درمان افرادی که نمی توانند شیر بنوشند

رژیم غذایی در افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز

اگر فردی دچار کمبود یا فقدان آنزیم لاکتاز در بدن، باشد، قند موجود در شیر (لاکتوز) به درستی هضم و جذب نمی شود و فرد دچار دل پیچه می شود. لاكتاز، آنزیم هضم كننده قند شیر( لاكتوز) است. اگر پس از سنین کودکی و شیر خوارگی شیر كم مصرف شود یا اصلامصرف نشود، آنزیم هضم کننده ی آن کم کم از بین می رود یا مقدار آن در بدن كاهش می یابد و در اثر خوردن شیر ، لاکتوز موجود در شیر ایجاد نفخ در شکم می کند. این عارضه را "عدم تحمل لاكتوز" گویند.

میزان لاکتوز مصرفی:

اکثر افرادی که عدم تحمل لاکتوز دارند این ظرفیت را دارند، که بتوانند روزانه حداقل یک لیوان شیر (240 میلی لیتر که حاوی حدوداً 12 گرم قند لا کتوز می باشد) را تحمل کنند. در برخی از افراد نیز که مشکل به شکل حادتری وجود دارد، حدود یک دوم لیوان شیر (120 میلی لیتر) که حاوی حدوداً 6 گرم لاکتوز می باشد، قابل تحمل است.

ماست به دلیل این که نیمه جامد است دیرتر از شیر، معده را ترک می کند که همین امر به تحمل بهتر ماست نسبت به شیر کمک می کند.

انوع فرآورده های شیری قابل مصرف :

افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، برخی از فرآورده های شیری را بهتر از انواع دیگر می توانند تحمل کنند.( برخی از فرآورده های شیری مانند پنیر ، بستنی و ماست نسبت به شیر، حاوی لاکتوز کم تری هستند.)

1- شیرپرچرب: در شروع درمان، شیر پرچرب، بسیار قابل تحمل تر از شیر کم چرب است؛ چرا که چربی موجود در شیر، تخلیه معده را به تاخیر انداخته و در نتیجه لاکتوز موجود در شیر به تدریج وارد روده خواهد شد.

2-شیرکاکائو: مصرف شیر کاکائو نیز در این افراد بهتر از شیر ساده تحمل می شود. کاکائوی اضافه شده به شیر از طریق سه فرآیند می تواند باعث تحمل بهتر شیر در این بیماران شود:

* کاکائو،فعالیت آنزیم لاکتاز را افزایش می دهد.

* کاکائو، فعالیت باکتری های ایجاد کننده ی گازدراثر تخمیرلا کتوزرا مهارمی کند.

* کاکائو، تخلیه ی معده را کند می کند.

3- ماست: ماست به دلیل دارا بودن باکتری های اسید لاکتیکی از جمله: لاکتو باسیلوس بولگاریکوس و استرپتوکوکوس ترموفیلوس، بهتر از شیر در این افراد پذیرفته می شود. با این که ممکن است در هر واحد ماست حدود 17 گرم قند لاکتوز وجود داشته باشد، ولی به دلیل فعالیت این باکتری ها (لاکتو باسیلوس بولگاریکوس و استرپتوکوکوس ترموفیلوس ) و در نتیجه تولید آنزیم لاکتاز توسط این باکتری ها، لاکتاز موجود در آن به راحتی هضم و جذب می شود. به علاوه ماست، ترشح اسید معده را تنظیم کرده، هم چنین منجر به تحریک سلول های روده جهت ترشح آنزیم لا کتاز می شود. ماست به دلیل این که نیمه جامد است دیرتر از شیر، معده را ترک می کند که همین امر نیز به تحمل بهتر ماست نسبت به شیر کمک می کند. ماست های میوه ای و یا ماست هایی که حاوی طعم دهنده هستند، نسبت به ماست های ساده، کم تر دارای فعالیت لاکتازی می باشند.

در طول سنین سالمندی که ترشح اسید معده و هم چنین آنزیم لا کتاز کاهش می یابد، بهترین منبع جهت تامین کلسیم، ماست است؛ چرا که همان طور که ذکر شد، ماست ترشح اسید معده را تنظیم کرده و جذب کلسیم را نیز افزایش می دهد.

4-استفاده ازمکمل آنزیمی لاکتاز و شیرهای بدون لاکتوز:استفاده از شیرهایی که لاکتوز آن هیدرولیز شده و یا استفاده از مکمل لاکتاز در افرادی که عدم تحمل لا کتوز دارند، می تواند از عوارض گوارشی پیش گیری کند. امروزه آنزیم لاکتاز را به شکل قرص های خوراکی تهیه کرده اند که مصرف آن به همراه شیر و فرآورده های آن باعث هضم و جذب بهتر قند لاکتوز در لوله ی گوارش خواهد شد. امروزه شیرهایی با عنوان شیر بدون لاکتوز نیز به بازار آمده است. این قبیل شیرها طی فرایند آنزیمی ویژه ای در کارخانه حدود %9/99 لاکتوز خود را ازدست می دهند. افرادی که از قرص های لا کتاز استفاده می کنند، بهتر است آن را به همراه شیر و فرآورده های شیری مصرف کنند. شیرهای بدون لاکتوز معمولاً طعم شیرین تری نسبت به شیرهای معمولی دارند؛ چرا که لا کتوز این شیرها به گلوکز و گالاکتوز تبدیل شده اند که گلوکز موجود در این فرآورده، طعم شیرین به آن می دهد.کودکان و شیرخوارانی که به بیماری های عفونی دستگاه گوارش مبتلا می شوند، معمولاً به دنبال آسیب وارد شده به مخاط لوله ی گوارش دچار عدم تحمل لاکتوز ثانویه می شوند. این قبیل کودکان باید تا مدتی بعد از درمان بیماری، از شیرهای بدون لا کتوز استفاده کنند.