تبیان، دستیار زندگی
کتاب رساله‌ی حقوق، یکی از چند اثر منسوب به امام سجاد (علیه‌ السلام) است
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

رساله‌ی حقوق امام سجاد در ایتالیا

رساله‌ی حقوق

کتاب رساله‌ی حقوق امام سجاد (علیه‌ السلام)، به زبان ایتالیایی ترجمه و وارد بازار کتاب این کشور شده است.

در مقدمه‌ی این اثر که به‌وسیله‌ی مهدی آیلّو به زبان ایتالیایی ترجمه شده است توسط انتشارات "Irfan" و در هزار نسخه منتشر شده است.

در مقدمه این کتاب آمده است: گرچه در جامعه‌ی امروز، واژه‌ی حق و ترجمه‌ی آن بسته به شرایط ممکن است معانی مختلفی از قبیل هویت، عدالت، حقیقت، صداقت، نیاز، اجبار، وظیفه و اطاعت داشته باشد، ولی با نگاهی گذرا به کتاب رساله‌ی الحقوق امام سجاد میتوان دریافت که ترجمه و معنای بهتر واژه حقوق تنها در سه کلمه وظیفه، اجبار و مسئولیت خلاصه می گردد.

چرا که در این کتاب فقط به حقوق فردی اشاره نشده بلکه حقوق دیگران که بر عهده هر فردی می باشد نیز به خوبی بررسی شده است.

کتاب رساله‌ی حقوق یکی از چند اثر منسوب به امام سجاد (علیه‌ السلام) است که در کتاب‌هایی مانند: "خصال شیخ صدوق"، "تحف العقول" و "من لایحضره الفقیه" از آن یاد شده است. البته رساله‌‌های مذکور در این منابع اختلافاتی جزیی با هم دارند اما اساس آن‌ها مانند یک‌دیگر است.

در این کتاب 51 حق، در 7 بند دسته‌بندی شده است که عناوین آن به این شرح است:

1- حق خداوند.

2- حق نفس و اعضای بدن.

3- حق افعال عبادی.

4- حق حاکم و مردما.

5- حقوق خویشاوندان،

6- حقوق برخی اصناف اجتماعی،

7- حقوق مالی.

امام علیه ‌السلام در این رساله با بیانی الهی حقوق مختلفی را که انسان‌ها نسبت به خداوند، خود و دیگران داشته بیان نموده و دستورالعملی راه‌گشا برای یک زندگی سعادت‌مند را ارائه داده‌اند. البته باید توجه داشت که این رساله در بردارنده‌‌ی مهم‌ترین حقوق الهی و وظایف اخلاقی است نه همه‌ی حقوق و وظایف و در هر حق نیز مهم‌ترین جوانب حق و وظیفه بیان شده نه لزوماً همه‌ی ابعاد آن.

در هر حال، با توجه به این نکته که معیارها و ظوابط اخلاقی در جامعه‌ی دینی، نقش مهم و کارسازی دارند، این رساله می‌تواند در هدایت و تربیت اخلاقی جامعه‌ی اسلامی سهم به‌سزایی داشته باشد. 

امام سجاد علیه السلام در ابتدای این رساله فرموده‌اند:

"بدان که خداوند سبحان را بر تو حقوقی است که ترا در بر گرفته‌اند، در هر حرکتی که انجام دهی، یا سکون و آرامشی که برگزینی، یا حالتی که در آن واقع شوی، یا جایگاه و مقامی که باشی، یا عضوی که دگرگون کنی، یا ابزاری که بکار گیری.

پس بزرگترین حقوق خداوند بر تو، حقوقی است که از حق خودش که ریشه و منشا همه حق‌ها است بر تو واجب کرده است.

بعد از آن، حقوقی است که خدای عزوجل برای خودت با در نظر گرفتن تفاوت اندام‌ها و اعضاء ار فرق سر تا کف پا بر تو واجب کرده است. پس خدای عزوجل برای زبانت بر تو حقی قرار داده است، و برای گوشت حقی، و برای چشمت حقی، و برای دستت حقی، و برای پایت حقی، و برای شکمت حقی، و برای عورتت حقی، این‌ها اعضاء هفتگانه‌ای هستند که اعمال با آن ها انجام می شود. پس خداوند برای اعمالت بر تو حقوقی قرار داده است.


گروه کتاب تبیان - امیر مقیمی