن بیش از حد کودک بپرهیزید. هنگام خواب، کودک را بیش از حد در پتو نپوشانید و به هیچ وجه سرش را زیر پتو نگذارید. اتاقی که کودک در آن می‌خوابد، نباید بیش از حد گرم باشد. حرارت اتاق باید برای یک فرد بالغ با لباس سبک مناسب باشد.

6- سعی کنید حتی‌المقدور کودک در معرض عفونت قرار نگیرد. گاهی نشانگان مرگ ناگهانی کودک همراه با بیماری‌های تنفسی و بیماری‌های دستگاه گوارشی رخ می‌دهد، بنابراین بهتر است از همه بخواهید قبل از بغل کردن کودک شما، دست‌هایشان را بشویند و کودک را از افراد بیمار دور نگه دارید.

دکتر علیرضا مرندی – فوق ‌تخصص نوزادان

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

پی نوشت :

SIDS* : Sudden Infant Death Syndrome

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

برای شرکت در بحث های انجمن بهداشت و سلامت سایت، اینجا را کلیک کنید.

* مطالب مرتبط :

پیشگیری از خفگی کودکان

8 باور غلط درباره خواب کودکان

مشکل نخوابیدن نوزاد در شب

اشاره به برخی از مشکلات نوزادان

تشنج ناشی از تب کودک

توصیه‌های ضدخفگی

بخش تغذیه و سلامت تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.